شهریه مدارس، حقوق فرهنگیان، استخدام نیرو و وضعیت مدارس استان در گفت و گو با مدیرکل آموزش و پرورش کرمان
از جمله مدیرانی است که به قول روحانی، در ایام انتخابات برای دفاع از او، پاشنه‌هایش را بالا کشید. گواه این مدعا هم حضور او در سالن تلاش بود، در روزی که حسن روحانی قرار بود در اولین سفرهای تبلیغاتی‌اش، برای مردم کرمان سخنرانی کند. محمد محسن بیگی، مدیرکل آموزش‌وپرورش استان کرمان که در این روز مرخصی گرفت و بر سکوهای سالن تلاش کرمان نشست تا در جمع حامیان روحانی حاضر باشد، می‌گوید از این کار ابایی نداشته و ندارد. او که در سیستم آموزش‌وپرورش رشد یافته، سعی کرده در اکثر موارد پاسخگو باشد و بر شفاف‌سازی تأکید دارد. حواشی دوران مدیریت او البته کم نبوده. از جمله ماجرای تنبیه بدنی چند دانش‌آموز در استان. محسن بیگی در این قضایا نشان داد با کسی شوخی ندارد، چنان‌که در ماجرای تنبیه بدنی یک دانش‌آموز توسط سرباز معلم، به‌جای سرپوش گذاشتن، اتفاق رخ‌داده را تأیید و سرباز را به پادگان فرستاد. مدیرکل آموزش‌وپرورش کرمان در یک صبح گرم تابستانی، یک ساعت و نیم روبروی ما نشست و به سؤالات مخاطبان پایگاه خبری «کرمان نو» که از طریق کانال تلگرامی kermane_no @ مطرح‌شده بودند، پاسخ داد.
چرا تمام مدارس دولتی هیأت امنایی شدند و باید شهریه پرداخت شود؟ آیا در شرایطی که توانایی پرداخت شهریه این مدارس را نداریم فرزندانمان باید از تحصیل محروم شوند؟
در سطح استان کرمان چهار هزار و 900 مدرسه دولتی داریم، از این تعداد کمتر از 200 مدرسه استان هیأت امنایی هستند. بنابراین نمی‌توان گفت خیلی از مدارس هیأت امنایی هستند. مدارس غیردولتی هم جداگانه هستند و مجوز می‌گیرند که در واقع از ابتدا به‌عنوان مدارس غیردولتی فعالیت دارند. اگر مدارس دولتی بخواهند تبدیل به هیأت امنایی شوند ابتدا باید انجمن مدرسه مصوب و درخواست کند. بنابراین این درخواست به اداره آموزش‌وپرورش داده می‌شود.
چرا آموزش‌وپرورش بر روی شهریه مدارس غیرانتفاعی نظارت ندارد؟ حتی شهریه بین مدارس غیرانتفاعی هم با هم متفاوت است.
تفاوت بین شهریه‌های مدارس غیردولتی طبیعی است. آموزش‌وپرورش فقط یک سقف تعیین می‌کند و کف شهریه در مدارس متفاوت است، مثلاً در دوره متوسطه دوم سقف شهریه سه میلیون و 300 هزار تومان است و یک مدرسه سقف را دریافت می‌کند و مدرسه دیگری کمتر. این تفاوت‌ها از سوی ما اعمال نشده است و مردم به این قضیه دامن می‌زنند و باعث ایجاد تفاوت در شهریه مدارس غیردولتی می‌شوند.
چرا مدرسه خوب و بد داریم و تعداد مدارس خوب به‌اندازه جمعیت فرزندان فرهنگیان است و باقی مدرسه بد هستند؟ چرا معلم خوب و بد داریم و چرا فقط معلمان خوب در مدارسی درس می‌دهند که فرزندان فرهنگیان مشغول به تحصیل هستند؟
به نظر من این دیدگاه و برداشت بیرون است و بنا بر دیدگاه ما هیچ تفاوتی بین مدارسی که در شهر کرمان وجود دارد و یا در شهر سیرجان و بافت با مدارسی که در قلعه گنج، رودبار و … است، وجود ندارد. ما موظف هستیم خدماتی را که برای دانش‌آموزان مرکز استان فراهم می‌کنیم، در دیگر نقاط هم همان شرایط را فراهم کنیم، اما طبیعتاً در بعضی از مواقع تفاوت‌هایی از سمت والدین وجود دارد، یعنی ارتباطی با آموزش‌وپرورش پیدا نمی‌کنند. در بعضی جاها والدین بیشتر برای فرزندانشان دوره و کلاس می‌گذارند و از امکانات جانبی استفاده می‌کنند و در شرایطی که خانواده وارد این فاز نمی‌شود مشکل از سمت ما نیست و ارائه خدمات برای همه یکسان است. برای ما تفاوتی ندارد کدام معلم در کدام مدرسه تدریس می‌کند. فقط در بعضی مدارس که قبلاً انحصاری بودند مثل مدارس تیزهوشان شرایط این‌گونه بود اما در حال حاضر همان معلم‌ها هم تقسیم شدند و یک معلم در همه ساعات وظیفه‌اش نمی‌تواند فقط در یک مدرسه تدریس کند.
