تالار فرهنگ و هنر به درد اجرای هنرمندان دارای معلولیت نمی‌خورد

به گزارش کرمان‌نو، ششمین جشنواره منطقه‌ای تئاتر افراد دارای معلولیت کویر از ۲۰ آذر آغاز شد که در این دوره، ۱۶ اثر از استان‌های کرمان، یزد، سیستان و بلوچستان، خراسان رضوی و خراسان جنوبی و در بخش‌های صحنه‌ای (بزرگسال) و خیابانی و محیطی اجرا شدند. این رویداد البته درگیر حواشی بود، انتقاداتی مبنی بر نبود زیرساخت لازم در تالار فرهنگ و هنر برای میزبانی از هنرمندان دارای معلولیت و مناسب نبودن سالن‌های نمایش استان برای افراد دارای معلولیت نیز مطرح شد.

تالار فرهنگ و هنر کرمان به‌عنوان فضای هنری شماره اول استان و سالنی که کرمانی‌ها سال‌ها منتظر افتتاحش بودند، هیچ سالنی مناسب اجرای هنرمندان دارای معلولیت ندارد و همین موضوع باعث شد این جشنواره در سالن اتاق بازرگانی کرمان برگزار شود.

معلولیت با رفع موانع، محدودیت نیست

علیرضا وحیدزاده، مدیرکل بهزیستی استان کرمان، در آیین اختتامیه ششمین جشنواره تئاتر افراد دارای معلولیت کویر کرمان گفت: معلولیت تنها زمانی می‌تواند محدودیت باشد که ما موانع را برطرف نکنیم. اگر انتخاب‌های متعددی برای افراد دارای معلولیت فراهم شود، آنان هرگز معلولیت را به‌عنوان محدودیت احساس نخواهند کرد.

 او عنوان کرد: «افراد دارای معلولیت همان‌طور که در عرصه‌های ورزشی پرچم ایران را برافراشته نگه می‌دارند، می‌توانند در حوزه‌های هنری نیز افتخارآفرین باشند. ما باید موانع را از سر راه آن‌ها برداریم و مسیر را برای شکوفایی استعدادهایشان هموار کنیم.»

 ضرورت مناسب‌سازی سالن‌های نمایش برای افراد دارای معلولیت

 ولی شالی، عضو هیئت داوران ششمین جشنواره تئاتر افراد دارای معلولیت کویر کرمان، در آیین اختتامیه این جشنواره، بیانیه هیئت داوران را خواند و در این بیانیه بر اهمیت مناسب‌سازی سالن‌های نمایش، توجه به آموزش تخصصی برای مربیان، و ایجاد فرصت‌های بیشتر برای هنرمندان دارای معلولیت تأکید کرد.

  ولی شالی با تأکید بر لزوم مناسب‌سازی سالن‌های نمایش برای افراد دارای معلولیت گفت: بسیاری از سالن‌های تئاتر کشور برای افراد دارای معلولیت مناسب نیستند. حتی در انتخاب سالن‌های این جشنواره نیز مشکلاتی وجود داشت. تمامی سالن‌های نمایش باید به‌گونه‌ای طراحی شوند که برای افراد دارای معلولیت قابل‌دسترسی باشند. نباید مجوز ساخت هیچ مجموعه‌ای بدون رعایت این اصول صادر شود.

  او با اشاره به اهمیت استمرار اجرای آثار نمایشی برای افراد دارای معلولیت گفت: این نمایش‌ها نباید محدود به جشنواره‌ها باشند. مردم باید به دیدن آثار هنری ویژه معلولین عادت کنند و از این هنرمندان حمایت کنند. استمرار اجراهای عمومی برای شناساندن این هنر به جامعه بسیار ضروری است.

  شالی افزود: آموزش مربیان و هنرمندان تئاتر از جمله برگزاری دوره‌های نمایشنامه‌نویسی و کارگردانی برای ارتقای کیفیت آثار ضروری است. همچنین باید از حضور کارگردانان سودجو و فرصت‌طلب در این عرصه جلوگیری شود، زیرا تئاتر افراد دارای معلولیت یک فرصت ارزشمند برای رشد هنری این قشر است.

  او با اشاره به رویکرد درمانی در تئاتر افراد دارای معلولیت خاطرنشان کرد: آثاری با رویکرد درمانی برای گروه‌های خاص مانند افراد دارای اوتیسم، مشکلات جسمی – حرکتی، نابینایان و ناشنوایان باید در اولویت قرار گیرند. همچنین توجه به گونه‌های اجرایی جدید مانند تولید نمایش‌های رادیویی و قصه‌گویی برای نابینایان می‌تواند به غنای این حوزه کمک کند.

  این داور جشنواره اضافه کرد: تبادل آثار نمایشی بین شهرها، به‌ویژه شهرهایی که در تولید نمایش برای افراد دارای معلولیت پیشگام هستند، می‌تواند به توسعه این هنر کمک کند. همچنین افزایش بودجه فعالیت‌های هنری مراکز بهزیستی با حمایت ریاست محترم سازمان بهزیستی ضروری است.

