«خانه شهر» با [پول مردم] ساخته شده است

شب گذشته خبری از جلسه شورای شهر آمد، معاون عمرانی استاندار در نامه ای به شهردار ۲۰ روز برای تخریب خانه شهر فرصت داده است. ابوالقاسم سیف الهی خطاب به شهردار در این نامه نوشته اگر تا ۲۰ روز آینده شهرداری در این رابطه اقدام نکند بخشی از اعتباراتی که قرار بود از طرف استانداری به پروژه های عمرانی شهر اختصاص یابد برگشت می خورد. این در حالی است که شنیده می شود علی بابایی تاکنون در برابر فشارها برای تخریب «خانه شهر» ایستادگی کرده است. در این رابطه نظر محمد سام و مهندس نخعی را جویا شدم.

شهردار اسبق کرمان در گفت‌گو با خبرنگار «کرمان‌نو» گفت: «زمانی که بحث تخریب خانه شهر و ساخت

ساختمان استانداری مطرح شد رئیس شورای شهر بودم. با این موضوع مخالفت کردم مصاحبه داشتم و مطالبی نوشتم برای ساخت این مجموعه جای زیادی وجود دارد حتی پیشنهاداتی هم در این مورد مطرح کردم اما کسی توجه نکرد. گفتم رو به روی میدان را انتخاب کنند. دلیل مخالفت من این بود که ساختمان عریض و طویل استانداری اصلا نشان توسعه نیست همه جا اداره های دولتی کوچک می شوند.

 محمد سام که سابقا عضو شورای شهر در دوره سوم شوراها بوده افزود که اسم این خانه «خانه شهر» است. با پول مردم ساخته شده. مسئولان وقت با اضافه کردن مبلغ کمی روی فیش آب هزینه ساخت این بنا را تامین کردند. مردم راضی بودند چون این ساختمان را نمادی برای شهر می دانستند. برای گرفتن هر تصمیمی در مورد خانه شهر باید اول نظر مردم پرسیده شود. کشورهای دیگر به کنار در همین کشور خودمان بنایی که به عنوان نماد شهر ساخته شده را حفظ می کنند.

وی ادامه داد که فرسودگی بهانه تخریب این ساختمان است. حرف بیهوده ای است. در کشور ما ساختمان‌های چندصد ساله و بیشتر وجود دارد که حفظ شده اند و در حال استفاده هستند حتی اگر این ساختمان فرسوده باشد که نیست، نماد شهر ماست. زیباترین نمای شهری را  دارد، خانه ی شهر ماست. نکته مهم‌تر اینکه هیچ لزومی نداشت برای ساخت ساختمان جدید این بنا تخریب شود. از ابتدا در جانمایی برای ساختمان استانداری اشتباه کردند، نمی بایست این کار انجام شود. وقتی که انجام شد عمدا برای نگهداری و حفظ این ساختمان هیچ هزینه ای اختصاص داده نشد تا هر کس از طرح تخریب انتقاد کرد بگویند ببینید این ساختمان دارد خراب می شود. اگر بخواهند خانه شهر را تخریب کنند باید از همه مردم کرمان، از ورثه کسانی که برای ساخت این بنا پول پرداخت کردند اجازه بگیرند اگر می خواهند درست و براساس قوانین اسلام باشد.

محمد سام با انتقاد از روزنامه نگاران و رسانه های کرمانی گفت که یکی از مشکلات مهم شهر ما خود شما روزنامه نگاران هستید چرا این مسائل را برای مردم نمی شکافید؟ چرا در مورد از بین رفتن نمادهای شهری کرمان حرف نمیزنید؟ شهردار که بودم مجسمه سازی را از تهران برای ساخت مجسمه‌های شهری به کرمان دعوت کردم زمانی که کوه صاحب‌الزمان را دید گفت این کوه در ایران بی نظیر است. از نظر حجم و نزدیکی به شهر. اما الان چی؟ دل کوه را شکافتند داغون کردند دیگر نمی شود به کوه نگاه کرد. تا در این مورد انتقاد می کنیم می گویند می خواهند جلوی توسعه را بگیرند.

