کیمیاگری در سرچشمه مس ایران

به گزارش کرمان‌نو به نقل از روابط‌عمومی مجتمع مس سرچشمه رفسنجان، این مجتمع در سالی که با عنوان «جهش تولید با مشارکت مردم» نام‌گذاری شده بود، جهش تولید را رقم زد و چندین رکورد تولیدی را نیز در طول سال به ثبت رساند، و در راستای اجرای «طرح کیمیا»ی شرکت ملی صنایع مس ایران نیز، طرح‌های توسعه خود را به‌خوبی به پیش برد.

در این گزارش، نگاهی گذرا داشته‌ایم به کارنامه تولید سرچشمه مس ایران در سال ۱۴۰۳ و برخی از طرح‌های توسعه این مجتمع معدنی و صنعتی.

تحقق برنامه تولید مس سرچشمه؛ از معدن تا پالایشگاه

مدیر مجتمع مس سرچشمه رفسنجان، جزئیات تولیدات امسال این مجتمع در حوزه معدن و کارخانه‌ها مختلف تا ۲۷ اسفندماه ۱۴۰۳ را تشریح کرد.

مهندس اصغر صالحی گفت: در سالی که به‌فرموده رهبر معظم انقلاب به نام «جهش تولید با مشارکت مردم» نام‌گذاری شد، کارگران، مهندسان، متخصصان و مدیران سرچشمه مس ایران با تمام توان کوشیدند تا علی‌رغم همه مسائلی که پیش‌روی تولید وجود داشت کارنامه موفقیت‌آمیزی از تولید را برجای بگذارند.

او بیان کرد: در حوزه معدنی، میزان تولید سنگ سولفور امور معدن مس سرچشمه معادل ۳۰۰۰۷۵۴۵ میلیون تن با عیار ۰.۶۱درصد و محتوی ۱۸۳۰۴۶ تن است.

صالحی ادامه داد: میزان تولید سنگ سولفور امور معدن دره‌زار نیز در این بازه زمانی ۲۳۷۲۰۵۱ تن با عیار ۰.۵۲درصد و محتوی ۱۲۳۳۴ تن بوده است.

مدیر مجتمع مس سرچشمه رفسنجان ادامه داد: در حوزه کارخانه‌ها نیز میزان تولید کنسانتره امور تغلیظ سرچشمه معادل ۷۱۲۹۱۶ تن با عیار ۲۱.۹۷‌درصد و مس محتوی ۱۵۶۵۹۲ تن و میزان تولید کنسانتره امور فلوتاسیون سرباره ۴۶۰۳۵ تن با عیار ۲۴.۲۹‌درصد بوده و همچنین میزان مس محتوی کارخانه تغلیظ ۵۰۰ تنی ۳۸۴ تن بوده است.

صالحی تصریح کرد: درمجموع میزان مس محتوی معدنی تولیدی در سال ۱۴۰۳ معادل ۱۶۲۱۹۴ تن لحاظ می‌گردد.

به گفته او، همچنین در حوزه کارخانه‌ها میزان کنسانتره تولیدی امور تغلیظ دره‌زار معادل ۳۵۸۱۵ تن با عیار ۲۱.۱۸ و مس محتوی ۷۵۸۵ تن است.

مدیر مجتمع مس سرچشمه رفسنجان یادآور شد: میزان تولید آند امور ذوب سرچشمه ۲۲۲۰۰۷ تن و تولید اسیدسولفوریک مجتمع ۵۸۳۲۴۴ تن به ثبت رسیده است.

صالحی همچنین گفت: در امور پالایشگاه و ریخته‌گری‌ها و امور لیچینگ سرچشمه نیز درمجموع مقدار ۱۸۷۱۳۴ تن کاتد تولید شده که سهم پالایشگاه ۱۸۰۴۱۰ تن و سهم واحد لیچینگ ۶۷۲۴ تن است.

اجرای پروژه IPCC برای نخستین‌بار در معدن مس سرچشمه

مجری طرح توسعه معدن سرچشمه IPCC گفت: پروژه IPCC برای اولین‌بار در شرکت مس در معدن مس سرچشمه اجرا می‌شود.

دکتر محمدرضا صاحبی اظهار کرد: پروژه IPCC در راستای تکمیل زنجیره طرح کیمیا باهدف تولید یک میلیون تن مس در سال است.

او افزود: برای رسیدن به این هدف در مجتمع مس سرچشمه، اولین حلقه از زنجیره طرح کیمیا اجرایی‌شدن پروژه IPCC است که برای اولین‌بار در شرکت ملی صنایع مس ایران انجام می‌شود.

