ورود [پسته] به تالار بورس

رضا عبادی زاده: ظهر دوشنبه بود که پسته وارد معاملات بورس کالای ایران شد. اتفاقی که از دید طیب نیا، وزیر اقتصاد ایران یکی از راه‌های جهانی‌شدن دوباره این محصول است. محصولی که اصلی‌ترین تولیدکننده‌اش در داخل کشور، استان کرمان است. بیش از ۴۰درصد پسته ایرانی در کرمان تولید می‌شود و جهانی‌شدن مجدد این محصول قطعاً بیش از هر چیز به استان کرمان سود می‌رساند.

پسته در انتظار روزهای خوش

سودی که در سال‌های گذشته بسیار کم شده بود چرا که  تا سال ۲۰۱۱، ایران بزرگ‌ترین تولیدکننده پسته جهان به شمار می‌آمد، اما از سال ۲۰۱۲، آمریکا در تولید و صادرات این محصول از ایران پیشی گرفت. آن‌طور که کاربخش، رییس کمیسیون بیمه، بانک و امور مالیاتی اتاق بازرگانی استان کرمان می‌گوید در این سال‌ها حداکثر تولید سالانه ایران ۱۷۰ هزار تن پسته بوده اما آمریکایی‌ها توانستند به تولید سالی ۳۳۰ هزار تن هم برسند. در کنار این موضوع، تولید سالانه بیش از ۶۰۰ هزار تن پسته در جهان، درحالی‌که نیاز بازار ۵۰۰ هزار تن بیشتر نیست، قیمت پسته را کاهش می‌دهد و سودی که ایرانی‌ها از بازار پسته می‌بردند، کمتر از سال‌های پیش شده. از طرف دیگر خشک‌سالی شدید در استان کرمان موجب شده برخی کارشناسان از جمله محسن جلال پور، تاجر بزرگ پسته و رییس سابق اتاق بازرگانی کرمان و ایران پیش‌بینی کنند تا دهه ۹۰ دهه پایان پسته کرمان باشد. حالا اما با ورود پسته به بورس کالا، امید به جهانی‌شدن این محصول بیشتر شده است و با افزایش سهم ایران از بازار بهتر می‌توان فکری به حال دیگر مشکلات پسته کرد.

آینده روشن

نماینده مردم رفسنجان و انار در مجلس شورای اسلامی معتقد است ورود پسته به معاملات بورس کالا یک‌بار دیگر پسته ایران را جهانی می‌کند. احمد انارکی محمدی به «پیام ما» گفت که گذشته قیمت‌گذاری پسته در بازارهای جهان در اختیار شرکت پسته رفسنجان بود اما در سال‌های اخیر این امکان از ایرانی‌ها گرفته شد. اما حالا با ورود پسته به معاملات بورس، می‌توان مجدداً به سمت قیمت‌گذاری پسته در بازارهای جهانی حرکت کرد. به گفته وی ورود پسته به بورس کالا «گام نخست برای به دست آوردن جایگاه قبلی پسته در بازارهای جهانی» است. او که عضو کمیسیون اقتصادی مجلس هم هست بورس را بازاری شفاف دانست که البته همه محصولاتی که به آن وارد می‌شوند، موفق نیستند. انارکی محمدی اظهار کرد: «این شروع کار است و مطمئناً آینده‌ای روشن پیش روی پسته است. به‌خصوص که همه کشاورزان با بازار سرمایه آشنایی کامل ندارند و در سال‌های بعد اوضاع بهتر می‌شود.» به گفته این نماینده وقتی اسم بورس به میان می‌آید، بانک‌ها حمایت بهتری دارند و کشاورزان از این نظر سود می‌کنند. او از کشاورزان خواست که «به بازار سرمایه اعتماد کنند تا مشکلات گذشته گریبان گیر آن‌ها نشود.» مشکلاتی همچون دلال‌بازی که به اعتقاد ملانوری، فرماندار رفسنجان از مهم‌ترین مشکلات پسته کاران است. لازم به ذکر است در حال حاضر از طرف شرکت تعاونی پسته رفسنجان دو انبار استاندارد در اختیار سازمان بورس کالای کشور قرار گرفته تا افرادی که بخواهند پسته خود را در تالار بورس به فروش برسانند در این انبار پسته خود را ذخیره و قبض انبار را که به‌عنوان اوراق بهادار تلقی می‌شوند دریافت کنند.

معامله ۲۵ تن پسته در روز اول

بر اساس گزارش روابط عمومی و امور بین‌الملل بورس کالای ایران در روز اول ورود پسته به معاملات بورس کالای ایران، ۲۵ تن پسته کرمان معامله شد. می‌توان گفت که ورود پسته به بورس کالای ایران موجب شفافیت و حذف واسطه‌ها می‌شود. چرا که فروشندگان، خریداران و تاجران به‌صورت لحظه‌ای می‌توانند قیمت پسته را داشته باشند و دیگر کسی نمی‌تواند با قیمتی کمتر و یا بیشتر پسته را بخرد یا بفروشد. همانند اتفاقی که در بازار طلا رخ‌داده و قیمت لحظه‌ای وجود دارد. از طرف دیگر کشاورزان مستقیماً پسته را به خریدار اصلی می‌فروشد و واسطه‌ها حذف می‌شوند.