بحران آب، اصلی‌ترین مشکل محیط زیستی استان

خبرنگار: نجمه سعیدی

محیط زیست، میراثی تمام شدنی که اگر به آن توجه نشود برای همیشه از بین خواهد رفت و ما در مقابل آن مسوول خواهیم بود. این مسئله اهمیت بالایی دارد که زمینی پاک را به دست نسل آینده بسپاریم یا زمینی زخمی ، آلوده و رنجور را، دغدغه دوستداران محیط زیست همیشه این گونه بوده است که این آگاهی چنان در جامعه وجود داشته باشد که همه نگران احوالات محیط زیست باشند.

محیط زیستی که مظلوم وار همیشه در خدمت بشر بوده و همیشه مورد ظلم قرار گرفته است، در هفته محیط زیست به بهانه دغدغه های محیط زیستی با مرجان شاکری مدیر کل سازمان حفاظت از محیط زیست استان به گفتگو نشستیم، کسی که می توان او را متولی محیط زیست استان دانست.

مهمترین دغدغه محیط زیستی در استان کرمان چیست؟

نمی توانیم دغدغه‌های محیط‌زیستی را در یک چهارچوب و جدول بگذاریم و یکی را از دیگری مهم تر دانست، زیرا در هر برهه زمانی دغدغه‌ها متفاوت است، در حال حاضر مشکل اصلی محیط زیستی که در سطح استان وجود دارد، بحران آب است که این بحران آب می تواند منجر به تغییر اکوسیستم شود.

متاسفانه برداشت های بی رویه از منابع آبی باعث شده است که کیفیت منابع پایین آمده، از نظر من این مشکل مهم ترین چالشی است که نه تنها در استان، بلکه در سطح کشور هم مطرح است. بحران پسماندها نیز دغدغه دیگری است که وجود دارد، البته تقریبا استان کرمان جزء استان های کم دردسر در این زمینه است .

اما باز هم مشکلاتی در این زمینه وجود دارد. این مشکل بیشتر در شهرستان‌هایی که بالا دست منابع آبی سطحی هستند، ایجاد می‌شوند،مثل شهرستان رابر یا شهرستان جیرفت که در دشت سیلابی است یا جاهایی که منتهی به تالاب‌ها و نزدیک رودها هستند.

با توجه به اینکه صنعت یکی از دغدغه‌های اصلی محیط‌زیست است، آیا صنایع استان در چارچوب مقررات زیست محیطی عمل می کند؟

خوشبختانه آگاهی در صنعت بالا رفته است و البته ابزارهای تشویقی دولت برای رعایت مقررات محیط زیست نیز بی تاثیر نبوده است، مانند معافیت های مالیاتی ای که به صنایع همسو با اهداف محیط زیست تعلق می گیرد، این ها باعث شده که صنعت به سمت دریافت مجوزهای زیست محیطی حرکت کند.

استان کرمان، استانی است که 40 درصد معادن کشور را در خود جا داده است قطعا فعالیت‌های این معادن مقداری هم پوشانی ‌با دغدغه های سازمان حفاظت محیط زیست دارد، همیشه اعمال فشار برای دریافت مجوزهای برداشت از ذخایر معدنی و ژنتیکی که متعلق به نسل آینده است، وجود داشته و دارد که این موضوع چالش زا است.

اما خوشبختانه ما هفته ی محیط زیست متفاوتی را شروع کردیم که با پیام دلگرم کننده مقام عالی دولت در استان شروع شد و این نشان می دهد که مسوولین استان با قطار محیط زیست آشنا شده و در آن سوار شده اند،در نتیجه امید است که مشکلات ما در صنعت نیز کم تر شود.

شعار امسال در هفته محیط زیست، «جهش تولید، حفظ محیط زیست، برای توسعه پایدار ایران» است که با همراهی 80 میلیون محیط بان محقق می شود.

آیا تا به حال موضوع حمایت از تولید، باعث شده که سازمان محیط زیست دچار مشکل شود؟

قبل تر این مورد را داشتیم ،در طول 50 سال کارخانه مس سرچشمه آلودگی ایجاد می کرده است اما محیط زیست نمی توانست جلوی فعالیت آن را بگیرد، در دولت قبل یک مصوبه ای در هیات دولت مطرح شد که به این موضوع اهمیت ویژه ای داد و دولت به ما کمک کرد و کارخانه مس خاتون آباد، 5 ماه با چند صد نیرو، تعطیل شد، تا آیتم های محیط زیست را اجرا کرده و بعد از آن دوباره شروع به کار کرد.

