رئیس کانون وکلای دادگستری کرمان:
هیأت منصفه مطبوعات نماینده وجدان بیدار و آگاه جامعه است
رئیس کانون وکلای دادگستری کرمان می‌گوید: هیأت منصفه مطبوعات، وجدان بیدار و آگاه جامعه هستند و نقش بی بدیلی در روشنگری و آگاهی بخشی به قضات اعمال می‌کنند.
روابط عمومی کانون وکلای دادگستری کرمان به نیابت از جامعه وکلا، ضمن گرامیداشت نام و یاد شهید محمود صارمی و تبریک روز خبرنگار، مصاحبه‌ای را با علی خواجوئی راد، رئیس کانون وکلای دادگستری کرمان به عنوان نماینده وکلا در هیأت منصفه مطبوعات انجام داده است.
در ادامه این مصاحبه را بخوانید.
ضمن تشکر و سپاس از حضور حضرتعالی در این مصاحبه، خواهشمند است درباره سوابق تحصیلی و شغلی خود کمی توضیح دهید.
به نام خدا. بنده علی خواجوئی راد هستم تحصیلات کارشناسی و کارشناسی ارشد خود را در رشته حقوق اخذ نموده و موضوع پیشنهادی مربوط به رساله دکتری را به تصویب رسانده و در حال نگارش رساله خود هستم.
در حال حاضر به عنوان رئیس کانون وکلای دادگستری کرمان در حال خدمت به اعضای محترم این کانون می‌باشم و علاوه بر وکالت، به عنوان مدرس مدعو در دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمان، دانشگاه پیام نور، دانشگاه علمی کاربردی و سایر موسسات آموزشی تدریس دارم و همچنین نماینده وکلا در هیأت منصفه مطبوعات هستم.
به نظر شما نسبت آزادی مطبوعات با هیأت منصفه در چیست؟ آیا هیأت منصفه می‌تواند نتیجه مؤثری بر آزادی مطبوعات داشته باشد؟
نسبت آزادی مطبوعات با هیأت منصفه، نسبت آئینه به تصویر است چرا که هیأت منصفه در واقع بازتاب تأثیر خبر در جامعه را تفسیر می‌کند و اصحاب رسانه با توجه به برداشت‌های متفاوت از جرایم مطبوعاتی، اطمینان خواهند داشت که خبر آن‌ها توسط جمعی از نمایندگان اقشار مختلف به عنوان چشم ناظر افکار عمومی مورد بررسی قرار می‌گیرد و موجب می‌شود قاضی، در صدور رأی، عرف و دیدگاه عمومی را مورد ملاحظه قرار دهد.
همانگونه که از نام آن مشخص است هیأت منصفه انصاف و عدالت را نهادینه و زمینه تحقق آزادی مطبوعات را فراهم می‌کند.
با توجه به قانون مطبوعات، آیا نهاد هیأت منصفه مبتنی بر چنین فلسفه‌ای تشکیل شده است؟
در جرایم مطبوعاتی رجوع به نظرات اقشار مختلف جامعه با عنوان هیات منصفه که متولی انعکاس افکار عمومی هستند برای رسیدگی به اتهام فردی که متهم به ارتکاب آن می‌باشد، ضروری است.
در واقع به این دلیل که اصحاب مطبوعات، در راستای تنویر افکار عمومی تلاش می‌کنند لذا نمی‌توان تصور کرد جرائمی که در مطبوعات ارتکاب می‌یابد همراه با سوء نیت بوده است از این‌رو، قانونگذار آئین رسیدگی خاص و افتراقی برای این جرائم در نظر گرفته است و آئین دادرسی خاصی از جمله حضور هیأت منصفه در رسیدگی به جرائم مطبوعاتی حاکم است.
