انتقال آب هلیل جازموریان را خشک می‌کند
محمد درویش فعال محیط زیست در مورد طرح انتقال آب از رودخانه هلیل رود می‌گوید: این طرح از نظر منافع ملی و رفتارهای راهبردی کاملا خطا است.
نجمه سعیدی | طرح انتقال آب از رودخانه هلیل رود، از ابتدای اجرا، دغدغه مردمان جنوب استان و فعالان محیط زیست بوده و است،اجرای این طرح علیرغم اینکه با مخالفت‌های گسترده‌ای روبرو بود و حتی در مقطعی متوقف شد، همچنان در جریان است.
اظهارات زینی وند استاندار کرمان در مورد این طرح ، نگرانی ها را افزایش داده است. زینی وند بر ادامه این طرح تاکید دارد.
برای بررسی اثرات این طرح با محمد درویش یکی از فعالان محیط زیستی کشور است به گفتگو نشستیم. در ادامه بخشی از این گفتگو را می‌خوانید .
نظر شما در مورد طرح‌های انتقال آب و به خصوص طرح انتقال آب رودخانه هلیل رود به کرمان ، چیست؟
به طور کلی طرح‌های انتقال آب در ایران نابخردانه هستند. این طرح صد درصد به ضرر رژیم آب شناختی و حوضه آبریز تمام می‌شود . و حتی حوضه مبدا هم در دراز مدت آسیب می‌بیند.اما در مورد رودخانه هلیل رود و انتقال آب از حوضه آبریز هلیل رود در استان کرمان، وضعیت به مراتب بحرانی تر هم است.
زیرا در شرایط کنونی هم، پایاب رودخانه هلیل رود و جازموریان به شدت با کمبود آب روبرو است. و از طرفی تالاب جازموریان ، یکی از بزرگترین پهنه‌های تولید گرد و خاک در کشور است.
حالا اگر چنین طرحی اجرا شود علاوه بر اینکه به قطب کشاورزی استان کرمان که جیرفت است به شدت آسیب می زند. تالاب جازموریان هم به صورت کامل از دست می‌رود. این چشمه تولید گرد و خاک، هموطنانمان را در منطقه سیستان و بلوچستان ، جنوب کرمان و فارس تحت تاثیر قرار می دهد.
اصولا هیچ جای دنیا به بهانۀ آباد کردن یک قسمت از کشور یا یک منطقه، یک منطقه دیگر را ناآبادان کنند. و به بهانه آباد کردن شمال استان، جنوب استان را نابود و تخریب کنند!
این طرح از نظر منافع ملی و رفتارهای راهبردی کاملا خطا است. استان کرمان به دلیلی جاذبه های منحصر به فرد خودش در حوضه کهن تاریخی که دارد. یا در حوزه چشم انداز های ناب بیابانی که دارد، می توانند بسیار از لحاظ اقتصادی پیشرفت کند.
البته اگر چیدمان طرح‌هایش به درستی انجام شود. باید پیشرفت این استان را بر مبنای همین جذابیت ها طراحی کرد. وقتی به آنها بپردازیم، دیگر نیازی نیست که در استان کرمان، صنایع پر مصرفی مثل لاستیک بارز وجود داشته باشد. یا صنایع آهن ، فولاد و پتروشیمی را بخواهیم گسترش دهیم.
استان کرمان مثل یک ایران کوچک است.گرمترین نقطه کره زمین؛ شهداد در نزدیکی یکی از نقاط سرد کشور؛ روستای سیرچ واقع شده است . این یعنی استان جذابیت منحصر به فرد دارد.
بسیاری از نقاط استان کرمان مانند منطقه حفاظت شده خبر یک سرمایه بزرگ گردشگری است. استان کرمان می تواند قطب انرژی خورشیدی و انرژی بادی کشور شود و این می تواند یک اقتصاد پایدار را رقم بزند.
همیشه نباید همه راه های اقتصادی به کشاورزی و صنعت ختم شود همین تالاب جازموریان اگر بتواند به درستی تاب آوری خود را حفظ کند، می تواند در جذب گردشگر در بخش های صیادی، پرنده نگری برای استان های کرمان، سیستان بلوچستان و فارس بسیار سودمند باشد.
آیا از نظر شما، این موضوع که آب انتقال یافته در این طرح، برای مصارف شرب است، طرح را توجیه پذیر می‌کند؟
خیر، می‌توانیم با هزینه هایی به مراتب کمتر از طرح‌های انتقال آب، مشکل آب شرب را حل کنیم ،با بازچرخانی آب ،با استفاده از آب های خاکستری یا با تغییر الگوی مصرف.
اگر شهر کرمان یک میلیون نفر جمعیت داشته باشد، در سال حدود 100 میلیون متر مکعب آب نیاز دارند. این 100 میلیون را به راحتی می‌توانیم با هزینه هایی به مراتب کمتر تامین کنیم.
هدر رفت آب در شبکه آبی کرمان با توجه به گزارش ها، حداقل 30 درصد است که می توان جلوی آن را گرفت.
از طرفی در بخش کشاورزی هم راندمان آبیاری، حدود 35 درصد است. یعنی 65 درصد آب را در این بخش هدر می رود. اگر تنها 10 درصد این راندمن را بهبود ببخشیم و افزایش دهیم، می توانیم چیزی حدود 150 میلیون متر مکعب صرفه‌جویی کنیم.
حالا صرفه جویی در صنایع هم که در کنار همه این ها بسیار موثر است .
پس به راحتی، با بهبود سیستم‌های مصرفی می‌توان این نیاز را جبران کنیم. بدون اینکه این طرح اجرا شود. با تعویض لوله های فرسوده ،می توانیم جلوی هدر رفت شبکه آبرسانی را گرفت، الگوهای کشت را تغییر داد و حتی با تغییر الگوها صنعتی، کرمان را به قطب گردشگری تبدیل کرد. و نیاز دراز مدت آب را هم کم کرد.
گفته می‌شود به دلیل اینکه این طرح تا مراحل انتهایی پیشرفته و هزینه زیادی داشته است، امکان توقف آن وجود ندارد، نظر شما در مورد این ادعا چیست؟
این حرف را در مورد همۀ پروژه‌های مخرب کشور می‌زنند به طور مثال در مورد سد «گتوند» گفتند. چون تا حالا 800 میلیارد تومان هزینه کرده ایم. باید پروژه را تمام کنیم. طرح ادامه پیدا کرد و سه هزار و 800 میلیار تومان دیگر هم هزینه شد. بعد از آن فهمیدند که طرح اشتباه بوده است .حالا برای تخریب هم 9 هزار میلیارد تومان هزینه صرف می شود. این سوال مطرح شد که چرا باید تخریب کنیم؟
پاسخ این است هر کجا، جلوی ضرر را بگیرم منفعت است.
این دلیلی که می گویند منطقی نیست، که چون ما کار را شروع کرده، مجبوریم تمام کنیم.
چرا وقتی می توانیم بدون تنش مشکلی را حل کنیم این همه تنش، حداقل بین مردم شمال و جنوب کرمان ایجاد کنیم، به جای آن همین مسئولان تصمیم بگیرند، لوله کشی فرسوده را بهبود ببخشند یا از آن مهمتر سیستم فاضلاب و تصفیه خانه ها را ارتقاء بدهند.این کارها به مراتب خردمندانه تر است. باید توجه به این موارد به یک مطالبه ملی تبدیل شود .