روزهای تاریک سینما نور

سینمایی در قلب مردم
سینما نور کرمان، به‌عنوان یکی از قدیمی‌ترین سینماهای استان و نخستین سینمای مدرن آن، همواره جایگاهی ویژه در دل مردم کرمان داشته است. این بنا که در بافت تاریخی شهر و در مجاورت میدان ارگ و بازار تاریخی کرمان واقع شده است، در طول دهه‌های گذشته، شاهد نمایش فیلم‌های ماندگار و برگزاری رویدادهای فرهنگی بسیاری بوده است. سینما نور، صرفاً یک مکان برای تماشای فیلم نبود، بلکه نمادی از تاریخ، فرهنگ و هویت جمعی مردم کرمان بوده است. با معماری منحصربه‌فرد خود، سالن‌های روباز و سرپوشیده، این سینما فضایی را فراهم می‌کرد که در آن مردم به تماشای فیلم می‌نشستند، با یکدیگر گفتگو می‌کردند و خاطرات مشترکی را رقم می‌زدند.
زمزمه‌های تخریب
چند روز گذشته اخباری مبنی بر تخریب این بنای فرهنگی به گوش می‌رسید. بر اساس آنچه که در پایگاه خبری «کرمان‌نو» منتشرشده است، مالکین سینما نور به بازسازی سینما توسط حوزه هنری اعتراض کردند و قصد دارند ساختمان سینما را به پروژه ساروج پارس بفروشد.
در این گزارش آمده است که یک منبع مطلع گفته است: خریداری ساختمان سینما نور برای پروژه ساروج پارس بسیار مهم است؛ زیرا به‌وسیله این ساختمان می‌تواند دیواربه‌دیوار میدان ارگ شود.
ظاهراً یک خانواده ادعای مالکیت این سینما را کردند و از طریق قانونی هم پیروز شدند و حالا قصد دارند سینما را به پروژه بزرگ همسایه‌اش بفروشند.
پروژه ساروج نیز یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌های سرمایه‌گذاری شهر کرمان است که در نزدیکی بازار تاریخی کرمان بنا شده و قرار است یک مجتمع تجاری و فرهنگی شود.
زمزمه‌های تخریب ساختمان سینما در حالی به گوش رسید که اظهارنظر موثق دیگری انجام نگرفت تا جایی که شب گذشته صدای تیشه در ساختمان نور بلند شد و تعدادی از فعالان حوزه فرهنگی کرمان فیلم‌هایی از عملیات تخریب بنای این سینما منتشر کردند.
انتشار خبر تخریب ساختمان سینما در فضای مجازی و رسانه‌ای استان واکنش میراث‌فرهنگی و دادستان عمومی و انقلاب مرکز استان کرمان را به دنبال داشت.
واکنش‌های مسوولین
انتشار خبر تخریب واکنش‌های متفاوتی را در پی داشت. اولین واکنش از سوی میراث‌فرهنگی شهرستان کرمان بود. رضا ریاحیان، رئیس میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان کرمان اعلام کرد: سینما نور واجد ارزش تاریخی است و ثبت ملی می‌شود.
رئیس میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان کرمان با بیان اینکه بنای سینما نور در مرکز استان واجد ارزش تاریخی و فرهنگی است گفت: پرونده ثبت این اثر تاریخی تهیه شده و مراحل ثبت ملی را می‌گذراند؛ همچنین اقدامات لازم برای جلوگیری از تخریب این اثر توسط اداره کل در حال انجام است.
ارزش تاریخی سینما
آن‌طور که در پایگاه اطلاع‌رسانی میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان کرمان آمده است، رضا ریاحیان در خصوص وضعیت سینما نور کرمان گفت: این سینما در محدوده بافت تاریخی و حریم درجه یک میدان ارگ و بازار تاریخی کرمان واقع شده و اولین سینمای مدرن استان محسوب می‌شود.
رئیس میراث‌فرهنگی شهرستان کرمان اظهار داشت: بنای سینما نور کرمان مربوط به دوره پهلوی دوم و دهه ۳۰ هجری شمسی است که بعد از انقلاب هم فعال بوده است.
او بیان کرد: شاخص معماری این بنا داشتن سالن روباز و سرپوش است و معماری سینما به واسطه فضای سرپوشیده و وسیع ظرفیت کاربری‌های مناسب برای هرگونه فعالیت فرهنگی و تفریحی از جمله سالن‌های سخنرانی و گردهمایی، نمایشگاهای فصلی یا دائمی، موزه یا کاربری فرهنگی دیگر همراه با نمایش فیلم را دارد.
