مرفه‌نشینان شهر کرمان؛ فقیر در فضای سبز
براساس تحقیقی که توسط یک کارشناس علوم اجتماعی انجام‌شده نشان می‌دهد که ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻣﺤﯿﻂ ﻣﺼﻨﻮع ﺷﻬﺮی (فضای سبز شهری) ﺑﺮ ﺣﯿﺎت اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺳﺎﮐﻨﯿﻦ ﺷﻬﺮﻫﺎ از جنبه‌های ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ برخوردار است.
ﯾﮏ ﻣﺤﯿﻂ دﻟﭙﺬﯾﺮ، ﻣﻄﺒﻮع و اﻣﻦ، ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﯾﺶ ﺣﺲ ﺷﺎدﻣﺎﻧﯽ و رﺿﺎﯾﺖ ﻣﺎ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد و اﯾﻦ ﺧﻮد ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺑﻬﺒﻮد ﺳﻼﻣﺖ رواﻧﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ. در ﻣﻘﺎﺑﻞ، ﻣﺤﯿﻂ ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ می‌تواند ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻣﺸﮑﻼت رواﻧﯽ ﺷﻮد.
ﺑﺮﺧﯽ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻧﺸﺎن داده‌اند ﮐﻪ ویژگی‌های ﻣﺤﯿﻂ ﻣﺼﻨﻮع ﺑﺎ نشانه‌های اﺧﺘﻼﻻت روان‌شناختی راﺑﻄﻪ دارﻧﺪ اﻣﺎ ﺗﺄﺛﯿﺮات ﻣﺤﯿﻂ ﻣﺼﻨﻮع ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺤﺪود ﺑﻪ ﭘﯿﺎﻣﺪﻫﺎی ﻓﺮدی ﻧﯿﺴﺖ ﺑﻠﮑﻪ ﺳﻄﻮح ﺑﺎﻻﺗﺮ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ را ﻧﯿﺰ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻗﺮار می‌دهد.
ﺑﺪﯾﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﮐﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻧﺎﻣﻄﻠﻮب در ﻣﺤﯿﻂ ﻓﻀﺎﻫﺎی ﺳﺒﺰ ﺷﻬﺮی و ﮐﯿﻔﯿﺖ زﻧﺪﮔﯽ ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﺗﻀﻌﯿﻒ اﻋﺘﻤﺎد و ﯾﺎ ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﯽ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻣﻨﺠﺮ ﺷﻮد.
ازجمله مهم‌ترین محیط‌های ﻣﺼﻨﻮع ﺷﻬﺮی، بوستان‌ها و ﻓﻀﺎﻫﺎی ﺳﺒﺰ ﺷﻬﺮی ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ روﻧﺪ ﻓﺰاﯾﻨﺪه ﺷﻬﺮﻧﺸﯿﻨﯽ و به‌تبع آن اﻓﺰاﯾﺶ آلودگی‌های ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺻﻮﺗﯽ، زﯾﺴﺘﯽ و …و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ دوری انسان‌های ﺷﻬﺮی از ﻃﺒﯿﻌﺖ، ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﮔﺴﺘﺮش بوستان‌ها و ﻓﻀﺎﻫﺎی ﺳﺒﺰ ﺷﻬﺮی روزبه‌روز اﻫﻤﯿﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮی ﯾﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ.
اﻣﺎ ﮐﺎرﮐﺮد زیست‌محیطی، ﺗﻨﻬﺎ ﮐﺎرﮐﺮد و ﭘﯿﺎﻣﺪ ﻓﻀﺎﻫﺎی ﺳﺒﺰ ﺷﻬﺮی ﻧﯿﺴﺖ. ﺑﻠﮑﻪ بر اساس ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ، ﻓﻀﺎﻫﺎی ﺳﺒﺰ ﺷﻬﺮی می‌توانند ﺑﺮ اﺑﻌﺎد ﻣﺨﺘﻠﻒ زﻧﺪﮔﯽ ﺷﻬﺮی ﺗﺄﺛﯿﺮﮔﺬار ﺑﺎﺷﻨﺪ.
