استحصال بی‌رویه آب از سفره‌های آب زیرزمینی یکی از دلایل کاهش تولید پسته

 به گزارش کرمان‌نو به نقل از ایسنا، حسین رضایی فرماندار رفسنجان، در مراسم تشکیل انجمن “ذی‌نفعان آب” رفسنجان اظهار کرد: پایان‌نامه‌هایی در حوزه آب و منابع آب کشاورزی در رفسنجان تولید شده که می‌تواند به‌عنوان الگویی در مصرف بهینه آب مطرح و اجرا شود این در حالی است که تاکنون تمام راهکارهای مطرح شده از سوی وزارت نیرو به دلیل عدم مشارکت ذی‌نفعان موفق نبود.

 وی بیان کرد: در یکی از این پایان‌نامه‌ها که چندین سال پیش ارائه شد، برای نخستین‌بار در ایران مواردی از جمله میزان مصرف آب کشاورزی محصولات پسته، زرشک، هندوانه و…، ورود ارز حاصل از فروش محصولات کشاورزی به ایران و نیز ارزیابی معیارهای الگوی کشت مطرح شد.

 فرماندار رفسنجان بیان کرد: در آن زمان در ارزیابی اقتصادی مطرح شد که کشت هندوانه و پسته از لحاظ مصرف کم آب، در ردیف و کنار هم قرار گرفتند به‌طوری که رتبه‌های محصولات کم‌آب‌بر شامل زعفران، زرشک، هندوانه و پسته مطرح شد؛ لذا تحلیل اقتصادی باعث شد از ممنوعیت کشت هندوانه که به نظرشان مصرف آب زیادی را در بر دارد، جلوگیری شود.

 وی افزود: به کشورهای دیگر که نگاه می‌کنیم می‌بینیم دیگر کشورها هم دغدغه مصرف آب را دارند و در حال تدوین قوانین و مقرراتی هستند تا بر پایه اصول و این قوانین بتوانند آب را بهینه مصرف کنند تا در آینده با کم‌آبی مواجه نشوند. تدوین و تکمیل مقررات و قوانین آب کالیفرنیا از چندین سال پیش آغاز شده که قرار است در سال ۲۰۳۰ تکمیل و مورد اجرا قرار گیرد.

 رضایی با اشاره به بی‌نظیر بودن طعم و مزه پسته ایران در دنیا و با تأکید بر اینکه باید تولیدمان را افزایش دهیم، گفت: عدم کار کارشناسی دقیق در صدور مجوزها و فقدان آمار و اطلاعات دقیق از میزان برداشت از سفره‌های آب زیرزمینی هم باعث شد آب را در مدت‌زمان کمی از دست بدهیم و بی‌کیفیت شود.

 فرماندار رفسنجان تصریح کرد: در بیشتر نقاط دنیا به‌خاطر کمبود بارندگی و تغییرات اقلیم، تولید محصولات کشاورزی به خطر افتاده و پسته‌کاری به‌صرفه‌تر است و پسته را جایگزین بسیاری از کشت‌ها کردند.

 چرا آب چاه‌ها شور و تلخ شد؟

 رضایی از تشکیل مؤسسه ذی‌نفعان آب که جهت بررسی آب مورد مصرف کشاورزی در بخش‌های مختلف شهرستان اعم از نوق، کشکوئیه، کبوترخان، بخش مرکزی و… ایجاد شده ابراز خرسندی کرد که قوانین مصرف آب را می‌توان بر اساس این بررسی و وضعیت‌ها تدوین کرد، در ادامه گفت: از سال ۵۳ که ۳۶۰ حلقه چاه کشاورزی در رفسنجان داشتیم که حفر چاه‌ها را ممنوع کردند؛ اما اضافه بر سازمان، آب از سفره‌های زیرزمینی برداشت کردیم.

 وی با اشاره به اینکه تغذیه آب سفره‌های زیرزمینی در رفسنجان از بردسیر گرفته تا کبوترخان، حومه شرقی و غربی و دشت انار ادامه دارد، افزود: شهرستان انار از لحاظ کیفی به‌شدت خراب و شوری آب بیداد می‌کند و EC آب در انار ۱۸ هزار به بالا است و آب‌های شیرین را مصرف کردیم.

 فرماندار رفسنجان اظهار کرد: ۱۶ سال پیش در سال ۸۶ در رفسنجان ۱۲۰ هزار تن پسته تولید کردیم. ازآن‌پس دیگر به این رکورد نرسیدیم، لذا بحث اصلی آب و کیفیت نامطلوبش است و بعد از آب مشکل کاهش تولید پسته، تأثیر تغییرات اقلیمی است که در دهه آخر از سال ۹۲ تاکنون بی‌سابقه بود و به دلیل سرمازدگی و گرمازدگی در روی کره زمین بیشترین رکورد و خسارت به بخش کشاورزی زده شد.

 رضایی ادامه داد: ۱۰۲۴ حلقه چاه کشاورزی در رفسنجان فعال داریم که در متن پروانه‌های صادر شده به میزان ۲۵ تا ۳۰ لیتر در ثانیه حق برداشت آب از چاه‌ها داده شده بود؛ اما اکنون کاهش‌یافته و به ۱۷ لیتر در ثانیه رسیده که به‌ندرت چاهی در رفسنجان می‌توان پیدا کرد که آب فراوانی داشته باشد.

 آبیاری اراضی خشک پسته برای باطل نشدن اسناد آن‌ها

 فرماندار رفسنجان عنوان کرد: ۲۰ درصد آب را از چاه استحصال می‌کنیم که فقط به‌خاطر حفظ و استمرار مالکیت باغ‌ها است. قانون باید اصلاح شود تا این آب صرف باغات بایر نشود و هدر نرود از ترس باطل شدن سند زمین کشاورزی این آب هدر می‌رود و کشاورزان باید مطلع باشند که آب نایاب را کجا هدر می‌دهند.

 رضایی اضافه کرد: باید قوانین آب اصلاح و تغییر پیدا کنند. توزیع عادلانه آب در ماده ۲۷ و ۲۸، تعدیل یارانه‌ها و… می‌تواند به بهبود وضعیت آب کمک کند.