سهیل محمودی: احمدرضا احمدی، شاعری است که «کودکی» را به شعر فارسی بازگرداند

به گزارش کرمان‌نو، در ادامه سلسله‌ نشست‌های تخصصی خانه ادبیات دیار کریمان، ویژه‌برنامه‌ای با عنوان «عصر ادبیات۲» عصر یکشنبه ۱۴ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۴ با محوریت بزرگداشت زادروز زنده‌یاد احمدرضا احمدی، شاعر، نویسنده و نمایشنامه‌نویس معاصر ایرانی، در کتابخانه موزه هنرهای معاصر صنعتی کرمان برگزار شد.

سهیل محمودی، شاعر و ترانه‌سرا میهمان ویژه این نشست بود و در کنار او علیرضا هاشمی‌نژاد و سید حمید میرحسینی نیز به ارائه دیدگاه‌ها و تحلیل‌هایی درباره آثار و جایگاه احمدرضا احمدی در ادبیات معاصر پرداختند. همچنین سیدعلی میرافضلی نیز با پیام صوتی در این نشست شرکت کرد.

سهیل محمودی: احمدرضا احمدی،  شاعری که «کودکی» را به شعر فارسی بازگرداند

سهیل محمودی، شاعر و ترانه‌سرا کشور، در نشست «عصر ادبیات» که به مناسبت زادروز زنده‌یاد احمدرضا احمدی در کتابخانه موزه هنرهای معاصر صنعتی کرمان برگزار شد، با ابراز خوشحالی از حضور در این رویداد، احمدرضا احمدی را شاعری دانست که «کودکی» را به شعر فارسی بازگرداند.

محمودی با اشاره به هم‌محله بودن خود با احمدرضا احمدی در محله عین‌الدوله تهران، گفت: «من هم بچه همان کوچه‌ها هستم؛ شاعر هم‌محله‌ام، احمدرضا، از همان‌جا آمد و جهانی شد. شاعری که زاویه دید تازه‌ای به ادبیات آورد؛ با سادگی، با نگاه کودک، با زبان بی‌ادعا.»

او در ادامه با مرور بر جریان‌های مختلف شعر معاصر از نیما تا شاملو، اخوان، نادرپور و دیگران، احمدرضا احمدی را ادامه‌دهنده جریانی دانست که «شعر را از سطح بیرونی و اجتماعی، به درون، به سادگی، به زبان کودکانه و در عین حال عمیق» سوق داد.

این شاعر و پژوهشگر ادبیات افزود: «در دهه ۶۰، وقتی مجموعه شعرهای احمدرضا را خواندم، از سادگی و عمق آن متحیر شدم. او شاعر کودکان هم بود، اما نه به معنای ساده‌انگارانه، بلکه کسی که جهان را از چشم کودک می‌دید و به ما هم آن نگاه را یاد می‌داد.»

محمودی همچنین با اشاره به فعالیت‌های چندرسانه‌ای احمدی در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، گفت: «نقش احمدرضا در جمع‌آوری و ضبط صدای بزرگان شعر معاصر، از شاملو تا اخوان و شهریار، و پیوند آن با موسیقی ایرانی، بخش مهمی از میراث فرهنگی ماست که نباید فراموش شود.»

در پایان، محمودی با خواندن اشعاری از احمدرضا احمدی، از او به عنوان «شاعری که میان شعر و شخصیتش فاصله‌ای نبود» یاد کرد و گفت: «او هیچ‌وقت دچار بیماری حساب و کتاب آدم‌بزرگ‌ها نشد. احمدرضا هنوز زنده است، چون شعرش تاریخ مصرف ندارد.»

علیرضا هاشمی نژاد: نگاه کودکانه‌ احمدرضا احمدی از عمق و معنا بود

در ادامه‌ی ویژه‌برنامه‌ی بزرگداشت زنده‌یاد احمدرضا احمدی در کرمان، علیرضا هاشمی‌نژاد، پژوهشگر حوزه فرهنگ و خوشنویسی، با مرور خاطرات و همکاری‌های مشترک خود با این شاعر نامدار، از ویژگی‌های انسانی و هنری او سخن گفت.