ﻓﻀﺎﻫﺎی ﺳﺒﺰ ﺷﻬﺮی دارای ﻧﻘﺶ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ، اﻗﺘﺼﺎدی و اﮐﻮﻟﻮژﯾﮑﯽ، ﻫﻤﭽﻮن ﯾﮑﭙﺎرﭼﮕﯽ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ، ﮐﺎﻫﺶ ﻓﺸﺎرﻫﺎی رواﻧﯽ، ﻓﺮاﻫﻢ ﮐﺮدن ﻣﺤﯿﻄﯽ ﻣﻄﻠﻮب ﺑﺮای ﭘﺮورش ﮐﻮدﮐﺎن، ﺣﻔﻆ آﺳﺎﯾﺶ و ﻧﻈﺎﯾﺮ آن‌ها ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺷﺎﺧﺼﯽ ﺑﺮای ارﺗﻘﺎی ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻓﻀﺎی زﻧﺪﮔﯽ و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺤﺴﻮب می‌شوند.
ﮔﺬﺷﺘﻪ از ﻣﺰاﯾﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﻓﯿﺰﯾﻮﻟﻮژﯾﮑﯽ، ﻃﺒﯿﻌﺖ ﺷﻬﺮی می‌تواند ﻣﺰاﯾﺎی اﻗﺘﺼﺎدی را ﻧﯿﺰ، ﭼﻪ ﺑﺮای ﻣﺪﯾﺮان ﺷﻬﺮی و ﭼﻪ ﺑﺮای ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﻓﺮاﻫﻢ ﺳﺎزد. به‌عنوان‌مثال ﭘﺎﻻﯾﺶ ﻫﻮا ﮐﻪ درﺧﺘﺎن اﻧﺠﺎم می‌دهند، می‌تواند ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﮐﻢ ﺷﺪن هزینه‌های ﮐﺎﻫﺶ آﻟﻮدﮔﯽ و ﻣﯿﺰان آن ﮔﺮدد.
به‌علاوه ارزش‌های زﯾﺒﺎﺷﻨﺎﺧﺘﯽ، ﺗﺎرﯾﺨﯽ و ﺗﻔﺮﺟﯽ بوستان‌های ﺷﻬﺮی ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﯾﺶ ﺟﺬاﺑﯿﺖ ﺷﻬﺮ، ارزش ﮔﺮدﺷﮕﺮی و درنتیجه درآﻣﺪ می‌شود.
با توجه به موضوعات فوق اکنون اهمیت فضای سبز شهری را بر زندگی شهری بهتر درک می‌کنیم.
طی روزهای گذشته مدیرعامل سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری کرمان اعلام کرد که سرانه فضای سبز شهری کرمان 18 مترمربع است، برای گرفتن اطلاعات بیشتر در این زمینه و اینکه این عدد در مقایسه با سرانه 25 مترمربع فضای سبز در استاندارد بین‌المللی، هنوز فاصله دارد، با او به گفتگو نشستیم.
ایمان سیف الهی معتقد است، با توجه به اقلیم شهر کرمان اکنون فضای سبز ایده آل و استاندارد است.
وی ادامه داد: «برای تمام شهرهای کشور سرانه فضای سبز یکسان استانداری وجود ندارد به دلیل اینکه آلودگی‌های محیطی، کارخانه‌های صنعتی و آلودگی‌های محیط زیستی یکسانی ندارد.»
مدیرعامل سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری کرمان افزود: «سرانه فضای سبز هر شهر بسته به شرایط باید نیازهای افراد را ازلحاظ روحی و بصری پاسخ دهد.»
وی ادامه داد: «سرانه‌ای که برای استفاده عموم تعریف‌شده بین 10 تا 25 مترمربع به ازای هر نفر است. سرانه فضای سبز شهر کرمان اکنون 18 مترمربع است که به توجه به اقلیمی که داریم و اینکه میزان بارندگی‌ها زیر 100 میلی‌متر است این مقدار فضای سبز مناسب است.»
