۱۵ اردیبهشت؛ سالروز تولد استاد غلام‌حسین بنان

استاد غلامحسین بنان در ارديبهشت ماه سال 1290 خورشیدی در تهران خيابان زرگنده در خانواده اي متمول و صاحب جاه، به دنيا آمد. پدرش كريم خان بنان الدوله نوری و مادرش دختر شاهزاده محمد تقی ميرزا كني برادر ناصرالدين شاه يا پسر محمد شاه .

از شش سالگی به خوانندگی و نوازندگی ارگ و پیانو پرداخت و در این راه از راهنمایی‌های مادرش که پیانو را بسیار خوب می نواخت بهره‌ها گرفت.

بنان در سال 1321 خوانندگی را در راديو آغاز كرد، در آن زمان، شادروان روح الله خالقی مسئوليت راديو را بر عهده داشت، روزی كه بنان با عبدالعلی وزيری جهت امتحان به راديو می روند در دفتر روح الله خالقی، ابوالحسن صبا هم نشسته بوده، از بنان مي خواهند كه برای ايشان قطعه ای بخواند و او « درآمد سه گاه» را آغاز می كند و صبا هم با ويولن او را همراهی می کند.

هنوز « درآمد» تمام نشده بود كه خالقی به صبا می گويد:”شما نواختن ويولن را قطع كنيد” و به بنان اشاره می کند «گوشه حصار» را بخواند و بنان بدون اندک مکثی ، با چنان مهارت و استادی « درآمد حصار» را می خواند و به «سه گاه» فرود مي آيد كه روح اله خالقی بی اختيار برخاسته و او را در آغوش گرفته و می بوسد و آينده وی را در هنر آواز درخشان پيش بينی می کند.

بنان در طول فعالیت هنری خود، حدود 350 آهنگ را اجرا کرد و آنچه که امتیاز مسلم صدای او را پدید می آورد، زیر و بم‌ها و تحریرات صدای او است که مخصوص به خودش می‌باشد. بنان نه تنها در آواز قدیمی و کلاسیک ایران استاد بود، بلکه در نغمات جدید و مدرن ایران نیز تسلط کامل داشت.

تصنیف زیبا و روح پرور «الهه ناز» او بهترین معرف این ادعا می‌باشد. بنان را می‌توان به حق بزرگترین اجرا کننده آهنگ‌های سبک وزیری-خالقی دانست. او همچنین در کنار ادیب خوانساری از بهترین اجرا کنندگان آثار صبا و محجوبی محسوب می‌شود. استعداد شگرف او در مرکب خوانی و تلفیق شعر و موسیقی بارها ستایش موسیقیدانان معاصر ش را برانگیخته است.

 بنان نه تنها در آواز قديمي و كلاسيك ايران استاد بود، بلكه در نغمات جديد و مدرن ايران نيز تسلط کامل داشت. تصنيف زيبا و روح پرور «الهه ناز» او بهترين معرف اين ادعاست.

غلامحسين بنان به سال 1315 خورشیدی به سمت بايگان در اداره كل کشاورزی استخدام شد و بعد از چندی به شركت ايران بار كه مركز آن در اهواز بود منتقل گشت. پس از چند سال به معاونت آن اداره منصوب شد. در سال 1321 به تهران آمد و بنا به پيشنهاد مرحوم “فرخ” كه وزير خواربار بود، به سمت منشی مخصوص وزير به كار پرداخت.

در سال ۱۳۳۲ به پیشنهاد شادروان خالقی به اداره کل هنرهای زیبای کشور منتقل شد و به سمت استاد آواز هنرستان موسیقی ملی به کار مشغول گردید و در سال ۱۳۳۴ رئیس شورای موسیقی رادیو شد.

غلامحسین بنان از ابتدا در برنامه‌های گلهای جاویدان و گلهای رنگارنگ و برگ سبز شرکت داشته و برنامه‌های متعدد و گوناگون دیگری که از این خواننده بزرگ و هنرمند به یادگار مانده است.

در این برنامه ها، استادان تراز اول موسیقی سنتی چون روح الله خالقی، ابوالحسن صبا، مرتضی محجوبی، احمد عبادی، حسین تهرانی، علی تجویدی، و … با او همکاری داشته‌اند.

بنان در سال 1336 ه_ش در یک سانحه اتومبیل چشم راست خود را از دست داد. در سال 1346 نیز به عنوان اعتراض بر ابتذال خوانی در رادیو،خواندن را کنار گذاشت و زمان “قطبی” به طور کلی از رادیو قهر کرد و خانه نشین شد.

غلامحسين بنان مدت ها بود كه مبتلا به ناراحتی جهاز هاضمه شده بود و از طرف ديگر حنجره اش نيز آمادگی بيان نيازهاي درونش را نداشت و به همين دليل اندک اندک از خواندن اجتناب ورزيد و از صحنه هنر كناره كشيد.

حدود بيست سال آخر عمر را تقريبا فعالیت چشمگیری نداشت و روز به روز ناراحتی جهاز هاضمه او را بيشتر رنجور می كرد و متاسفانه كوشش های پزشكان و خاصه مراقبت ها و از خود گذشتگی های “پری بنان” همسر وفادار و مهربانش هم موثر نيفتاد و سرانجام در ساعت 7 بعدازظهر پنجشنبه هشتم اسفند ماه سال 1364 خورشیدی در بيمارستان ايرانمهر قلهك جهان را بدرود گفت.

محل دفن او در امامزاده طاهر کرج است.

از سال 1364 یعنی زمان فوت استاد شهیر موسیقی ایران تا سال 1389 سنگ قبر بنان تعویض نگردید، سال 1389 به دلیل پاره ای از تغییرات در امامزاده طاهر کرج و هم سطح سازی قبور و تعویض همه ی سنگ قبر های نزدیک صحن، سنگ قبر بنان نیز تعویض گردید و به شکل کنونی درآمد.