جشنواره کویر فرصتی برای توانمندسازی افراد دارای معلولیت است

فاطمه فخری، مسئول گروه هنر سازمان بهزیستی کشور، هنر می‌تواند تأثیر شگرفی در زندگی افراد دارای معلولیت داشته باشد و نگاه جامعه را به این افراد تغییر دهد. استمرار برنامه‌های هنری باعث توانمندسازی این افراد و مشارکت فعال‌تر آن‌ها در جامعه خواهد شد. فخری تأکید کرد: حضور افراد دارای معلولیت در فعالیت‌های هنری، نگاه جامعه را نسبت به این قشر تغییر می‌دهد. هنر می‌تواند ابزار توانمندسازی و اجتماعی کردن این افراد باشد. ما در برنامه‌های خود تلاش می‌کنیم که افراد دارای معلولیت را به هنر تشویق کنیم و مربیان را برای استفاده صحیح از ابزار هنر آموزش دهیم.

 مسئول گروه هنر سازمان بهزیستی کشور در ادامه گفت: ما در مراکز توانبخشی، برنامه‌هایی برای توسعه فعالیت‌های هنری داریم که شامل حدود ۶۰ هزار فرد دارای معلولیت می‌شود. این افراد چه به صورت روزانه و چه شبانه از خدمات اتاق‌های هنر بهره‌مند می‌شوند. در این اتاق‌ها، مربیان آموزش می‌بینند تا بدانند چگونه هنر را در توانبخشی افراد دارای معلولیت به کار ببرند. به عنوان مثال، ما به مربیان یاد می‌دهیم که از نمایش‌های حرکت‌محور به جای مونولوگ‌های طولانی استفاده کنند تا با ظرفیت این افراد هماهنگ باشد.

 او افزود: این برنامه‌ها فقط به شهرها محدود نمی‌شود. ما ۱۳۰ پایگاه روستایی داریم که خدمات هنری به افراد دارای معلولیت ارائه می‌دهند. در این پایگاه‌ها، تسهیلگرانی که آموزش‌دیده‌اند، به روستاهای دوردست می‌روند و در محل زندگی این افراد، خدمات هنری را به آن‌ها ارائه می‌دهند.

 فخری در پایان گفت: ما همچنین تورهای هنری برگزار می‌کنیم که شامل اجراهای نمایشی در شهرهای مختلف است. این تورها ابتدا در استان خود فرد آغاز شده و سپس به استان‌های دیگر گسترش می‌یابد. برای این تورها، ما امکانات اقامتی و حمل‌ونقل را فراهم کرده و با اداره‌های فرهنگ و ارشاد اسلامی استان‌های میزبان همکاری می‌کنیم تا فضای مناسب برای اجرا فراهم شود.

نبود فرهنگ برخورد با معلولین در جامعه مشکل اصلی این افراد است

محسن میرزایی کارگردان و مشاور ارشد این جشنواره مشکل اصلی افراد دارای معلولیت را نبود فرهنگ برخورد با معلولین در جامعه دانست و گفت: مردم نمی‌دانند با معلولین چطور رفتار کنند ما باید حواسمان باشد آن‌ها به حق و حقوقشان برسند ما باید حواسمان باشد تلاش کنیم حق و حقوق آن‌ها پایمال نشود وگرنه ترحم دردی از آن‌ها دوا نمی‌کند.

 میرزایی همچنین تئاتر را یکی از ابزارهای فرهنگ سازی دانست و گفت: با تئاتر مردم آگاهی بهتری نسبت به واژه معلولیت و برخورد با شخص دارای معلولیت پیدا می‌کنند.
میرزایی در پایان درباره نبود زیرساخت کافی برای افراد دارای معلولیت گفت: چرا استان کرمان نباید زیرساخت کافی برای برگزاری چنین جشنواره‌ای داشته باشد؟ ما امسال که میزبان شدیم قرار بود اختتامیه در تالار فرهنگ و هنر برگزار شود؛ اما به دلیل نبود زیرساخت کافی مجبور به تغییر مکان اختتامیه شدیم به دلیل اینکه اگر فرد دارای معلولیت در این جشنواره جایزه‌ای کسب کند نمی‌تواند به روی صحنه برود و جایزه خود را دریافت کند.
در این جشنواره نمایش‌های «پاپیون قرمز» و «ماجرای آقای رستم» در بخش خیابانی، «قلمــرو» در بخش بزرگسال، «باغ میرزا» و «ننه گلاب و عنکبوت» در بخش عروسکی، «مامان من میشی؟» در بخش کودک و نوجوان به جشنواره فجر راه یافتند.

 قابل ذکر است در این دوره، ۱۶ اثر از استان‌های کرمان، یزد، سیستان و بلوچستان، خراسان رضوی و خراسان جنوبی و در بخش‌های صحنه‌ای (بزرگسال) و خیابانی و محیطی اجرا شدند.