صاحبی ادامه داد: IPCC تکنولوژی روز دنیاست که با افزایش فاصله حمل بین پیت معدن و دامپ باطله برای حمل باطله معدن بعد از خردایش توسط نوار نقاله به محل مورد نظر است.

صاحبی با بیان این‌که این روش جایگزین روش قدیمی حمل با تراک – شاول است، یادآور شد: ازجمله مزایای روش IPCC نسبت به روش قدیمی می‌توان به کاهش هزینه تمام‌شده معدن‌کاری، کاهش آلودگی هوا و محیط‌زیست، ارتقای سطح ایمنی، کاهش ترافیک در معدن، کاهش مصرف سوخت، اشتغال‌زایی و… اشاره کرد و همچنین بعد از راه‌اندازی IPCC معدن مس سرچشمه، می‌توان معادن دیگر را با استفاده از تجربه و دانش فنی و مهندسی معکوس، از این تکنولوژی بهره‌مند کرد.

مجری طرح توسعه معدن سرچشمه IPCC افزود: در ابتدای کار، مطالعات اکتشافی برای تعیین ذخیره و طراحی پیت معدن بر اساس برنامه استراتژی تولید معدن صورت گرفت و در ادامه، جهت مطالعات فنی و اقتصادی برای تعیین صرفه اقتصادی پروژه اقدام و درنهایت مطالعات مفهومی پروژه در فاز دوم توسط شرکت SST آلمان انجام شد و اسناد مناقصه برای انتخاب پیمانکار و فهرست تجهیزات به همراه ظرفیت آن‌ها تهیه شد که در حال حاضر انتخاب پیمانکار پروژه در دست پیگیری است.

او با اشاره به این‌که در معدن مس سرچشمه پروژه IPCC شامل دو بخش ماده معدنی و باطله است، ادامه داد: در بخش ماده معدنی (کانسنگ) در ابتدا سیستم خردایش در داخل پیت معدن شامل یک عدد سنگ‌شکن ژیراتوری نیمه‌متحرک با ظرفیت ۵۷۰۰ تن بر ساعت کانسنگ را به ابعاد مورد نیاز خرد می‌کند و توسط سیستم انتقال شامل نوار نقاله‌ای به طول تقریبی ۳ کیلومتر برای حمل ۳۶ میلیون تن کانسنگ در سال به سمت استوک پایل کارخانه تغلیظ ۳ و ۴ سرچشمه، جهت خوارک اصلی کارخانه منتقل می‌شود.

صاحبی افزود: در بخش باطله، ابتدا سیستم خردایش در داخل پیت معدن شامل دو عدد سنگ‌شکن ژیراتوری نیمه‌متحرک با ظرفیت هرکدام ۸۰۰۰ تن بر ساعت، سنگ را به ابعاد مورد نیاز خرد می‌کند و توسط سیستم انتقال شامل دو خط نوار نقاله با طول تقریبی ۱۱ کیلومتر (که در انتها به هم متصل می‌شوند) و درمجموع نواری با ظرفیت ۱۶ هزار تن بر ساعت جهت حمل تقریبی ۸۰-۱۰۰میلیون تن سنگ باطله در سال به محل دامپ انتقال و توسط سیستم توزیع‌کننده شامل یک دستگاه اسپریدر ۱۶ هزار تن بر ساعت، باطله‌ها در داخل دامپ باطله مورد نظر، پخش و توزیع می‌شود.

 کارخانه تغلیظ مس دره‌زار؛ یک استثنا در صنایع معدنی خاورمیانه

 مجری پروژه کارخانه تغلیظ مس دره‌زار، این پروژه را یک استثنا در صنایع معدنی خاورمیانه برشمرد و گفت: تولید کنسانتره کارخانه تغلیظ مس دره‌زار درنهایت منجر به تولید ۳۸ هزار تن مس کاتدی در سال خواهد شد.

 مهندس مجید میهن‌خواه اظهار کرد: باهدف تحقق فرمایش رهبر معظم انقلاب که «معدن باید جایگزین نفت شود» و اجرای «طرح کیمیا»، برنامه‌های توسعه تولید مس کشور، نیازمند توسعه بیش‌ازپیش در بخش معادن و نیز کارخانه‌ها تغلیظ است؛ لذا توجه به سیاست‌گذاری طولانی‌مدت در امر بهره‌برداری از معادن، به توسعه معادن و نیز افزایش ظرفیت‌های تولید کنسانتره مس نیاز جدی دارد.