نتایج نمونه دولتی چه زمانی اعلام می‌شود؟
تاریخ دقیق اعلام نتایج هنوز مشخص نیست.
چرا تعدادی از سؤالات آزمون نمونه دولتی غلط بودند؟
در استان همه تمهیدات را انجام دادیم که بهترین کیفیت را در رابطه با بحث سؤالات داشته باشیم و آزمون بدون هیچ حاشیه‌ای برگزار شود که تا الان هم هیچ مشکلی نداشتیم. در مورد غلط بودن سؤالات باید بگویم به‌هرحال می‌تواند اشتباه تایپی و یا اشتباه در تنظیم سؤال وجود داشته باشد که برای همه یکسان بوده و اگر در شرایطی سؤالی اشتباه تایپی داشته باشد و باعث شود حقی از کسی ضایع شود، آن سؤال برای همه‌ی شرکت‌کنندگان حذف می‌شود.
چرا مدرسه نوین در کنار منازل مسکونی مسکن مهر ساخته‌شده و صدای بلندگو آن‌قدر بلند است که همه شاکی هستند؟
این مشکل تنها مربوط به مسکن‌های مهر نیست و از نظر قانونی باید در هرجایی که مسکن‌سازی صورت می‌گیرد خدمات مختلف دیده شود از فضای سبز گرفته تا فضای آموزشی و مذهبی، اما متأسفانه در شهر کرمان و بعضی از شهرستان‌های ما در این قضیه حساسیتی نداشتند. باید قبل از اینکه به سمت ساخت 500 واحد مسکن بروند دو مدرسه بسازند. حداقل زمین را فراهم کنند و در اختیار آموزش‌وپرورش بگذارند. هر چند که ازنظر قانونی تکلیف شده است در جاهایی که بیش از 200 واحد مسکونی ساخته می‌شود باید مدرسه بسازند و تحویل اداره آموزش‌وپرورش بدهند.
پذیرفته‌شدگان آزمون استخدامی که آبان ماه 95 آزمون دادند، به دلیل اینکه باید دوره‌های آموزشی را ببینند و این دوره مقررشده که در زاهدان برگزار شود، برای آقایانی که نان‌آور خانه هستند رفتن به زاهدان سخت است.
سهمیه‌ها در سطح کشور متفاوت است و در رشته تربیت‌بدنی ممکن است سهمیه پذیرش 6 نفر را داشته باشیم، در استان سیستان و بلوچستان 10 نفر. در هرجایی که برای تشکیل کلاس ضمن خدمت تعداد به حدنصاب نرسد، ناچارا باید به استان‌های هم‌جوار بروند و در خصوص کرمانی‌ها هم تعدادی باید به استان‌های هم‌جوار بروند.
چرا حق‌الزحمه عوامل و داوران مسابقات کشوری دانش‌آموزان استان در چهار سال گذشته پرداخت‌نشده؟ داوران همه از هنرمندان برجسته استان بودند که با بدترین نحوه برخورد روبرو شدند.
متأسفانه در خصوص این موضوع آسیبی را در گذشته داشتیم و در بعضی از سال‌ها پرداخت‌نشده اما فکر می‌کنم حق‌الزحمه سال جاری و سال قبل پرداخت‌شده است. قبول داریم که در بعضی جاها سهل‌انگاری شده و باید حق افراد داده شود.
در خصوص گزینش نیروهای آموزش‌وپرورش توضیح دهید. این چه نوع پذیرشی است که در مورد همه‌چیز پرسیده می‌شود به جز معلمی و آموزش. به نظر می‌رسد ایجاد تغییراتی در نحوه سؤالات استخدامی ضروری است.
