وزارت بهداشت از اوایل تیر امسال با مشاهده پشه آئدس در چند استان کشور زنگ هشدار را به صدا درآورد و در ابتدا برای ۸ استان کشور وضعیت قرمز اعلام کرد. اکنون با گذشت زمان و تخمگذاری و افزایش پشه آئدس و و همزمان ورود بیشتر افراد مبتلا به تب دنگی از خارج، نگرانی ها بیشتر شده است. وزرات بهداشت اعلام کرد در ۷ استان پشه آئدس مهاجم منتشر شده است. استانهای دیگری هم هستند که یا آلوده شدهاند یا به زودی آلوده میشوند و این استانها را هم آلوده در نظر میگیرند. مثل منطقه جیرفت در جنوب استان کرمان، قسمتهای شمالی استان اردبیل در منطقه بیله سوار و دشت مغان، قسمتهایی از شرق آذربایجان شرقی و قسمتهایی از استان فارس که ممکن است آلوده باشد.
به گزارشکرماننو، بیماری تب دنگی، یک بیماری ویروسی است که بر اثر گزش پشه آئدس مهاجم از یک فرد مبتلا به فرد سالم منتقل میشود. پشه آئدس مهاجم که به «پشه سینه سفید یا ببر آسیایی» معروف است قبلا در ایران نبوده است و اخیرا وارد شده است، به همین علت این بیماری در ایران ناشناخته است.
«دکتر شهنام عرشی» رئیس مرکز مدیریت بیماریهای غیر واگیر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی درباره آخرین وضعیت بیماری تب دنگی در ایران به پژوهشگر ایرنا گفت: بر اساس آخرین آمار تاکنون ۱۵۲ مورد ابتلا انسانی به تب دنگی در کشور داشتهایم. ۱۳۰ مورد از این افراد از امارات به ایران آمدند و ۷ نفر سابقه سفر به پاکستان، یک نفر سابقه سفر به عمان و یک نفر سابقه سفر به کشور بنین (غرب آفریقا) داشتهاند. ۱۲ نفر نیز در ایران مبتلا شدند و سفر خارجی نداشتند. یک نفر هم که یک خانم ۸۰ ساله بود و سابقه سفر به امارات داشت بر اثر این بیماری فوت کرد.
وی گفت: بیشترین شیوع این بیماری در دو شهر بندرلنگه و چابهار است. از ۱۲ فرد مبتلا شده در داخل کشور ۱۱ نفر در بندرلنگه و یک نفر در چابهار مبتلا شدهاند که انتقال بومی محسوب میشود بنابراین کنترلهای بهداشتی در این دو شهر باید بسیار سختگیرانه باشد.
متخصص بیماریهای عفونی افزود: پیشترین موارد پشه آئدس مهاجم در استانهای سیستان و بلوچستان، هرمزگان، بوشهر، خوزستان، مازندران، گرگان و گیلان دیده شده است. البته در برخی استانها هنوز این پشه صید نشده اما میدانیم که در این استانها هم حتما پشه آئدس هست و مستقر شده است.
در هر صورت در ۷ استان پشه آئدس مهاجم منتشر شده است. استانهای دیگری هم هستند که یا آلوده شدهاند یا به زودی آلوده میشوند و این استانها را هم آلوده در نظر میگیریم. مثل منطقه جیرفت در جنوب استان کرمان، قسمتهای شمالی استان اردبیل در منطقه بیله سوار و دشت مغان، قسمتهایی از شرق آذربایجان شرقی و قسمتهایی از استان فارس هم ممکن است آلوده باشد.
افزایش بیماری تب دنگی از اواخر شهریور
عرشی ادامه داد: علت اینکه موارد ابتلای انسانی به این بیماری خیلی بالاتر نرفته این است که خونخواری این پشه با گرم شدن هوا و بالا رفتن دما کمتر میشود و در گرما تحرک آن کمتر میشود و بیشتر در محیط خانه میماند اما با خنک شدن هوا گزش و فعالیت این پشه بیشتر میشود. بنابراین انتظار داریم میزان گزش پشه آئدس و شیوع بیماری تب دنگی در اواخر شهریور و مهر ماه در کشور بیشتر بشود به این ترتیب موارد انتقال داخلی این بیماری افزایش پیدا میکند.
