معرفی هوشنگ مرادی کرمانی به جایزه آسترید لیندگرن ۲۰۲۱

موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان که یکی از نهادهای دارای حق معرفی نویسنده، تصویرگر، مروج یا سازمان‌های ترویجی و نهادهای اثرگذار در حوزه ادبیات کودکان برای جایزه آسترید لیندگرن (Alma) است، بار دیگر هوشنگ مرادی کرمانی را به‌عنوان نامزد دریافت این جایزه برای سال ۲۰۲۱ برگزیده است.

مرادی کرمانی به سبب آثاری که در ایران فراگیر و تأثیرگذار هستند و دامنه این تأثیرگذاری سال‌هاست جهانی شده، شایسته معرفی چندباره برای این جایزه است. هوشنگ مرادی کرمانی، نویسنده کودکان و نوجوانانی است که در جامعه صدایشان شنیده نمی‌شود. از کودکانی که بر تار قالی نقش می‌چینند تا کودکانی که پشت میز مدرسه‌های روستایی از کم‌ترین امکانات آموزشی بهره‌مند هستند. آثار مرادی کرمانی بازنمایی خلاق از کردار و رفتار خانواده ایرانی با کودکان در فضای خانه و بیرون خانه در دوره‌ای مشخص از تاریخ اجتماعی این سرزمین است.

مرادی کرمانی در آثار خود نه‌تنها مناسبات فردی، اخلاقی و اجتماعی میان کودکان و بزرگ‌سالان را به نمایش می‌گذارد که مهم‌تر از آن درون شخصیت‌های خود را می‌کاود و انگیزه‌های رفتاری و روحی آن‌ها را بر قلم خود می‌آورد تا از دل آن شخصیتی مانند «مجید» خلق شود. شخصیتی چندبعدی که با حضورش در خانه بی‌بی یا مادربزرگ، بی‌کسی ظاهری و مهر عمیق مادربزرگ به سرنوشت نوه را، و با حضور در مدرسه، نظام ناکارآمد آموزش‌وپرورش را و درنهایت جامعه‌ای را به تصویر می‌کشد که در میان سنت و مدرن گیر افتاده است، سینما می‌خواهد، اما نباید سردر داشته باشد، رادیو می‌خواهد، اما نباید پیچ آن در اختیار کودک خانواده باشد. برای پرسش و پرسیدن کم یا زیاد توی سر کودک می‌زند، اما انتظار دارد که درس بخواند و کم‌تر از دکتر و مهندس هم نشود. جامعه‌ای که به دهاتی و شهری، به تهرانی و شهرستانی، به پایین‌شهری و بالاشهری، به ثروتمند و فقیر بخش شده است، و هر بخش نیز نمایشی خنده‌دار یا گریه‌دار که ترکیب آن می‌شود طنز سیاه از خود نشان می‌دهند. مرادی کرمانی نویسنده طنزپرداز است، اما در طنز او پشت هر خنده‌ای، چشمانی است که ممکن است نمناک شوند.

مرادی کرمانی همه این‌ها را که نوشته است، در حقیقت با کتاب  شما که غریبه نیستید زندگی خودش را در میان واژگانی بسیار گرم و صمیمی بازگو می‌کند. خود مرادی کرمانی در اینجا، کودکی است که همه سازهای زندگی برای او ناساز می‌زنند، اما این کودک تنها با اراده‌ای شگفت و شگرف مانند گل‌های کویری از دل خاک خشک یا شکاف سنگ داغ سر برمی‌آورد تا افتخاری باشد برای سرزمین خود و برای فرهنگی که در آن بالیده است.

موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات با ایمان به این‌که مرادی کرمانی نامزدی شایسته برای این دوره از جایزه آلما است، هم چنان مانند چند دوره گذشته از نامزدی ایشان برای این جایزه بزرگ پشتیبانی و او را برای سال ۲۰۲۱ نیز معرفی می‌کند. با این امید که آثار این نویسنده نامدار بیش از گذشته در ایران و جهان دیده و ترویج شود و خودش نیز بتواند این جایزه بزرگ را در آغوش کشد.

جایزه یادبود آسترید لیندگرن Astrid Lindgren Memorial Award

آسترید لیندگرن، نویسنده محبوب سوئدی کودکان و یکی از پرطرفدارترین نویسندگان جهان است. او درسال ۲۰۰۲ در سن ۹۲ سالگی در گذشت، اما داستان هایش جاودانه شده اند. در بزرگداشت نام و یاد او و با هدف ترویج ادبیات ناب کودکان و نوجوانان جهان، از سال ۲۰۰۲ دولت سوئد جایزه ای بین المللی به نام او بنیان نهاده است.

جایزه نقدی آسترید لیندگرن به مبلغ ۵ میلیون کرون سوئد، تقریبا برابر با ۸۰۰ هزار دلار امریکا و ۵۸۰ هزار یورو، بزرگترین جایزه ادبیات کودکان و نوجوانان و دومین جایزه بزرگ ادبیات در جهان است.

جایزه یادبود آسترید لیندگرن، یک جایزه ادبی است که نه تنها به نویسندگان و تصویرگران داده می شود، بلکه قصه گویان، مروجان و نهادهای حوزه ادبیات کودکان و ترویج کتابخوانی نیز می توانند به آن دست یابند. این جایزه، سالیانه به یک یا بیش از یک هنرمند صرف نظر از زبان و ملیت آن ها اعطا می شود. آثار این هنرمندان باید دارای کیفیت بالای هنری و ارزش های انسانی ای باشند که آسترید لیندگرن به آن ها باور داشت.

جایزه آسترید لیندگرن می تواند توجه قصه گویان، نویسندگان و تصویرگران خلاق را به آفرینش ادبیات ناب برانگیزد. اهدای این جایزه سبب می شود که نهادها و سازمان های سراسر جهان به ارزش آثار ادبی خوب کودکان و نوجوانان هر چه بیشتر پی ببرند.

هیئت داوران این جایزه از میان کارشناسان برجسته ادبیات کودکان سوئد برگزیده می شوند. اعضای هیات داوران برای یک دوره ۴ ساله از سوی شورای ملی سوئد در امور فرهنگی (Swedish National Council for Cultural Affairs) گزینش می شوند. آن ها هر ساله از سراسر دنیا سازمان‌هایی را که دارای گسترده‌ترین و بیشترین اطلاعات درباره نویسندگان، تصویرگران، قصه‌گویان و فعالان ادبیات کودک هستند، به عنوان سازمان‌های نامزدکننده Nominated Body منصوب می‌کنند تا نامزدهای خود را از سراسر دنیا به هیئت داوران معرفی کنند. جایزه یادبود آسترید لیندگرن را شورای ملی سوئد در امور فرهنگی سرپرستی می کند.

در حال حاضر در ایران شورای کتاب کودک، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، مؤسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان و انجمن نویسندگان کودک و نوجوان به عنوان سازمان‌های نامزدکننده از این امتیاز برخوردارند.