یک آزمون داریم، یک مصاحبه و یک گزینش که اصلاً هیچ ارتباطی با هم ندارند. در آزمون علمی اطلاعات علمی افراد سنجیده می‌شود و بر اساس آن اطلاعات افراد به مصاحبه دعوت می‌شوند و در مصاحبه سؤالات کاملاً تخصصی در خصوص نگاه فرد به حرفه‌ی معلمی و انگیزه و … پرسیده می‌شود و بر اساس همین موارد افراد پذیرفته می‌شوند و بعد از طی این مراحل یک چرخه گزینشی داریم که در همه دستگاه‌های دولتی وجود دارد. مسائلی که گفتند در قسمت گزینش مطرح‌شده و هیچ ارتباطی به بحث حرفه و تخصص فرد ندارد اما درعین‌حال این نکته را بارها تذکر داده و اعلام کردیم که در مسائل مربوط به گزینش هم راجع به کلیات و مسائل عمومی صحبت شود نه مسائل شخصی و هیچ فردی حق ورود به مسائل شخصی افراد را ندارد.
در خصوص افزایش 20 درصدی حقوق فرهنگیان توضیح دهید.
در رابطه با بحث افزایش 20 درصدی حقوق فرهنگیان باید بگویم که این موضوع مطرح‌شده، وزارتخانه با آن موافق است و آن را به سازمان برنامه و بودجه ارسال کرده و منتظر موافقت آن سازمان به ریاست آقای نوبخت هستیم.
با توجه به اینکه شعار دولت تدبیر و امید ارتقای معیشت فرهنگیان بوده است آیا در این خصوص تاکنون کاری انجام‌شده است؟
قطعاً تغییری داشته است. نسبت به دوره گذشته در طرح رتبه‌بندی و افزایش ضریب‌هایی که اعمال‌شده آموزش‌وپرورش بهتر از دیگر دستگاه‌ها دیده شد و حدود 18 درصد به حقوق فرهنگیان در سال 94 اضافه شد که کمک بزرگی از سوی دولت بوده است، اما واقعیت این است که تفاوت دریافتی معلمان با سایر کارکنان دولت خیلی زیاد است.
چرا نرماشیر، فهرج و ریگان در 70 کیلومتری بم منطقه محروم‌اند اما بم منطقه برخوردار محسوب می‌شود؟
شرایطی را داریم که خود کرمان هم تبدیل به سه منطقه می‌شود به‌طور مثال در شهرستان کرمان، شهر کرمان منطقه محروم محسوب نمی‌شود، اما بعضی از روستاها که در حوزه شهرستان کرمان هستند منطقه محروم محسوب می‌شوند.
چرا از اعمال مدرک در آموزش‌وپرورش بم جلوگیری می‌کنند؟ بنده لیسانس کامپیوتر هستم اما با دیپلم به‌عنوان سرایدار مشغول به کارم و افرادی را داریم که در همین پست، لیسانس دارند.
در شرایط خاص قانون اجازه می‌دهد که تغییر رسته بدهند اما واقعیت این است با توجه به کمبود نیروی خدماتی در سطح استان امکان تغییر رسته تمامی نیروهای خدماتی که مدرک دانشگاهی گرفتند فعلاً وجود ندارد.
برای بیمه تکمیلی درمان فرهنگیان چند سالی است که علاوه بر اینکه شرکت بیمه آتیه سازان حافظ خدمات نمی‌دهد هیچ بیمارستانی و حتی مراکز درمانی هم این بیمه را قبول ندارند. با توجه به اینکه وزیر آموزش‌وپرورش این اختیارات را استانی کرده و شرکت بیمه‌ایران، دانا و معلم را به استان‌ها معرفی کرده است، کدام شرکت بیمه‌ای مدنظر شما است؟
تاکنون دستورالعملی در این رابطه به ما ارسال نشده است و مدنظر ما هم این است که وزارت خانه اختیار را به استان دهد تا استان بتواند از بین شرکت‌های بیمه‌ای حق انتخاب داشته باشد. مقدمات کار تا الان فراهم‌شده است و منتظریم تا از سوی وزارتخانه به ما ابلاغ شود تا با هر شرکتی که بهتر به فرهنگیان خدمات دهد قرارداد ببندیم.
آیا کسانی که برای نهضت فردبه‌فرد زحمت‌کشیده‌اند در اولویت استخدام آموزش‌وپرورش قرار می‌گیرند یا خیر؟
فعلاً تنها شرکت در آزمون استخدامی ملاک است و اگر نمره بیاورند جزو اولویت‌ها خواهد بود.
رشته پزشکی چه ربطی به آموزش‌وپرورش دارد که مدیرکل آموزش‌وپرورش، پزشکی خوانده؟
من که مدرکم پزشکی است ابتدا در رشته تربیت‌معلم درس‌خوانده‌ام و بعد مثل کسان دیگری که در دیگر رشته‌ها ادامه تحصیل دادند من هم در رشته‌ی پزشکی ادامه تحصیل دادم. حالا بعضی‌ها رتبه کنکورشان کمتر شده و رشته دیگر را خوانده و من هم با رتبه 214 در کنکور ناچارا در رشته پزشکی ادامه تحصیل دادم.