ریاحیان اظهار داشت: به‌ندرت اتفاق می‌افتد برای کاربری‌های این چنینی سالن‌های بزرگ ساخته شود، بنابراین وجود چنین ساختمانی ظرفیت فوق‌العاده برای هر نوع کاربری عمومی بوده و حوزه هنری کرمان نیز تمایل خود را برای مرمت و تعریف کاربری این بنای تاریخی باارزش فرهنگی و هویتی اعلام کرده است.
حمایت مرجع قضایی
عکس العمل بعدی از سوی دادستان عمومی و انقلاب مرکز استان کرمان بود که اعلام کرد: از سوی هیچ مرجع قضایی در کرمان دستوری مبنی بر تخریب بنای فیزیکی سینما نور کرمان صادر نشده است.
خبر ارسالی روابط عمومی دادگستری کل کرمان از قول مهدی بخشی دادستان مرکز استان حاکیست که دادستانی و عدلیه کرمان حامی میراث فرهنگی است؛ چنانچه از سوی اداره کل میراث فرهنگی مدارکی دال بر تاریخی بودن هرگونه ابنیه در استان کرمان به دستگاه قضایی ارائه شود مورد حمایت قوه قضاییه در استان کرمان خواهد بود.
سینما نور با توجه به معماری خاص خود و موقعیت مکانی استثنایی، ظرفیت‌های بسیاری برای تبدیل شدن به یک قطب فرهنگی و هنری در شهر کرمان دارد. این بنا می‌تواند به عنوان یک پردیس سینمایی، سالن نمایش، موزه، کتابخانه، یا فضایی برای برگزاری همایش‌ها و کنفرانس‌ها مورد استفاده قرار گیرد.
ضرورت همکاری همه جانبه
برای حفظ و احیای سینما نور، همکاری همه‌جانبه دستگاه‌های اجرایی، نهادهای فرهنگی و مردم ضروری است. حوزه هنری کرمان نیز به‌عنوان یکی از متولیان فرهنگ و هنر استان، اعلام آمادگی کرده است تا با همکاری سایر دستگاه‌ها، نسبت به مرمت و احیای این بنای تاریخی اقدام نماید.
در اواخر سال ۱۴۰۰ حوزه هنری کرمان شروع به ساخت این سینما کرد و رئیس حوزه هنری انقلاب اسلامی استان کرمان اعلام کرده بود که بازسازی و بهسازی سینما نور شهر کرمان پس از ۱۸ سال تعطیلی شروع شد. در آغاز راه هم البته با حواشی در حوزه میراث‌فرهنگی مواجه شد و طرحی هم از طراحی نهایی این سینمای قدیمی کرمان منتشر کرد.
در فروردین‌ماه ۱۴۰۱ مجتبی اسدی رئیس حوزه هنری کرمان گفت: «حدود هشت تا ۱۰ میلیارد تومان هزینهٔ عمرانی و تجهیزات این سینما است که با کمک حوزه هنری و مؤسسه تخصصی بازسازی سینماهای حوزه هنری تأمین می‌شود».
او اضافه کرده بود: «این مجموعه تا الان یک سالن سینما بوده؛ اما با به سازی تبدیل به پردیس سینمایی متشکل از پنج سینما، سینمای تابستانه، کافه و کافه کتاب، پلاتو تئاتر، سالن همایش و تئاتر کودکان خواهد شد».
اما هیچ‌کدام از این وعده‌ها پیش نرفت و مدتی بعد کار متوقف شد و رئیس حوزه هنری کرمان گفت، به دلیل وجود مشکلات حقوقی این پروژه فعلاً متوقف است.
تخریب سینما نور ضایعه‌ای بزرگ برای فرهنگ و تاریخ این شهر است. حفظ و احیای آن، تنها به معنای نگهداری از یک بنای تاریخی نیست، بلکه حفظ بخشی از هویت و خاطرات جمعی مردم کرمان نیز هست. این سینما در طول دهه‌های گذشته، شاهد نمایش فیلم‌های ماندگار و برگزاری رویدادهای فرهنگی بسیاری بوده است و خاطرات شیرین بسیاری را برای مردم کرمان رقم زده است.