استان کرمان یکی از مناطق مهم باستانشناسی در ایران است که قلعههای تاریخی بسیاری دارد. قلعه تاریخی منوجان یکی از همین قلعهها است که برخی معمار آن را با ارگ بم یکسان میدانند. درحال حاضر طرحی برای احیا و توسعه این قلعه اجرا شده است که احتمال میرود در رونق گردشگری منطقه نقش تاثیرگذاری داشته باشد و گردشگران داخلی و خارجی بسیاری را به خود جذب کند.
چندروزی است در فضای مجازی اخباری مبنی بر پیدا شدن اسکلتهای قدیمی در این قلعه دست به دست میچرخد، این اخبار حاکی از پنهانکاری مسوولان گهرزمین و میراث فرهنگی است که اقدام به پنهان کردن اشیا و اسکلتها کردهاند.ابراهیمی رییس میراث فرهنگی پنج شهرستان جنوبی به«کاغذوطن»گفت:«دو سه روز پیش آقای علیدادی سلیمانی که در این پروژه باستان شناسی نیز فعالیت دارتد با خبرنگاران در رابطه با قلعه و اشیا و…صحبت کرد.»وی افزود:«از تمایم خبرنگاران منطقه دعوت کردیم و همه سوالاتشان را پرسیدند و متنی را نیز تنظیم و به رسانهها ارسال کردیم که تمامی زوایای این پروژه را روشن میکرد.»
هیچ شی تاریخی از منوجان خارج نشده است
كلات منوجان هميشه ذهن خيلی از علاقهمندان به منوجان و تاريخ و تمدن و فرهنگ را به خود مشغول كرده بود .
پس از پخش شدن تصوير يكي از اسكلتهای كشف شده از كلات تاريخی منوجان در فضای مجازی با هماهنگی ميراث فرهنگی درمحل پروژه با کارشناسان مرمت مقیم در محل كلات ديداری داشتم که در اين ديدار سه ساعته توضيحاتی در خصوص چگونگی اجرای پروژه مرمت و نقش مشارکت مردمی در این مورد ارائه دادند .پس از آن دكتر عليدادی سليمانی مديرپروژه مرمت كلات منوجان در ديدار با خبرنگاران از روند اجرای پروژه گزارش داد و گفت كه اين پروژه با نظارت مستقيم ميراث فرهنگی و گردشگری و با حمايت مالی معين اقتصادی شهرستان منوجان در حال انجام است و فعاليتهای بسيار خوبی نیز انجام شده كه بعد از كاوشهای باستانشناسی از دیماه٩٦ بدين ترتيب آغاز شده است؛
خاكبرداری اطراف حصار بصورت صددرصد انجام شده و بيش از صد كاميون خاك كه از تخريب ساليان كلات روی هم انباشت شده بود برداشته شدند تا حصار كلات بطور كامل مشخص شود. بخشهايی از داخل حصار نيز كه مجوز كاوش آن از سوي ميراث داده شده بود خاكبرداری انجام شد كه در اين كاوشهای باستانشناسی در بخش شرقی قلعه حمام تاريخی مربوط به دوران صفويه و نيز بخشهايی كه دارای اتاقهايی برای سكنه كلات بودند شناسايی شدند و بخش جنوب شرقی حصار و بخشهایی از داخل آن نيز از شهريور ٩٧ استارت مرمت زده شده است.«لازم بذکر است تمام این عملیات بر طبق اصول باستانشناسی و تجربه فراوان پس از سالها کاوش در سایتها مختلف ایران انجام گرفته»
همچنين سفالها و اشيايی هم در اين كاوشها يافت شده كه مربوط به سده چهارم هجري تا زمان قاجاريه است«البته سفالهايی از زمان ساسانيان نيز در اين كاوشها كشف شده است»تنوع سفال كشف شده در اين كلات يكی از متنوعترين انواع سفال در سايتهاي باستانشناسي ايران مي باشد كه به سبب دورههای مختلف تاريخي پيوسته آن است با توجه به سفالهايی كه از اين قلعه كشف شده میتوان نتيجه گرفت كه اين قلعه از زمان حكومت ساسانيان و قبل از ظهور اسلام احداث شده و تقريبا در تمام ادوار تاريخی حكومتهای اسلامی در ايران از جمله سلجوقي ،ايلخاني،تيموری، صفويه ،افشاريه ،زنديه تا قاجاريه با توجه به سفالهايی كه كشف شده همواره مورد استفاده حكام محلی قرار گرفته و اين نظريه كه اين كلات بعنوان يك كاروانسرا برای مسافران در مسير هرمز بوده كلا رد شده و منوجان خود شهری بوده كه در دوره اي از تاريخ تمام آذوقه خراسان مانند گندم و خرما را تامين مي كرده است .اما با توجه به اشيای كشف شده از سده چهارم هجري مشخص میشود كه اين كلات در زمان حكومت آل بويه دارای حكومت قدرتمندی بوده است.