تاثیر کرونا بر اقتصاد ایران(1)؛ محیط اقتصاد کلان| افزایش تورم و تشدید رکود
کرونا ویروس همانقدر که سلامت مردم را نشانه گرفته، برای اقتصاد کشورها هم خطرناک است. به خصوص کشورهایی که از قبل با مشکلات اقتصادی دست‌وپنجه نرم می‌کردند.
در آخرین روز بهمن امسال، ورود کرونا به کشورمان تایید شد. از آن روز تاکنون 13938 نفر به این بیماری مبتلا شدند و 724 نفر هم جان باختند.
اگرچه دولت حسن روحانی تا امروز در مقابل تعطیلی اجباری شهرها و کسب‌وکارها مقاومت کرده اما ترس مردم از ابتلا به کرونا باعث شده در اسفند امسال بر خلاف سال‌های پیش، بازارها از رونق بیفتند.
در شرایطی که مشخص نیست تا چه زمانی تاخت و تاز کرونا در کشورمان ادامه دارد، اقتصاد نحیف ایران چه آینده‌ای پیش روی خود می‌بیند؟ اقتصادی که به دلیل تحریم‌های آمریکا و البته مشکلات مدیریتی داخلی، نفس‌هایش به شماره افتاده، با ورود کرونا، به کدام سو خواهد رفت؟
اقتصاد ایران تا پیش از ورود کرونا
مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در گزارشی که اخیرا در خصوص تاثیر کرونا بر اقتصاد ایران منتشر کرده، تا حدودی به این سوالات پاسخ داده. اما قبل از اینکه به بررسی آینده اقتصاد ایران بپردازیم، شاید بهتر باشد بدانیم تا پیش از ورود کرونا، اقتصاد کشورمان چه حال و احوالی داشته.
بنا به آخرین گزارش مرکز آمار ایران، نرخ تورم در بهمن ماه ۳۷ درصد اعلام شد. این بدین معنی است که ایرانی‌ها در ۱۲ ماه منتهی به بهمن ۹۸ نسبت به مدت زمان مشابه در سال گذشته، برای خدمات و یا کالای یکسان ۳۷ درصد بیشتر هزینه کرده‌اند.
در همین حال در گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس آمده که رشد اقتصادی 9 ماهه ابتدای امسال منفی 7.6 درصد بوده. همچنین رشد اقتصادی بدون نفت هم صفر اعلام شده است. بدین ترتیب می‌بینیم که تا پیش از ورود کرونا، متغیرهای اقتصاد کلان وضعیت مناسبی را نمی‌دادند. حالا با ورود کرونا، چه می‌شود؟
تورم بالاتر، رشد اقتصادی پایین‌تر
کارشناسان مرکز پژوهش‌ها نوشته‌اند که چون دولت از لحاظ تامین منابع در تنگنا قرار دارد و کسری بودجه یکی از معضلات مهم اقتصاد ایران برای سال 99 است، پس
هزینه‌های تحمیل شده در اثر اپیدمی کرونا و همچنین کاهش تولید ناشی از آن، می‌تواند اقتصاد را با تورم‌های بالاتر و رشدهای اقتصادی پایین‌تر مواجه سازد.
به اعتقاد نویسندگان گزارش، از بین رفتن برخی از مشاغل و یا کاهش شدید درآمد در برخی از بخش‌ها باعث کاهش رشد اقتصادی می‌شود و از طرف دیگر، برخی مشاغل دیگر مانند تولیدات مواد بهداشتی و… در این بازه زمانی رشد بالایی خواهند داشت.
شوک عرضه و تقاضا
اثر دیگر کرونا بر اقتصاد کلان کشور، شوکی است که هم بر عرضه و هم بر تقاضا وارد می‌شود. از یک طرف نیروی کار کم می‌شود و از طرف دیگر در تامین مواد اولیه مشکلاتی ایجاد خواهد شد. (شوک عرضه) شوک عرضه هم شوک تقاضا را به دنبال دارد.
تعطیلی کسب‌وکارها، منجر به تعدیل نیروی کار می‌شود و کاهش درآمد خانوار، کاهش تقاضا را به همراه دارد. از طرف دیگر اطمینان نداشتن نسبت به آینده، خانوار را به پس‌انداز بیشتر و به تعویق انداختن خرید اقلام غیرضروری ترغیب می‌کند. همین امر کاهش تقاضای کل بیشتری را موجب می‌شود.
تشدید رکود
مرکز پژوهش‌ها پیش‌بینی کرده رکود اقتصادی که از شوک ارزی و تحریم‌ها ایجاد شده بود، با شوک عرضه و تقاضا تشدید شود. کارشناسان این مرکز پیشنهاد داده‌اند که بر این اساس سیاست‌های افزایش تقاضای کل از طریق جلوگیری از کاهش اشتغال و درآمد خانوار باید در اولویت قرار گیرند.
بخش‌های بعدی گزارش «تاثیر کرونا بر اقتصاد ایران» به بررسی حوزه بازرگانی، ارز، بازار سرمایه، کسب‌وکارهای خرد و اثر مستقیم بر بخش‌های اقتصادی و همچنین راهکارهای مرکز پژوهش‌های مجلس برای گذر از وضعیت فعلی اختصاص دارد.