صنعت فرش؛امید ایران بعد از نفت و پتروشیمی
با اينكه صنعت فرش در كل ايران با عديده‌اي از مشكلات همچون نداشتن بازاريابي اصولي، بي‌ثباتي نرخ ارز، افزايش هزينه‌هاي توليد، عدم حمايت دولت در بخش كارگري و غيره مواجه شده است، اما با اين حال باز هم سال گذشته صنعت فرش توانست رتبه دوم صادرات را پس از نفت و پتروشيمي به دست بياورد…
در اين بين كرماني‌ها توانستند به صادرات 75 ميليون دلاري با تلاش بيش از 70 هزار بافنده در استان دست يابند. مسئله‌اي بر ضرورت حمايت هر چه بيشتر از اين صنعت در راستاي حمايت از كالاي داخلي تأكيد مي‌كند.
استان كرمان پيش از آنكه با پسته مرغوب خود شناسايي شود، صنعت فرش آن است كه زبان زد خاص و عام است. چرا كه جزو معدود مناطقي است كه قالي‌هاي آن ظريف بافت و از مرغوبيت خاصي برخوردار است. همين امر منجر به اين شده است كه با وجود اينكه قاليبافان استان طي سال‌هاي گذشته با عديده‌اي از مشكلات همچون بي‌ثباتي نرخ ارز، افزايش هزينه‌هاي توليد، عدم حمايت دولت در بخش كارگري و مواد اوليه مواجه بوده است، باز همچنان رونق توليد فرش در كرمان به قوت خود باقي بماند. از اين رو طي سال 96 بيش از 75 ميليون دلار فرش از اين استان صادر شده و ارزآوري خيلي خوبي را براي كرمان رقم زده است.
صنعت فرش با وجود رقبا در اوج
صنعت فرش بعد از نفت و پتروشيمي به عنوان ارزآورترين صنعت كشور شناخته مي‌شود و اشتغال بخش عمده‌اي از روستاييان را به خود اختصاص مي‌دهد. در حال حاضر به گفته رئيس اتحاديه صنف صنايع دستي، فرش دستباف و مس كرمان بيش از 70 هزار بافنده در اين استان فعاليت مي‌كنند. محسن اشرف با اشاره به اينكه ارزش صادرات فرش دستباف در كل جهان در سال 1396 يك ميليارد و 350ميليون دلار بوده است، مي‌گويد: «از اين مقدار سهم ايران 35 درصد است و مبلغ 427 ميليون دلار فرش دستباف از ايران صادر شده كه سهم استان كرمان 75 ميليون دلار بوده است و بقيه اين سهم مربوط به فرش دستباف شهرهاي نائين، كاشان، تبريز، نيشابور، كاشمر و… است.»
اين نيز در شرايطي است كه امروزه رقباي زيادي از كشورهاي چين، هند و غيره با تقليد از نقشه‌هاي نفيس و پرطرفدار فرش كرمان و با استفاده از كارگر ارزان قيمت و مواد مرغوب و رنگ‌هاي درخشان جاي فرش كرمان را اشغال كرده‌اند و به تهديد بزرگي براي اين صنعت داخلي تبديل شده‌اند. در حالي كه در ايران به دليل افزايش قيمت مواد اوليه همچون نخ و رنگ قاليبافان به جاي بهره‌مندي از رنگ‌هاي درخشان و ثابت از رنگ‌هاي جوهري و ماشيني كه بعضاً هم از كيفيت پاييني برخوردار هستند، استفاده مي‌كنند. اشرف ادامه مي‌دهد: منابع تأمين پشم استان كرمان از طريق شهرستان‌هاي كرمان، سيرجان، بم، رفسنجان، جيرفت، بافت و منابع تأمين پشم خارج از استان از استان‌هاي خراسان‌جنوبي، كرمانشاه و فارس است.»
نياز فرش كرمان به حمايت بيشتر
این طور که روزنامه جوان نوشته به‌رغم وجود مشكلات متعدد از 70 هزار بافنده فرش كرمان بيش از نيمي از آنها شناسايي شده‌اند و از خدمات برخورداري از كارت قاليبافي بهره‌مند هستند. در اين رابطه رئيس اتحاديه صنف صنايع دستي، فرش دستباف استان مي‌گويد: «از اين تعداد حدود 40 هزار نفر بافنده شناسايي شده‌اند كه به طور ميانگين سالانه بين 5 تا 10 متر مربع فرش توليد مي‌كنند.»
با اين حال در راستاي حمايت از كالاي داخلي ضرورت دارد مسئولان مابقي فرش‌بافان استان را هم حمايت كنند. در حال حاضر اشرف در رابطه با مشكلات فرش‌بافان استان مي‌گويد: «ضعف بنيه مالي تشكل‌هاي تخصصي فرش، نداشتن بازاريابي اصولي، ريسك بالاي صادرات به دليل عدم برگشت سرمايه و مشكلات مربوط به مبادلات مالي و بانكي، بي‌ثباتي نرخ ارز، افزايش هزينه‌هاي توليد، عدم حمايت دولت در بخش كارگري و مواد اوليه، بي‌رغبتي بافندگان براي توليد فرش به دليل پايين بودن دستمزد آنها از جمله مواردي است كه منجر به كاهش توليد مي‌شود.»
علاوه بر اين حضور دلالان هم معضل ديگری است كه مسئولان با سياست‌گذاري مناسب مي‌توانند جلوي آنها را بگيرند و روند خريد و فروش فرش را بهبود ببخشند. بنابراين با اينكه همچنان صنعت فرش كرمان از پويايي كافي برخوردار است، اما ضروري است به دليل سود‌آور بودن آن در ارزآوري و ايجاد اقتصاد مقاومتي و اشتغا‌لزايي توجه ويژه‌اي به آن شود.