رئیس مرکز مدیریت بیماریهای غیر واگیر وزارت بهداشت افزود: حتما در سالهای آینده با بیماری تب دنگی و شیوع آن در کشور درگیر خواهیم بود. بنابراین باید از هم اکنون برای کاهش عوارض و پیامدهای این بیماری اقدامات کوتاه مدت، میان مدت و دراز مدت را در کشور برنامه ریزی و اجرا کنیم.
کارهای زیادی برای پیشگیری از بیماری تب دنگی میتوان انجام داد به عنوان مثال استفاده از اسپریهای های دور کننده پشه بسیار مهم است. مردم باید مواقعی که احتمال گزش وجود دارد مانند دو ساعت اول صبح و دو ساعت نزدیک به غروب لباس آستین بلند بپوشند و با لباس آستین کوتاه رفت و آمد نکنند.
عرشی گفت: این اصول بهداشتی در جاهایی مثل بندرلنگه و چابهار باید به صورت خیلی شدید و سفت و سخت رعایت شود و در بقیه مناطق هم که هنوز بیماری تب دنگی شیوع خیلی بالایی ندارد باید مردم آگاه شوند و به تدریج همه مردم این اصول بهداشتی را رعایت کنند. نکته بسیار مهم این است که همه مردم باید محیط اطراف زندگی خود را طوری مدیریت کنند تا پشه زاد و ولد نکند. پشه آئدس میتواند در هر آب اندکی که جمع شده باشد تخمگذاری کند حتی در شبنم روی گلها هم تخمگذاری میکند.
برنامه وزارت بهداشت کنترل اپیدمی تب دنگی
وی افزود: برنامه وزارت بهداشت در ایران شناسایی و درمان سریع بیماران است. این برنامه در کشورهایی مثل اسپانیا و ایتالیا هم اجرا شده است وقتی بیماری پیدا شد تا شعاع ۵۰۰ متری محل زندگی و گزش بیمار مه پاشی و سم پاشی میشود تا پشههای احتمالی آلوده را از بین ببرند.
راه حل دیگر بهسازی محیط است. در بسیاری کشورها که شبیه آب و هوای شمال ایران را دارند، پشه آئدس بسیار کم است چون جایی برای ماندآب و ماندگاری آب راکد نمیگذارند. اگر ماندآب کوچک برای تخمگذاری این پشه نباشد این پشه به مرور از بین میرود. به عنوان مثال بعد از بارندگی نباید آب حتی به مقدار خیلی کم روی زمین بماند و خیلی سریع باید خشک شود، یا در زیرگلدانی آب نباشد یا حتی زیر کولر چیزی نباشد که آب کولر آبی یا گازی در آن بماند.
آینده تب دنگی در ایران
وی افزود: پیش بینی وزارت بهداشت درباره آینده بیماری تب دنگی در ایران این است که مانند بسیاری از کشورهای دیگر این بیماری در کشور منتشر خواهد شد و ما شیوع این بیماری را در کشور خواهیم دید. کنترل این بیماری به انسجام دستگاهها و فعالیتهای بهداشتی در کشور بستگی دارد.
اگر اقدامات بهداشتی و پیشگیرانه به موقع، سریع و کامل اجرا شود، اپیدمیها را کمتر خواهیم دید اما اگر اقدامات به موقع و کامل نباشد ممکن است شاهد اپیدمیهای بزرگ و انفجاری باشیم. مثل برزیل یا دوبی که با یک بارندگی هزاران نفر بیمار شدند به طوری که جایی برای بستری بیماران نبود. فقط با همکاری مردم و دستگاههای مختلف میتوانیم بیماری را کنترل کنیم.
متخصص بیماریهای عفونی ادامه داد: احتمال ابتلا بین زن و مرد یا افراد با سنین کم و بالا تفاوت چندانی ندارد اما افرادی که سیستم ایمنی ضعیفتری دارند احتمال اینکه به نوع شدید بیماری مبتلا شوند بیشتر است. در موارد ابتلای شدید اگر از بیماران به خوبی مراقبت شود میزان مرگ بیماران کمتر از دو درصد است اما اگر از بیماران شدید به خوبی مراقبت نشود میزان مرگ بیماری تب دنگی میتواند بیشتر باشد. در مورد هر بیماری واگیر اگر مراقبتها جدی و فراگیر نباشد هر فرد مبتلا میتواند هزاران نفر را آلوده و مبتلا کند بنابراین خطر و نگرانی جدی است و همه مردم و دستگاههای مختلف باید موضوع را جدی بگیرند تا دچار اپیدمی بزرگ نشویم.