با توجه به اینکه وضعیت معیشت معلمان غیرانتفاعی خوب نیست و بر اساس قوانین اداره کار با آن‌ها برخورد نمی‌شود چه تمهیداتی را در نظر گرفته‌اید؟
کسانی که در مدارس غیردولتی مشغول به کار می‌شوند باید حق‌وحقوقشان بر اساس قوانین اداره کار پرداخت شود و حالا اگر برای کسی این قوانین اجرا نمی‌شود باید به اداره کار مراجعه کند تا به حقوق اش برسد.
با توجه به اینکه بودجه آموزش‌وپرورش هیچ‌وقت کفاف تجهیز کارگاه‌های مدارس فنی و حرفه‌ای را نمی‌دهد، آیا از بخش‌های غیردولتی و صنعتی نمی‌توان کمکی گرفت؟
می‌توان کمک گرفت اما نیاز به دستور مافوقی است که دستور انجام این کار را بدهد. ما از استاندار درخواست کردیم که دستور دهند مسؤولین واحدها و شهرک‌های صنعتی، کارخانه‌ها، معادن و … حداقل مدارس شهر خودشان را تجهیز کنند و کمک دهند. اما به دلیل اینکه اراده‌ای به‌صورت جدی از سمت مسؤولین استان وجود ندارد در این قضیه آن‌ها هم همراهی نمی‌کنند، اما باید بدانیم که این آسیب نهایتاً گریبان گیر همین نهادها خواهد شد زیرا نیروی کاری که برای آن‌ها فارغ‌التحصیل می‌شود از همین مراکز و مدارس هستند.
در حال حاضر آموزش‌وپرورش استان چند نفر نیرو دارد؟ تعداد کارمندان و حقوق‌بگیران چقدر است؟
در سطح استان کرمان 560 هزار نفر دانش‌آموز و 45 هزار و 400 نفر نیروی انسانی داریم.
تعداد دانش‌آموزان نسبت به معلم‌ها چگونه است؟
در سطح استان نقاطی را داریم که برای یک دانش‌آموز معلم تدریس می‌کند تا از درس باز نماند. در بعضی نقاط هم به دلیل تراکم جمعیت و کمبود فضای فیزیکی کلاس 45 نفره داریم. اما تقریباً در استان به ازای هر 12 دانش‌آموز یک نفر کارکن در آموزش‌وپرورش داریم.
یک موضوع در طول دو سال گذشته به سطح اخبار ملی آمد به‌واسطه تنبیه دانش‌آموزان در مدارس خصوصاً در مناطق جنوبی استان، سرنوشت آن معلمان به کجا رسید؟
تنبیه بدنی از جمله مواردی است که به‌عنوان تخلف محسوب می‌شود. سال گذشته در سطح استان حدوداً 9 مورد پرونده تنبیه بدنی به هیأت تخلفات ما ارجاع شده که سه مورد آن همان مواردی بودند که رسانه‌ای شدند و برای هر یک از این 9 مورد متناسب با تخلفی که انجام داده بودند، اقدامات قانونی انجام شد. در سه پرونده‌ای که رسانه‌ای شد، یک نفر نزدیک به یک سال از خدمات دولتی انفصال شد، یک مورد هم به شهرستان دورتری تبعید و دیگری هم با مدت کمتر از یک سال از خدمات دولتی انفصال شد. یکی مورد هم سرباز معلم داشتیم که تخلف تنبیه بدنی را انجام داده بود و این سرباز معلم هم بلافاصله روز بعد از آموزش‌وپرورش به پادگان برگشت داده شد.
از نظر فضای آموزشی نسبت به تعداد دانش‌آموزان در استان کرمان در چه وضعیتی قرار داریم؟
متأسفانه در کشور از نظر سرانه آموزشی در رتبه پایینی قرار داریم. باید به این موضوع اشاره‌کنم که ساخت‌وساز مدارس وظیفه اداره کل آموزش‌وپرورش نیست و این وظیفه بر عهده‌ی اداره کل نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس است و ما نقش بهره‌بردار را داریم، اما چون ما در معرض پاسخگویی بیشتر قرار داریم همیشه به دنبال این بودیم فضای فیزیکی ساخته شود و خیران و امکانات را به استان جذب کنیم تا فضای فیزیکی افزایش پیدا کند. اما واقعیت این است که ما در نُرم کشور خصوصاً در نقاط پرجمعیت کشور مثل استان کرمان جزو استان‌های پایین کشور قرار داریم.