وجود كارگاههای سفال محلی ،قالبهای كارگاههای صنعتي و نيز كارگاه شيشهگری در كلات نيز مشخص میكند كه اين كلات همواره مورد استقرار حكام محلی بوده است.اما علاوه بر سفالهای كشف شده كه قديمیترين آن موبوط به دوران ساسانيان است اشيای دیگری از جنس مهره ،كوزههای مختلف، ظروف با دهانه باز و لعاب دار و نيز ظروفی از جنس صدف ،سنگ و شيشه نيز كشف و در پايگاهي كه ميراث در منوجان جهت حفظ و نگهداری و نيز كدگذاری آنها تعيين كرده نگهداری میشوند و هيچ شيئی از منوجان خارج نشده است .همچنين ١٣گلوله سنگی و چند گلوله آهنی مربوط به ادوار مختلف حكومتهای اسلامي در كاوشهاي اخير يافت شده است .البته قبلا يك توپ جنگي هم از كلات كشف شده كه در پايگاه ميراث در كرمان نگهداری میشود. در اين كاوشها حدود ٣٠جسد در لايههای بالايی حصار داخلي كشف شد كه همه مربوط به ١٥٠سال گذشته بودهاند كه در محدودههای حصار داخلی بصورت اسلامی دفن شده بودند كه از نظر باستانشناسی داراي ارزش تاريخی چندانی نيستند و بعد از كشف از محوطه حصار داخلی در محلی نزديك حصار بيرونی قلعه به شيوه اسلامی مجددا مدفون شدند.دكتر سليمانی همچنين در خصوص نقدهايی كه گاهی مطرح ميشود نيز گفت با توجه به مطالعاتی كه صورت گرفته و كار به صورت كاملا اصولی پيش رفته از فعاليتهای ميراث و گروه مرمت كلات به منتقدين پاسخهايی قانع كننده خواهند داد و هر زمان هم لازم باشد در ديدار با رسانهها نكات مبهم را برايشان شفافسازی خواهند کرد.
در حال حاضر كه مرمت انجام میشود سعی شده كه از بهترين مصالح و لوازم جهت استحكام كلات استفاده شود .وی همچنين از ساخت يك سازه خشتی بعنوان موزه كلات منوجان اشاره كردند كه در بخش داخلی حصار كلات احداث شده و اشيای يافت شده پس از بررسی و شناسايی و مرمت به اين موزه كه ويترينهای مخصوصی برای آن در نظر گرفته شدهاند منتقل خواهند شد.وی آينده كلات تاريخی منوجان را بسيار خوب ارزيابی كرده و از مردم خواستند جهت حفظ، احيا و مرمت كلات همكاری و همياری داشته باشند و از كسانی كه تصاوير قديمی از قلعه دارند درخواست كردند كه اين تصاوير را جهت كسب اطلاعات بهتر و بيشتر جهت مرمت كلات به گروه مرمت تحويل دهند .
30اسکلت در قلعه پیدا شده است
سالاری مدیراجرایی شرکت گهرزمین که معین اقتصادی منوجان است به«کاغذوطن»گفت:«متاسفانه یکی از فعالان رسانه گاهی اقدام به انتشار اخبار کذب در فضای مجازی میکند که باعث تشویش اذهان عمومی و …میشود انتشار اخبار دروغ خارج از اخلاقیات است و کار درستی نیست هفته گذشته تمامی خبرنگاران منطقه با مسوول پروژه قلعه دیدار و مصاحبه داشتند و معین اقتصادی هیچ نقشی در روند بازسازی ، مرمت و …ندارد فقط هزینههای مالی مربوط به پروژه را برعهده دارد و کاری به هیچ چیز دیگری در این پروژه ندارد. البته تهمتهایی نیز در فضای مجازی به من زده شده که کلید انبار و …دست من بوده که کذب است زیرا من نماینده میراث فرهنگی نیستم که کلیدی دستم باشد، یک خبرنگار باید طبق رسالتش برخورد کند و همکارانش را بدنام نکند.»سالاری تصریح کرد:«ظاهرا حدود 30 اسکلت در این قلعه پیدا شده که طبق گفته کارشناسان میراث فرهنگی این اجساد قدمت بالایی ندارند و به همین دلیل طبق اصول دین اسلام در نزدیکی قلعه به خاک سپرده شدند. هر شی کشف شده در همان لحظه کشف در همان مکان توسط نمایندگان میراث فرهنگی صورتجلسه میشود من هیچ اطلاعی از روند بازسازی نیز ندارم فقط در بخش هزینههای مالی پشتیبان پروژه هستیم.»
فرخی مدیرکل میراث فرهنگی استان کرمان به «کاغذوطن»گفت:«ما در حال مرمت قلعه هستیم و اگر در همین راستا تکه شی یا چیزی هم پیدا شد همانجا صورتجلسه میشود گروه حفاظت و سازمانهای حفاظتی متوجه این مساله نشدند و فردی خارج از این گروهها پی برده که تخلفاتی شده است.»رضافرخی افزود:« این شایعه اینقدر مضحک است که لزومی ندارد در مورد آن حرف زد.»