گسل‌های جیرفت، کوهبنان و لکرکو؛ آرامش قبل از توفان

مهدی زارع گفته

در برخی نقاط استان کرمان گسل‌های فعال وجود دارد که با عدم ‌حرکت و سکون مقطعی و یا طولانی مدت مواجه هستند. سکون در این گسل‌ها زمانی به پایان می‌رسد و در نتیجه زلزله رخ می‌دهد.

آنطور که ایسنا نوشته به گفته او بخشی از این سکون‌های لرزه‌ای امروزه در گسل “جیرفت”، بخشی از گسل “کوهبنان” و بخش‌هایی از گسل “نایبند” و “لکرکوه” و در بخش‌های مختلف استان دیده می‌شود. سکون گسل‌ها به ‌معنای عدم رخداد  موقت زمین‌لرزه است.

وی چندی پیش هم در همایشی در کرمان گفته بود که «گسل جیرفت آرامش قبل از توفان است.»

گسل نایبند

گسل نایبند به طول ۴۰۰ کیلومتر با امتداد تقریباً شمالی – جنوبی باعث حرکت پوسته زمین در بخش مرکزی لوت غربی شده است. این گسل در بعضی نقاط جابه‌جایی قائمی در حد ۲۰ متر نشان می‌دهد. در شرق شهرستان راور دو مخروط آتشفشانی جوان بر روی این گسل دیده می‌شود که باعث خروج مقادیر زیادی گدازه شده‌اند. درهرحال در فاصله زمانی ۱۹۰۰ تابه‌حال مرکز هیچ زلزله مهمی روی گسل نایبند قرار نگرفته است.

گسل لکرکوه

گسل لکر کوه به طول تقریباً ۱۳۰ کیلومتر تقریباً به موازات گسل نایبند و در غرب آن قرار دارد. زلزله فروردین ۱۲۹۰ با بر جای گذاشتن حدود ۷۰۰ کشته به فعالیت این گسل نسبت داده شده است. در اثر این زلزله روستاهای آبدرجان، مکی و لکر کوه به کلی ویران شده و تمامی خانه‌های دهستان راور و آبادی‌های اطراف آن خراب شدند.

گسل کوهبنان

گسل کوهبنان به طول تقریبی ۳۰۰ کیلومتر در بعضی مناطق به‌وضوح رسوبات جوان را جابه‌جا کرده است. این گسل به‌عنوان یکی از لرزه‌خیزترین‌ها در استان کرمان شناخته شده است. از مهم‌ترین زلزله‌های رخ‌داده در اثر فعالیت این گسل می‌توان به زلزله سال ۱۲۴۲ چترود با بزرگی ۶ ریشتر، زلزله ۱۲۵۰ چترود، زلزله ۱۲۵۴ کوهبندان با بزرگی ۷ و نیم ریشتر (۶۵۵ کشته و ۲۶۰ مجروح) اشاره کرد.

گسل سبزواران

گسل سبزواران یک پهنه گسلی است که به دو شاخه سبزواران خاوری و سبزواران باختری تقسیم بندی می شود. سبزواران باختری طولی حدود 100 کیلومتر داشته و از غرب کهنوج عبور می کند. ادامه گسل سبزواران خاوری به سمت جنوب گسل جیرفت است که در اثر عملکرد گسل سبزواران خاوری و گسل جیرفت یک فرو افتادگی تکتونیکی در شمال شهر کهنوج ایجاد شده است. آثار گسل سبزواران خاوری با طولی حدود 50 کیلومتر از 10 کیلومتری جنوب خاور جیرفت آغاز و تا 15 کیلومتری شمال خاور شهر کهنوج ادامه دارد. گسل جیرفت مرز باختری فروافتادگی جازموریان را تشکیل می دهد.