او اظهار کرد: «اوایل دهه ۸۰ در پروژه‌های فرهنگی با آغداشلو همکاری‌هایی داشتم و از همان دوران، بیش از پیش با احمدرضا احمدی آشنا شدم؛ شاعری که دوستان نزدیکش عمدتاً از میان هنرمندان و فیلم‌سازانی چون کامران شیردل بودند، نه لزوماً شاعران. بعدها به واسطه‌ی تلاش همایون صنعتی در کرمان، درصدد راه‌اندازی نشر فانوس برآمدیم و همین پروژه باعث شد ارتباط من با احمدرضا احمدی عمیق‌تر شود.»

*هاشمی‌نژاد افزود: صمیمیت و مهربانی او آن‌قدر خالصانه بود که حتی در روزهای سخت بیماری، پیگیر دوستانش بود.

او درباره‌ی شخصیت هنری احمدی گفت: «زندگی و نگاه شاعرانه‌اش در شعرش کاملاً هویداست. درک او از هنر، چه در شعر، چه در نقاشی و چه در نمایش، نشان می‌داد که معنای “ساختن” در هنر را به خوبی می‌شناخت و فراتر از آن می‌رفت. نگاه کودکانه‌اش به جهان، که بارها از آن یاد شده، نه سادگی، بلکه نوعی از عمق و معنا بود.»

او در پایان گفت: «احمدرضا احمدی بخشی از نسلی بود که خلاقیت و یادگیری را در کنار هم تجربه می‌کردند و توانستند جمعی مؤثر، اثرگذار و فرهنگی در روزگار خود شکل دهند. بی‌تردید یاد و نام او تا سال‌ها در ذهن و زبان اهل فرهنگ و ادب باقی خواهد ماند.»

میرافضلی: احمدرضا احمدی شاعری از جنس خواب بیداری بود

در مراسم بزرگداشت احمدرضا احمدی، سیدعلی میرافضلی، پژوهشگر و شاعر، با ارسال پیام صوتی، به تحلیل جایگاه این شاعر برجسته در ادبیات معاصر پرداخت و یاد او را گرامی داشت.

میرافضلی با تسلیت درگذشت استاد اسلام‌پناه به جامعه فرهنگی کرمان، سخنان خود را با نقل قولی از احمدرضا احمدی آغاز کرد: «هرکس از جمع هنرمندان از جهان می‌رود، فاصله ما با مرگ کمتر می‌شود.»

او با اشاره به نقش احمدرضا احمدی در شعر معاصر گفت: «ممکن است برخی با شعرهای او ارتباط برقرار نکنند، اما نمی‌توان تأثیر او را در جریان شعر امروز انکار کرد. از دهه ۴۰ تا زمان درگذشتش، به‌طور مداوم و حرفه‌ای شعر نوشت و میراث پرباری از خود به‌جا گذاشت.»

میرافضلی ادامه داد: «از همان دفتر نخستش در سال ۱۳۴۳ و مجموعه‌ی شاخصِ “وقت خوب مصائب” در ۱۳۴۷، احمدی به عنوان شاعری متفاوت و آوانگارد مطرح شد. برخی آغاز موج نو در شعر فارسی را با دفترهای او می‌دانند و در شش دهه گذشته، با وجود فراز و نشیب‌ها، همواره مخاطب خود را داشته است.»

او همچنین به روند انتشار آثار احمدرضا احمدی در دهه‌های اخیر پرداخت و گفت: «نشر نیکا در سال ۱۳۹۱ هفت دفتر از دفترهای واپسین او را منتشر کرد، نشر چشمه نیز مجموعه‌هایی همچون تابستان غم (۱۳۹۷) و آبشارهایی که بر خواب ریختند (۱۴۰۰) را منتشر کرد. به نظر می‌رسد مجموعه‌های منتشرشده در سال ۱۴۰۱، آخرین دفترهای شعری او باشند.»