شهردار اسبق کرمان بیان کرد که هر شهری نیاز به یک مرکزیت اجتماعی دارد. مسئولان وقت، این نکته را درک کردند و خانه شهر را ساختند. این بنا مرکزی برای همه فعالیت‌های اجتماعی است. زمانی که رئیس شورای شهر بودم، فراخوان دادیم. یک نمایشگاه خانوادگی در سالن پایین برگزار کردیم. خانواده ها برای تشویق بچه‌های خود کاردستی‌های آنها را به نمایش گذاشتند. پیش از انقلاب جعفر والی نمایشنامه ای را در این سالن اجرا کرد که کرمان را تکان داد. خانه شهر مرکزی برای همه چیز بود، هنوز هم هست. بهترین نمایشنامه ها و شب شعرها اینجا برگزار شده است. مطمئن باشید تالار بزرگ شهر هم که بسازند، هیچ وقت جای این بنا را نخواهد گرفت.

خانه شهر ویژگی های معماری منحصر به فردی دارد

مدیراسبق خانه شهر می‌گوید این بنا در زمان ساخت بی نظیر بوده و ویژگی های معماری منحصر به فردی

دارد. این ساختمان به لحاظ کلی مشکل خاصی ندارد، با مرمت جزئی که شاید یک پنجم هزینه ساخت یک ساختمان جدید باشد می توان بنا را حفظ کرد. همه مردم شهر از این بنا خاطره دارند. در واقع خانه شهر حافظه جمعی مردم کرمان است. برای زنده نگهداشتن این خاطرات باید خانه شهر حفظ شود.

مهندس نخعی گفت که آیت الله جعفری هم با این موضوع مخالف هستند. مراسمی در خانه شهر بود داشتم ایشان را بدرقه می کردم به صراحت اعلام مخالفت کردند. وی افزود که من از مسئولان می خواهم هر طور شده این بنا را حفظ کنند. در ساخت این بنا زحمت زیادی کشیده شده یکی از معماران کاشی‌کار تعریف می کرد که من یک کاشی را اشتباه گذاشته بودم ۳بار از تهران آمدند و به کار من ایراد گرفتند. تمام نما را درآوردم تا آن کاشی سرجای خودش قرار بگیرد باید این زحماتی که پدران ما کشیدند، ارج نهاده شود.

گم شدن خاطرات

با حسین سبزه صادقی شاعر کرمانی گفت‌گو می کردم خاطره‌ای از خانه شهر گفت و حرف به تصمیم

مسئولان برای تخریب آن رسید، او هم مثل همه گفت که از این بنا خاطرات زیادی دارد. پرسیدم در مورد خانه شهر شعری ندارید؟ گفت ندارم و کمی بعد بداهه شعری سرود که در ادامه می آورم.

«تکه ای از آواز بسطامی را بالا آورد

بیل مکانیکی

صدای منوچهر نیستانی قاطی آجر و گچ و سیمان فرو ریخت

در کمپرسی

در ذهن موزاییک ها قدم های تو در انتظار گودو بودند

تاریخ در گرد و خاکی آزار دهنده مدام سرفه می زد

و باد حافظه ام را با خود می برد

به سمت چشم های تو

هیچ کس مرا نمی شناخت

و کلاغی بر کاج های رو به روی خانه شهر

به شهریور نوک می زد

زمستان خسته بود

ناامیدی از موهایمان شره می کرد»

شهری که بی هویت می شود

در هرجای شهر کرمان که نگاه کنی پروژه های عمرانی در جریان است توسعه شتاب زده به قیمت از بین رفتن هویت شهری. چند سالی است که کرمان جدیدی را می‌بینیم بافت تاریخی میدان مشتاق را به جای مرمت با طاق‌هایی بیگانه با فضا می‌پوشانند، کوه را می تراشند و هتل می سازند. برفراز شهری که بی‌هویت می شود، پل می‌زنند و زیرگذر می سازند. جالب اینکه همان مسئولانی که از این پروژه ها دفاع می کنند، پس از پایان خدمت می گویند ساخت این پل و آن زیرگذر اشتباه بود و توجیه ترافیکی نداشته است. حالا خانه شهر اسمش را که می آورم خاطرات مثل فیلمی از جلوی چشمانم می گذرد. تلخ است تصور اینکه خانه مردم کرمان دیگر نباشد، تلخ‌تر اینکه فدای گروکشی برای ادامه پروژه‌های شهری شود.