مدیرعامل سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری با اشاره به اینکه گستردگی فضای سبز شهری در کرمان یکسان نیست، گفت: «نقاطی را داریم که مملو از پارک‌ها و فضای سبز است اما نقاط تازه‌سازی در شهر هم داریم که کمبود سرانه فضای سبز به چشم قابل رویت است که در حال مطالعه هستیم تا در نقاطی که نیاز به فضای سبز بیشتر است، فضا سبزهای جدید ایجاد شوند.»
سیف الهی با اشاره به اینکه سازمان پارک‌ها به‌عنوان برنامه‌ریز عمل می‌کند، یادآور شد که شهرداری‌های مناطق هم به‌عنوان مجری هزینه‌ها را تامین می‌کنند. به دنبال این هستیم که فضا سبزهایی که ایجاد می‌شوند معنی‌دار و موضوعی باشند. صرفا هدف ساختن یک پارک نباشد و با توجه به نیازهایی که در بحث المان‌ها، کشت و کار، گیاه‌های سازگار با اقلیم کرمان است ایجاد فضای سبز در دستور کار قرارگرفته.»
او ادامه داد: «تیم کارشناسی در کرمان برای ایجاد فضاهای سبز مشغول به کار هستند تا فضاهایی که ایجاد می‌شوند همراه با رویکردهای مفید و معنی‌دار باشد.»
مدیرعامل سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری کرمان گفت: «سرانه فضای سبز در منطقه دو شهر کرمان با توجه به اینکه بافت نوساز است، کم است. از سویی در این منطقه مرتبا شهر در حال پیشرفت است و این توسعه شهری با خدمات شهری (آسفالت، جدول‌کشی، ایجاد فضای سبز و …) همراه نیست.»
سیف الهی در ادامه به بحث آبیاری فضاهای سبز شهری اشاره کرد و افزود: «با توجه به کمبود آب در شهر کرمان دست ما باز نیست در هر نقطه که می‌خواهیم فضای سبز احداث و نگهداری کنیم و با توجه ویژه به این موضوع برنامه‌ریزی‌هایی صورت گرفته تا در منطقه 2 شهری چند پارک احداث شوند.»
او خاطرنشان کرد: «هدف ما این است که پراکندگی فضاهای سبز شهری از بین برود و مردم در هر نقطه شهر که زندگی می‌کنند دسترسی یکسانی به فضای سبز شهری داشته باشند. شهروند که از خانه بیرون می‌آید دسترسی‌اش به فضای سبز شهری باید حدودا 200 تا 300 متر باشد. در تلاشیم که این موضوع نیز محقق شود.»
مدیرعامل سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری کرمان در ادامه یادآور شد گونه‌هایی از گیاهان که طی چند سال گذشته در فضاهای سبز شهری کاشته شده‌اند، سازگار با اقلیم کرمان هستند و گیاهان پوششی کاشته می‌شوند که نیاز آبی آن‌ها یک‌دهم چمن‌هایی است که در محدوده بلوار جمهوری کشت‌شده‌اند.
سیف الهی با اشاره به اینکه اصلاحاتی در فضاهای سبز شهری در حال انجام است، گفت که به کمک مردم هم نیاز داریم و اگر فضای سبزی در جلوی خانه خود دارند نگهداری کنند و بدانند که این گیاهان شاید هفته‌ای 6 لیتر آب نیاز داشته باشد که می‌توانند از دورریز آب جوش استفاده کنند و این درختان را زنده نگهدارند.
در ادامه پیگیری‌های «کرمان نو» یک منبع آگاه گفت که سرانه فضای سبز شهر کرمان به ازای هر نفر 13 مترمربع است، عددی که از سوی سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری کرمان اعلام می‌شود با احتساب فضاهای سبز داخل خانه‌ها است و دلیل این اختلاف عددی همین موضوع است.
کرمانی ها سالانه 500 میلیون تومان به فضای سبز خسارت وارد می کنند