این شاعر کرمانی با نگاهی تحلیلی به ساختار اشعار احمدرضا احمدی افزود: «شعرهای او روایت رویاها و کابوس‌هایش هستند. ساختار آن‌ها از منطق خواب پیروی می‌کند؛ گاه تصاویر پراکنده و پریشان‌اند، اما همه در خدمت بیان یک رویا هستند. واژه‌هایی مانند خواب و بیداری از کلیدواژه‌های پرتکرار شعر اوست.»

میرافضلی یکی از ویژگی‌های شاخص احمدی را جدایی شعرش از وزن عروضی دانست و افزود: «او هیچ پیوندی با نظام موسیقایی شعر فارسی نداشت و حتی فروغ فرخزاد از او خواسته بود که وزن یاد بگیرد، که به نظر می‌رسد هیچ‌گاه این کار را نکرد. اما همین ناآشنایی، به شعرش تمایزی خاص بخشید؛ گرچه گاهی هم باعث یکنواختی و ملال‌آور شدن ریتم آن می‌شد.»

حمید میرحسینی: کم‌توجهی به ثبت و حفظ آثار فرهنگی، ضربه بزرگی به حافظه تاریخی ماست

در این آیین بزرگداشت حمید میرحسینی، کارگردان و فیلمنامه‌نویس، با اشاره به خاطرات شخصی خود و نقدهایی نسبت به کم‌توجهی به مفاخر فرهنگی، از جایگاه و نقش برجسته‌ی این شاعر در هنر ایران سخن گفت.

او با تسلیت درگذشت استاد اسلام‌پناه، یکی از باستان‌شناسان برجسته ایران، گفت: «متأسفانه درگذشت چنین چهره‌ای حتی در سطح شهر هم بازتاب مناسبی نداشت و نام او را در هیچ بیلبوردی ندیدم. این در حالی‌ست که کرمان، به‌عنوان یکی از استان‌های مهم کشور، زادگاه بسیاری از مفاخر برجسته ایران است.»

میرحسینی با اشاره به دیدار و گفت‌وگو با احمدرضا احمدی عنوان کرد: «بخشی از زندگی من تحت تأثیر این شاعر بزرگ شکل گرفت. من در دوران کارمندی‌ام و در این شش سالی که وارد حوزه سینما شده‌ام، کمتر هنرمندی را دیده‌ام که مثل احمدی، چنین دایره وسیعی از هنرها را دیده باشد؛ از شعر تا تئاتر و موسیقی. او در همه این عرصه‌ها فعال و موفق بود.»

او با انتقاد از نبود آرشیوی کامل از برخی هنرمندان چون استاد خالقی و آثار شاخص سینمایی قدیمی گفت: «هیچ تصویر و آرشیوی از استاد خالقی پیدا نکردم. این کم‌توجهی به ثبت و حفظ آثار فرهنگی، ضربه بزرگی به حافظه تاریخی ماست.»

میرحسینی افزود: «احمدرضا احمدی فقط شاعر نبود؛ صدای منحصر‌به‌فرد و کاریزماتیکی داشت که همانند شعرهایش تأثیرگذار بود. او صدای بسیاری از بزرگان ادبیات را برای ما حفظ کرد و در گسترش موسیقی ایرانی نیز نقش مهمی داشت. به واسطه‌ی تلاش‌های او، بیش از ۱۰۰ عنوان نوار کاست موسیقی سنتی تولید و منتشر شد.»

این فیلم‌ساز با اشاره به شخصیت مستقل احمدی گفت: «او هیچ‌گاه دنبال سیاست نبود و همواره محبوب جامعه فرهنگی باقی ماند. خانه‌اش فضای کاملاً هنری داشت و حتی مدادهایش در دفتر شعر جدید شهره شده بودند. احمدی نه‌تنها شاعر، بلکه بخش بزرگی از تاریخ هنر معاصر ایران بود.»

این نشست، با حضور جمعی از شاعران، پژوهشگران و علاقه‌مندان به ادبیات فارسی، فرصتی برای مرور میراث شاعرانه یکی از چهره‌های تأثیرگذار شعر مدرن ایران و کرمان فراهم کرد.