 وی افزود: کارخانه تغلیظ مس دره‌زار باهدف تولید سالانه ۱۴۳ هزار تن کنسانتره مس با عیار ۲۶درصد از ۱۰/۸میلیون تن سنگ معدن دره‌زار در سال ۱۳۹۷ به پیمانکاران ابلاغ شد و با سرمایه‌گذاری حدود ۴ هزار میلیارد تومان و ۱۸۸/۵میلیون یورو با غلبه با مشکلات عدیده مانند موقعیت جغرافیایی و شرایط آب‌وهوایی خاص منطقه، لغو توافق برجام از سوی کشورهای خارجی، تحریم‌های ظالمانه، تورم افسارگسیخته، شیوع ویروس کرونا و… در مهرماه سال جاری به بهره‌برداری رسیده و درحال تولید کنسانتره است و اشتغال‌زایی مستقیم کارخانه به میزان ۴۰۰ نفر بوده است.

 وی ادامه داد: در دوران اوج فعالیت‌های اجرایی پروژه بیش از ۱۵۰۰ نفر نیروی انسانی در این پروژه مشغول به کار بوده‌اند که ثبت رکورد ۳۶ میلیون نفرساعت کار بدون حادثه منجر به آسیب جدی، وجه تمایز این پروژه است.

 مجری پروژه احداث کارخانه تغلیظ مس دره‌زار تصریح کرد: اجرای نوار نقاله به طول ۴/۵کیلومتر در دره‌های عمیق و صعب‌العبور به‌منظور انتقال مواد کارخانه، این پروژه را به یک استثنا در صنایع معدنی خاورمیانه تبدیل کرده است.

 میهن‌خواه یادآور شد: تولید کنسانتره کارخانه تغلیظ مس دره‌زار درنهایت منجر به تولید ۳۸ هزار تن مس کاتدی در سال خواهد شد که در راستای تحقق طرح کیمیا مؤثر خواهد بود.

 گفتنی است، در ۵ ماه اول پس از شروع بهره‌برداری، به همت کارکنان بهره‌برداری مجتمع مس سرچشمه، بالغ بر ۳۰ هزار تن کنسانتره مس در کارخانه تغلیظ دره‌زار تولید شده است.

پیشرفت خط ریخته‌گری پیوسته مجتمع مس سرچشمه

مجری پروژه بازسازی پالایشگاه و ریخته‌گری‌های مجتمع مس سرچشمه رفسنجان، آخرین وضعیت احداث خط ریخته‌گری پیوسته مجتمع به روش PROPERZI را تشریح کرد.

مهندس مصطفی عسکری‌پور گفت: پروژه تأمین و احداث خط ریخته‌گری پیوسته به روش پراپرزی با ظرفیت ۱۳۰ هزار تن مفتول ۸ میلی‌متری در سال، در حال حاضر ۹۵درصد پیشرفت فیزیکی دارد.

او افزود: با بهره‌برداری از این پروژه، سالانه ۱۳۰ هزار تن مفتول مس با قطر ۸ میلی‌متر تولید و روانه بازار خواهد شد.

مجری پروژه بازسازی پالایشگاه و ریخته‌گری‌های مجتمع مس سرچشمه رفسنجان، به اهداف اجرای این طرح اشاره و بیان کرد: ازآنجاکه چشم‌انداز شرکت ملی صنایع مس ایران در مجتمع مس سرچشمه، رسیدن به حداکثر ظرفیت تولید و همچنین بهینه‌کردن طرح‌ها برای تولید پایدار و باکیفیت است، بنابراین به‌منظور تحقق پایداری تولید مفتول مس ۸ میلی‌متری با استاندارد ASTM-B49 و بازپس‌گیری سهم مفتول مجتمع از بازار داخل و خارج و همچنین قطع کامل وابستگی به آمریکا، احداث این کارخانه ریخته‌گری در دستور کار شرکت ملی صنایع مس ایران قرار گرفت.

او ادامه داد: بدین منظور، شرکت مس به خرید تجهیزات و ماشین‌آلات اصلی پروژه از شرکت سازنده و صاحب تکنولوژی Properzi Continuus ایتالیا به مبلغ ۱۳ میلیون و ۳۴۷ هزار یورو اقدام کرد.

عسکری‌پور یادآور شد: انجام مطالعات مهندسی و خرید سایر تجهیزات به همراه اجرای عملیات عمرانی و نصب و راه‌اندازی، توسط پیمانکار EPC داخلی (شرکت فن‌آوران پارسیان) به اتمام رسیده است.