به نظر شما نارسایی‌های تقنینی در مواد قانونی مربوط به هیأت منصفه چه می‌باشند؟
در برخی موارد تصویب قانون‌های مغایر با هم در ادوار مختلف، نارسایی‌های قانونی ایجاد نموده است از جمله اینکه لایحه قانونی مطبوعات مصوب 1358، رأی این هیأت را برای قاضی الزام‌آور دانسته است این در حالیست که طرح اصلاحی آن در سال 1379، آن را تغییر و به آن جنبه مشورتی داد.
علاوه بر این، بر خلاف هیأت منصفه مصوب 1382 که انتخاب اعضای این هیأت را به سوی مردمی شدن هدایت کرده، قانون فعلی، این انتخاب را در اختیار کارگزاران دولت قرار داد و هیأت منصفه از نمایندگان گروه‌های حرفه‌ای و صنفی خاص تشکیل می‌شود.
حال آنکه هدف از محاکمه با حضور هیات منصفه این است که روشن شود اتهام منتسب به متهم از دیدگاه مردم عادی وارد است یا خیر و جامعه آنچه را واقع شده جرم تلقی می‌کند یا خیر.
یکی دیگر از نارسائی‌های تقنینی که می‌توان به آن اشاره کرد، محدود بودن مرزهای صلاحیت تصمیم‌گیری این هیأت در زمینه دو جرم سیاسی و مطبوعاتی است که لازم است گستره شمول آن به همه جرم‌های تعزیری تسری پیدا کند.
در مدت حضور شما در هیأت منصفه مطبوعات، چه تعداد دادگاه مطبوعات تشکیل شده است؟ دادگاه‌ها علنی برگزار شده‌اند؟
خوشبختانه رسانه‌های استان کرمان، رسانه‌هایی قانون گرا و ملتزم به اخلاق و مقررات می‌باشند و تشکیل تعداد معدودی پرونده مطبوعاتی که فکر می‌کنم حدوداً 10 مورد در دوران عضویت اینجانب می‌باشد، مؤید این امر است.
تعامل نمایندگان اقشار مختلف در هیأت منصفه فعلی چگونه است؟
با وجود انتخاب اعضای هیأت منصفه از بین گروه‌های مختلف جامعه، وحدت و همدلی بسیار خوبی بین اعضای فعلی هیأت منصفه وجود دارد.
در واقع علی رغم بحث و مجادله، نهایتاً نظر هیأت منصفه بیان کننده تفسیر و استنباطی است که جامعه از متن خبر داشته و هیأت منصفه اظهار نظر می‌کنند که با توجه به نوع برداشت جامعه از این خبر، رسانه تحت تعقیب، در بیان خبر مقصر بوده یا خیر؟
در پایان اگر نکته‌ای باقی مانده بفرمائید.
حقیقتاً وجه مشترکی بین نهاد وکالت و اصحاب رسانه وجود دارد و آن هم امانتداری و عدالت است.
من به عنوان نماینده وکلای دادگستری عضو کانون کرمان، قدردان زحمات بی دریغ اصحاب رسانه هستم.
امید است که هرگز کار اصحاب رسانه که از اقشار فرهیخته و نخبگان جامعه هستند به دادگاه کشیده نشود و چنانچه شکایتی نیز رسید بتوان با کمک میانجیگری، شورای حل اختلاف و یا مشارکت اعضای هیئت منصفه مطبوعات قبل از طرح در دادگاه آن را حل و فصل کرد ولی این اطمینان وجود دارد که در صورت طرح موضوع در دادگاه مطبوعات، هیأت منصفه صرف نظر از امور سیاسی و شخصی، صرفاً بر اساس تکیه بر وجدان و شرافت انسانی و در نظر گرفتن استنباط و درکی که عموم جامعه از خبر داشته است نظر خود را به دادگاه اعلام و در اکثر موارد نیز دادگاه مطبوعات کرمان که از قضات بسیار مجرب، عادل و متعهد برخوردار می‌باشد با تبعیت از نظریه غیر لازم‌الاجرای هیأت منصفه، مبادرت به اخذ تصمیم می‌نماید.