این نمونه کاملی از توجه به محیط زیست از سوی صنعت است .

البته در صنعت این عزم به وجود آمده است به طور مثال اکنون گلگهر در حال تهیه یک برنامه جامع زیست محیطی است و این موضوع نشان می‌دهد که نگرش تغییر کرده است قطعا گل گهر با گرفتن مجوزهای زیست محیطی، صدها میلیارد تومان معافیت مالیاتی مشمولش می شود و این یک معامله برد برد است.

ما در صنایع کرمان فرهنگ زیست محیطی بالایی را شاهد هستیم، جنگیدن با قهر کردن متفاوت است ما می توانیم در محیط زیست با صنعت قهر نکنیم، می توانیم کنار هم بایستیم و به هم راهکار دهیم و از چالش بگذریم وهم به نفع محیط زیست و هم به نفع صنعت کار کنیم.

ما حدود یک سال نیم است که رویکردمان در سازمان این است و با صنعت دعوا می کنیم و اما قهر نمی کنیم باید صنعت مشکلش را حل کند. سال ها محیط زیست آسیب دیده است و ما دایم جریمه کردیم و آنها جریمه را پرداخت کرده اما مشکل را حل نکردند و محیط زیست متضرر شد به همین دلیل رویکرد را عوض کردیم.

آیا قوانین محیط زیستی‌ می توانند آسیب زیست محیطی را صفر کند؟

حتی اگر یک میخ را در زمین فرو کنیم امکان ندارد تبعات زیست محیطی نداشته باشد ما سعی می کنیم آسیب‌ها را کمتر می کنیم اما نمی توانیم آن ها را صفر کنیم، به طور مثال نمی توانیم ادعا کنیم که به طور کامل رفع آلایندگی می شود، ما می خواهیم به حد استاندارد برسانیم تا آسیب کمتری به جامعه بزند و گرنه هیچ صنعتی نمی تواند ادعا کند که به طور کامل پاک است و هیچ آلایندگی ای ایجاد نمی کند.

با توجه به تاثیر کرونا بر همه ارکان جامعه،از نظر شما تاثیر کرونا بر محیط زیست چه بوده است؟

انسان ها ذاتا خودخواه هستند مسلما ما در برداشت منابع بسیار خودخواهی داشتیم، در 50 سال اخیر به صورت بی رویه ای برداشت منابع طبیعی اتفاق افتاده است، کرونا تلنگری بود که به انسان بگوید می شود از حرکت خودخواهانه خود دست بردارد ، افزایش گازهای گلخانه ای، برداشت بی رویه منابع طبیعی خودخواهی‌های انسان به محیط زیست است.

با شیوع کرونا فعالیت بسیاری از کارخانه ها و معادن کاهش پیدا کرد در نتیجه آلایندگی کمتری وارد طبیعت شد و فشار ها بر محیط زیست کمتر و میزان گازهای گلخانه‌ای نیز کم تر شد، کرونا حرکت تند انسان برای آسیب زدن به محیط زیست را کند کرد.

هدف اصلی شما در سازمان حفاظت از محیط‌زیست چیست؟

هدف من در سازمان حفاظت محیط زیست ایجاد آگاهی بخشی در جامعه است که این موضوع با آموزش درباره مسایل محیط زیستی در جامعه اتفاق می افتد امیدوارم جامعه آگاه شده و خودش به سمتی برود که دغدغه اصلی اش حفاظت از محیط زیست باشد و ما مردم را در کنار خود داشته باشید.

مسلما حفاظت از محیط زیست کار من و همکاران من به تنهایی نیست، اصل 50 قانون اساسی هم بر این موضوع تاکید می‌کند، که با هم برای حفظ محیط زیست همکاری کنید.

فرمانده یگان ما هم حرف زیبایی زد و گفت: «امیدواریم روزی برسد که همه با هم تفنگ هایمان را روی زمین بگذاریم و در کنار هم از محیط زیست حفاظت کنیم.» ما دست یاری را به سمت تک تک هم استانی هایمان برای حفاظت محیط زیست دراز می کنیم و اگر فقط دو نفر هم کنار ما قرار بگیرند ما به آن افتخار می کنیم.