او تأکید کرد: فقط خرید تجهیزات اصلی مربوط به خط تولید از شرکت صاحب تکنولوژی انجام شده و سایر تجهیزات جانبی از قبیل تأمین هوای فشرده، کولینگ‌تاور، آب تصفیه‌شده، ترانس‌های برق، ساخت مخازن فلزی و بتنی، پایپینگ، کابل‌کشی، سیویل، تأمین جرثقیل، تجهیزات آزمایشگاه و… برعهده پیمانکار داخلی بوده که به سرانجام رسیده است.

مجری پروژه بازسازی پالایشگاه و ریخته‌گری‌های مجتمع مس سرچشمه رفسنجان تصریح کرد: این پروژه علاوه بر بازپس‌گیری سهم مفتول مس از بازارها، برای ۱۲۰ تا ۱۵۰ نفر در ۴ شیفت کاری اشتغال‌زایی خواهد کرد.

عسکری‌پور به دستاوردهای دیگر این پروژه اشاره و بیان کرد: پیشرفتی معادل ۸۶.۹۸ درصد از بخش اجرای پروژه در ۶ ماه (از فروردین‌ماه تا شهریورماه ۱۴۰۳)، تسریع در تأمین مواد نسوز که مطابق پیگیری‌های انجام‌شده در خصوص تأمین این مواد از کشورهای خارجی و تولیدکنندگان خارجی، تأمین، ساخت و ارسال آن به کشور ایران بین ۱۲ تا ۱۶ هفته (زمان تأمین ۱۲ تا ۱۳ و زمان بارگیری و ارسال به ایران ۲ تا ۳ هفته) پیش‌بینی شده بود که باهمت ارکان پروژه و پیگیری‎های انجام‌شده از تولیدکنندگان داخلی، این مواد برای اولین‌بار در کشور با این حجم در کمتر از سه هفته تولید و وارد سرچشمه شد.

او همچنین بیان کرد: شرکت ملی صنایع مس ایران در اواخر آذرماه سال جاری بعد از اتمام عملیات نسوزکاری و تکمیل همه فرایندهای نصب تجهیزات و برق‌رسانی به پروژه، برای راه‌اندازی به شرکت صاحب تکنولوژی (پراپرزی) اعلام آمادگی کرد؛ مطابق قرارداد بین شرکت ملی مس و شرکت ایتالیایی و همچنین تجربه و رزومه قبلی این شرکت در کشورهای مختلف دنیا، نیاز به حضور ۱۰ تا ۱۴ نفر متخصص راه‌اندازی در کارگروه‌های مختلف (ابزاردقیق – مکانیک – فرایندی) بود که متأسفانه به دلیل وجود تحریم‌های ظالمانه علیه کشور عزیزمان ایران، شرکت صاحب تکنولوژی نتوانست برای اعزام تیم راه‌انداز خود به کشور ما اقدام کند و فقط از یک نماینده راه‌انداز ایرانی‌تبار خود دراین‌خصوص از ۱۹ دی‌ماه ۱۴۰۳ استفاده کرده است.

مجری پروژه بازسازی پالایشگاه و ریخته‌گری‌های مجتمع مس سرچشمه رفسنجان اضافه کرد: شرکت مس نیز نفرات متخصص داخلی را برای کمک به نماینده ایرانی‌تبار شرکت پراپرزی در اختیار گذاشته که تاکنون توانسته‌اند پیشرفتی حدود ۴۰درصد در بخش پیش راه‌اندازی خط تولید را رقم بزنند؛ بنابراین، پیش‌بینی می‌شود که اتمام عملیات راه‎اندازی و تولید محصول آزمایشی، در بهار سال آینده محقق شود.

پیشرفت ۹۰درصدی پروژه تصفیه‌خانه پساب اسید سرچشمه

مجری پروژه تصفیه‌خانه پساب اسید مجتمع مس سرچشمه رفسنجان از پیشرفت ۹۰درصدی این پروژه خبر داد.

به گزارش روابط‌عمومی مجتمع مس سرچشمه رفسنجان، مهندس مهدی عبدالله‌زاده گفت: در اثر شست‌وشوی گازهای آلاینده در کارخانه‌ها اسیدسولفوریک مجتمع مس سرچشمه و خاتون‌آباد، پساب‌های آلوده‌ای تولید می‌شود که باید پیش از ارسال به محیط‌زیست تصفیه گردد.

او بیان کرد: اهمیت روزافزون الزامات محیط‌زیستی و همچنین لزوم ایجاد محیطی پاک و سالم و نهایتاً دست‌یابی به محیط‌زیست پایدار، منجر به احداث کارخانه‌ها تصفیه پساب اسیدسولفوریک مجتمع مس سرچشمه و خاتون‌آباد شد.

