با توجه به سیاست صرفهجویی در حوزه آب که همواره یکی از اولویتها و سیاستهای کلی کشور به شمار میرود، شهرداریها نیز به نوبه خود موظفند در این راستا اقداماتی انجام دهند. بدون شک شهرداریهایی که بتوانند فضاهای عمومی بلاتکلیف سطح شهرها را با استفاده از چمن مصنوعی به فضای سبز تبدیل کنند، مدیریت و کارآمدی خود را بیش از پیش به اثبات میرسانند. از اینرو یکی از اقداماتی که در جهت توسعه فضای سبز شهرها میتواند از سوی این نهاد تاثیرگذار بر مناظر شهر صورت گیرد استفاده از چمن سبز مصنوعی به جای چمن گیاهی آببر است تا به این ترتیب بتواند در موضوع استفاده از منابع آبی صرفهجویی لازم را انجام دهد. در این میان شهرداری کرمان چه رویکرد و سیاستی را در راستای احداث، بازسازی و جایگزینی فضاهای سبز مصنوعی به جای طبیعی در پیش گرفته است؟
سیدمهران عالمزاده، شهردار کرمان در این رابطه به کرماننو میگوید: «سیاست کلی شهرداری کرمان این است که طرحریزی چمن در فضاهای شهری کرمان به تدریج باید حذف شود و بتوانیم با استفاده و کاشت گیاهانی که آب کمتری مصرف میکنند و آببری کمی دارند اما همیشه سبز هستند، «خشک منظرسازی» ایجاد کنیم تا از این طریق بتوانیم در مصرف آب صرفهجویی کنیم.
به گفته او این رویکرد از سالهای گذشته در بسیاری از شهرها شروع شده و هماکنون نیز در حال انجام است. عالمزاده با بیان اینکه یکی از اصول مهم فضای سبز این است که طراوت و شادابی را به محیط بدهد به بحث تولید رطوبت هوا توسط این گونه فضای طبیعی اشاره کرد و تاکید کرد: «طبیعتا چمن مصنوعی چنین توانی را ندارد که بتواند همانند فضای سبز طبیعی هم رطوبت تولید کند و هم باعث طراوت و شادابی محیط شود بنابراین اینکه شهرداری در آینده بخواهد استفاده از چمن مصنوعی را در دستور کار خود قرار دهد نیاز به بررسی و کار کارشناسی در همه زمینههای مرتبط با آن را دارد.
حرکت به سوی بهرهگیری از فناوریهای نوین چمن مصنوعی
در بسیاری از شهرهای جهان استفاده از چمنهای مصنوعی به جای چمنهای طبیعی به سرعت رشد کرده است، چمن مصنوعی درکنار ویژگیهای منحصر به فردی از قبیل: ساخت منسجم، ظاهری متنوع و زیبا، مقاومت بالا در برابر اشعهی خورشید و همچنین برف و باران، عدم نیاز به نگهداری مداوم و سیستمهای پرهزینه، یکی از بهترین شیوههای تزئین و استفاده در استادیومهای ورزشی، محیطهای شهری، باغها و ویلاهاست. اما در ایران چه عواملی ضرورت استفاده و بهکارگیری از این فناوری را به جای ایجاد چمنهای طبیعی در فضاهای سبز شهری دوچندان کرده است؟
طبق گزارشهای منتشرشده از سوی وزارت نیرو، سالانه ۱۲۲ میلیون مترمکعب آب برای آبیاری فضاهای سبز شهری مصرف میشود، که برآورد شده قریب به ۷۰ درصد این میزان برای نگهداری چمنهای طبیعی مصرف میشود. بدین ترتیب استفاده از چمن مصنوعی برای ذخیره حدود ۱۰۰ میلیون مترمکعب آب در سال برای شهرهایی که بسیاری از آنها در آستانه بیآبی هستند بسیار ضروری است.
بر اساس تحقیقات صورتگرفته هر مترمربع چمن طبیعی حدود ۱۸۰۰ لیتر آب در سال برای حیات نیاز دارد. این در شرایطی است که منطقهای که چمن در آن کاشته شده دارای آب و هوای خشک نباشد و برای آبیاری بیش از حد نیاز از آب استفاده نکنیم. با همین حساب و کتاب ساده میتوان دریافت که استفاده از چمن مصنوعی در مکانهایی که نیاز ضروری به کاشت چمن طبیعی وجود ندارد تا چه میزان میتواند راهگشای کم به حل معضل کمآبی شود.
اگرچه ما در شهرهای محل زندگی به فضای سبز نیازمندیم، اما با توجه به اینکه چمن طبیعی بسیار به آب نیاز دارد، در فضاهای متعددی میتوان از چمن مصنوعی به جای آن استفاده کرد. نکته بسیار حائز اهمیت در این موضع این است که این روزها نسل جدید انواع چمنهای مصنوعی بهگونهای طراحی و تولید شده که شباهت بسیاری به چمنهای طبیعی دارد و بعضا از بسیاری از چمنهای طبیعی نیز زیباتر هستند. اکنون به نظر میرسد با اعمال محدودیت در زمینه کاشت چمن طبیعی و حرکت به سوی بهرهگیری از فناوریهای نوین چمن مصنوعی در جهت فضاهای سبز شهری جذابیت تازهای وارد کرد و فضاهای سبز شهری استان کرمان را که نیازمند آب هستند از بحران کمآبی رها ساخت.