در چه مقطعی بیشتر احساس می‌شود؟
در تمامی مقاطع این مشکل را داریم اما در ابتدایی بیشتر خود را نشان می‌دهد.
در بحث هدایت تحصیلی و کنکور اینکه همه به‌واسطه مسائل اقتصادی، کشور را در نظر می‌گیرند و صرفاً رشته‌های خاصی را جلو می‌برند، آیا آموزش‌وپرورش برنامه مشخص و مدونی را داشته؟
بر اساس آماری که داریم برای کنکور امسال که آخر هفته جاری برگزار می‌شود 930 هزار نفر متقاضی ثبت‌نام کردند که نسبت دختر به پسر آن بسیار جالب است به‌گونه‌ای که 550 هزار نفر دختر و 380 هزار نفر پسر هستند، از این تعداد، 580 هزار نفر در رشته تجربی، 150 هزار نفر در رشته ریاضی و 180 هزار نفر در رشته انسانی ثبت‌نام کردند. این در حالی است که ظرفیت پذیرش در رشته تجربی از این تعداد ثبت‌نام کننده 160 هزار نفر، در رشته ریاضی 250 هزار نفر و در رشته علوم انسانی 300 هزار نفر است که نشان‌دهنده این موضوع است که در رشته ریاضی و علوم انسانی صندلی خالی داریم، اما در رشته تجربی از هر چهار نفر فقط یک نفر پذیرفته می‌شود. متأسفانه خانواده‌ها فشار زیادی به فرزندانشان می‌آورند و مجدداً آن‌ها را به سمت رشته تجربی هدایت می‌کنند درحالی‌که بهترین بازار کار را در رشته‌های فنی خواهیم داشت. در حال حاضر در رشته‌های فنی و کاردانشمان بیش از 70 درصد دانش‌آموزان بعد از فارغ‌التحصیلی حتی بدون مدرک دانشگاهی مشغول به کار می‌شوند.
قبحی در جامعه وجود دارد در خصوص اینکه تنبل‌ها به رشته‌های کاردانش می‌روند نظر شما در این خصوص چیست؟
خوب است که به این موضوع اشاره کنم که جمعه گذشته آزمون مدارس نمونه برگزار شد. ما دو هنرستان نمونه در استان داریم که متقاضی‌های ثبت‌نام در این دو هنرستان‌ها زیاد است. چیزی حدود چهار برابر ظرفیت هنرستان‌هایمان متقاضی شرکت در آزمون نمونه برای ورود به هنرستان هستند. بسیاری از خانواده‌ها هستند که خودشان پزشک هستند و فرزندانشان در آزمون نمونه برای مدارس هنرستان ثبت‌نام کردند. باید این طلسم شکسته شود. خیلی از بچه‌ها کشش رشته تجربی را ندارند و از ادامه راه بازمی‌مانند و نهایتاً در آینده شغلی به مشکل برمی‌خورند اما در هنرستان‌ها وقتی یک مکانیک و یا برق‌کار خوب بیرون می‌آید کسی کاری ندارد این فرد چه نمره و معدلی داشته است. درواقع هنر و مهارت است که باید ارزش پیدا کند و خانواده‌ها اگر بیشتر حساسیت نشان دهند و به خود و فرزندانشان کمک کنند، این طلسم شکسته خواهد شد.
رشته‌های فنی که در حال حاضر در هنرستان‌ها وجود دارد همه تابع اشلی هستند که وزارت خانه مشخص کرده یا اینکه شما می‌توانید با توجه به شرایط بومی منطقه رشته‌های جدید را تعبیه کنید؟
بله می‌توان. ما تعدادی از رشته‌ها را از هنرستان‌هایمان به لحاظ اینکه بازار کار نداشته باشند، حذف می‌کنیم و بعضی از رشته‌های جدید را درخواست می‌کنیم و مجوز به ما داده می‌شود که رشته‌های جدید ایجاد شود و بعضی از رشته‌ها هم بومی هستند.
سخن آخر.
خواهش داریم رسانه‌ها نسبت به بحث آموزش‌وپرورش حساسیت بیشتری داشته باشند و ورود پیدا کنند. اگر در هر جامعه‌ای اولویت اول آموزش و پروش و تعلیم و تربیت قرار بگیرد آن جامعه، جامعه توسعه‌یافته و پایداری خواهد شد و اگر توجه به آموزش‌وپرورش صورت نگیرد با وجود همه فعالیت‌های دیگر هم این جامعه توسعه‌یافته نخواهد شد.