مجری پروژه تصفیه‌خانه پساب اسید مجتمع مس سرچشمه رفسنجان توضیح داد: محصول کارخانه خاتون‌آباد تولید آب صنعتی ۲۰ مترمکعب در ساعت آب تصفیه‌شده قابل‌استفاده در مصارف کشاورزی و گچ تمیز به میزان ۲۲۰ در روز است که قابلیت فروش به کارخانه‌ها تولیدی سیمان و سایر کارخانه‌ها را دارد.

عبدالله‌زاده افزود: در پروژه سرچشمه تولید آب صنعتی به میزان ۵۶ مترمکعب در ساعت و ۴۰۰ تن گچ تمیز است. آب صنعتی تولیدشده سرچشمه به چرخه بازگشت آب مجتمع برگشت داده می‌شود و گچ تمیز هم قابل‌فروش است.

به گفته او، هم‌اکنون پیشرفت فیزیکی این پروژه ۸۸.۴۶ درصد است که در حال انجام عملیات پیش راه‌اندازی است و در آینده نزدیک به بهره‌برداری می‌رسد.

نیروگاه گازی سرچشمه و نیروگاه خورشیدی رفسنجان

مدیر طرح جامع برق و توسعه نیروگاه‌های شرکت ملی صنایع مس ایران، از بهره‌برداری از پروژه نیروگاه ۴۲ مگاواتی گازی مس سرچشمه در نیمه دوم سال ۱۴۰۴ خبر داد.

مهندس علی فهیمی گفت: توسعه نیروگاه گازی در راستای تأمین بخشی از برق مورد نیاز مجتمع در دستور کار طرح جامع برق و توسعه نیروگاه‌ها قرار دارد.

او افزود: به همین منظور فرایند ساخت تجهیزات، نصب و راه‌اندازی یک واحد گازی MGT40 با ظرفیت ۴۲ مگاوات در محدوده نیروگاه گازی مجتمع مس سرچشمه توسط شرکت مپنا در حال انجام است.

به گفته فهمی، مدت‌زمان پروژه مذکور ۱۸ ماه بوده و این پروژه از اوایل مردادماه سال ۱۴۰۳ وارد فاز اجرایی شده است.

او با بیان اینکه عملیات خاک‌برداری و آماده‌سازی محدوده احداث نیروگاه به اتمام رسیده، ادامه داد: حمل قطعات و تجهیزات پروژه به مجتمع مس سرچشمه، عملیات زیرسازی و اجرای فونداسیون تجهیزات در محدوده ساختگاه سرچشمه باتوجه‌به پیگیری‌های طرح جامع برق و توسعه نیروگاه‌ها در حال انجام بوده و تاکنون بخشی از تجهیزات نیروگاه وارد مجتمع مس سرچشمه شده است.

مدیر طرح جامع برق و توسعه نیروگاه‌های شرکت ملی صنایع مس ایران پیش‌بینی کرد این پروژه در نیمه دوم سال ۱۴۰۴ با یاری خداوند متعال و طبق برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده وارد مدار تولید برق شده و بخشی از نیاز برق مجتمع مس سرچشمه را تأمین کند.

او همچنین از بهره‌برداری از پروژه نیروگاه ۱۰۰ مگاواتی خورشیدی مجتمع مس سرچشمه واقع در منطقه ویژه اقتصادی رفسنجان در سال ۱۴۰۵ خبر داد.

فهیمی گفت: در حال حاضر و در کنار احداث نیروگاه ۴۲ مگاواتی گازی سرچشمه، پروژه احداث نیروگاه ۱۰۰ مگاواتی خورشیدی رفسنجان نیز در دستور کار طرح جامع برق و توسعه نیروگاه‌های شرکت مس قرار دارد.

او افزود: با احداث این نیروگاه با استفاده از به‌روزترین تکنولوژی نیروگاه‌های خورشیدی در دنیا، سالانه حدود ۴۴ میلیون لیتر آب و حدود ۵۵ میلیون مترمکعب گاز طبیعی صرفه‌جویی خواهد شد.

به گفته فهیمی، عملیات تسطیح و آماده‌سازی محدوده احداث نیروگاه ۱۰۰ مگاواتی خورشیدی مجتمع مس سرچشمه بااعتبار ۳۳ هزار میلیارد ریال طی چند روز گذشته در منطقه ویژه اقتصادی رفسنجان آغاز شده و امیدواریم این پروژه در مدت‌زمانی کمتر از ۲۴ ماه به بهره‌برداری برسد تا بخشی از نیاز برق مجتمع مس سرچشمه به‌عنوان بزرگ‌ترین مجتمع تولیدی شرکت ملی صنایع مس ایران را تأمین کند.