جاده ادویه ثبت ملی و مرمت می‌شود

طوفان شن هفته گذشته در «فهرج» باعث بیرون آمدن بخشی از «جاده تاریخی ادویه» شد که انشعابی از «جاده ابریشم» است. مهندس حمید روحی معاون حفظ و احیای اداره کل میراث فرهنگی استان کرمان می گوید که بخشهایی از این جاده در سال 87- 86 در منطقه بم پیدا شده است. اخیرا نیز میراث فرهنگی کرمان حین انجام کارهای مرمتی آثار باستانی در منطقه فهرج، بخشی دیگری از جاده را کشف کرد.

جدید ترین بخش جاده در چند روز اخیر، پس از طوفان شن در منطقه فهرج، در نزدیکی «میل نادری» از زیر خاک در آمد. این جاده یکی از مهمترین شریانهای جاده ابریشم بوده است که با عبور

ازنزدیکی سمنان به تهران می رسید و با گذر از بخشهایی از استان کرمان به منطقه چابهار وارد می شد و به سمت هند ادامه می یافت.

در سراسر این مسیر خانه ها و کاروانسراهای هندوها قرار دارد و نیز محلاتی که مردم میگویند محل زندگی هندوها بوده است. تردد از هندوستان به جاده ابریشم از طریق این جاده صورت می‌گرفته است.
مهندس روحی می‌گوید که میراث فرهنگی در تلاش است این جاده و کاروانسراهایی که در مسیر آن قرار دارد را ثبت ملی کند. کارهای مطالعاتی در جاده در حال انجام است، قرار است کاروانسراهای اطراف مرمت شده و برای شناسایی ادامه مسیر جاده، حفاری های باستان شناسی انجام شود. بخشهای دیگری از جاده در منطقه بم و ریگان که در سالهای گذشته پیدا شده، نیز فعلا زیر خاک مدفون‌اند و نگهداری می شود تا زمانی که میراث فرهنگی بتواند کارهای حفاظتی و مرمتی آن را انجام دهد و امکان بازدید برای گردشگران فراهم شود. بخشهایی از جاده که نزدیک میل نادری قرار دارد و بعد از طوفان شن از زیر خاک سر برآورد به صورت خشکه چین، سنگچین شده است. پس از بیرون آمدن این جاده از زیر خاک، مجموعه معاونت میراث فرهنگی با وجود نداشتن اعتبار از توان کارشناسی خود استفاده و نیز با درخواست همکاری از یک مشاور خارج از سازمان، کارهای مربوط به مستند‌نگاری و ثبت ملی این اثر را آغاز نموده است . پس از ثبت ملی به منظور مطالعه کامل و احیای این جاده و کاروانسراهای مسیر آن اعتبار لازم در نظر گرفته خواهد شد.

در رابطه با قدمت این جاده گمانه زنی هایی وجود دارد و گفته می‌شود این جاده از زمان اشکانیان مورد استفاده بوده و ارتباط تجاری شرق و غرب را برقرار می‌کرده است تا زمانی که این حکومت به دلیل اختلافات داخلی و جنگ با رومیان دچار ضعف شد. از طرفی همسایه شرقی ایران یعنی «کوشان» قدرت گرفت و توانست بخشهایی از جاده ابریشم را دردست گیرد.

از نظر سیاسی اشکانیان بین روم و کوشان قرار گرفته بودند، «کوشانها» نیز از مبادلات تجاری و ترانزیت استفاده می کردند و در زمان ضعف اشکانیان با تسلط بربخشهایی از جاده ابریشم توانستد مال‌التجاره را خارج از سرزمین ایران عبور دهند.

رومی ها نیز با اطلاع از این شرایط با سلاطین «کوشان» ارتباط گرفتند و اشکانیان را در شرایط سخت اقتصادی قرار دادند. در واقع «کوشانیان» با همکاری رومی ها دست ایران (پادشاهی اشکانی) را از مبادلات تجاری بین شرق و غرب کوتاه کردند.

اما این شرایط دیری نپایید، با ظهور ساسانیان و تصرف بخشهایی از «کوشان» شرایط به حال سابق بازگشت. دوباره دسترسی ایران به ترانزیت و مال‌التجاره برقرار شد و طبیعتا جاده ادویه هم رونق گذشته خود را بازیافت. با وجود گمانه زنی های ذکر شده، مهندس روحی معتقد است که تا پایان مطالعات و تحقیقات نمی‌توان در رابطه با زمان استفاده و ساخت این جاده اظهار نظر قطعی نمود.