تاثیر کرونا بر اقتصاد ایران(2)؛ کسب‌وکارهای خرد| تهدیدی برای حیات چهار میلیون واحد صنفی
بخش دوم گزارش تاثیر کرونا بر اقتصاد ایران به تبعاتی که شیوع این ویروس می‌تواند بر حوزه کسب‌وکارهای خرد داشته باشد، اختصاص دارد.
در بخش اول گزارش نوشتیم که کارشناسان مرکز پژوهش‌های مجلس پیش‌بینی می‌کنند که شیوع کرونا می‌تواند منجر به افزایش تورم و رشد اقتصادی پایین‌تر شود.
یکی از دلایل این امر، شوک وارد شده بر اثر کرونا به عرضا و تقاضا بود. از یک سو نیروی کار کمتر همراه با کاهش تامین مواد اولیه باعث کاهش عرضه می‌شود و از سوی دیگر کاهش درآمد خانوارها باعث کاهش تقاضا. نتیجه این دو، تشدید رکود اقتصادی است.
یکی از تبعات کاهش درآمد خانوارها که کارشناسان مرکز پژوهش‌ها به آن اشاره کردند، به تعویق انداختن خرید اقلام غیرضروری بود. این در حالی است که کاهش درآمد بر خرید اقلام ضروری هم تاثیرگذار است. حالا در این شرایط، کسب‌وکارهای خرد چه وضعیتی پیدا می‌کنند؟
سایه تعطیلی بر سر کسب‌وکارهای خرد
کاهش خرید مردم از کسب‌وکارهای خرد، اعم از تولیدی و خدماتی به ویژه در فصل خرید شب عید از جمله اولین تبعات شیوع کرونا در کشور است. آن هم در شرایطی که بر اساس آنچه که در گزارش مرکز پژوهش‌ها آمده، حیات چهار میلیون واحد صنفی و صدها هزار واحد تولیدی کوچک و خرد، وابسته به قدرت خرید مردم است.
نویسندگان گزارش پیش‌بینی کرده‌اند که با ادامه این روند و تعلیق قراردادهای کاری، دور از انتظار نیست کسب‌وکارهای زیادی به ویژه کسب‌وکارهای خرد و کوچک تعطیل شوند و بیکاری بیش از پیش افزایش یابد.
تعطیلی کامل گردشگری
در همین حال کسب‌وکارهای حوزه گردشگری که به اعتقاد مرکز پژوهش‌ها، یکی از موتورهای اشتغال و رشد در دوران تحریم محسوب می‌شوند، عملا تعطیل شده‌اند و چرخ این صنعت اشتغال‌زا متوقف شده است.
این موضوع باعث می‌شود واحدها و فعالیت‌های فراوانی که در زنجیره گردشگری قرار دارند، از جمله هتل‌ها، حمل‌ونقل، صنعت غذا و … آسیب ببینند و احتمال بیکاری کارکنان این حوزه زیاد است.
چک‌هایی که برگشت می‌خورند
مشکل بزرگ دیگری که بر اثر شیوع کرونا در بین کسب‌وکارهای خرد پیش می‌آید، افزایش چک‌های برگشتی است. اسفندماه در ایران هم زمان فروش است و هم تسویه چک‌ها.
حالا حساب کنید در این شرایط که بسیاری از کسب‌وکارها موقتا تعطیل هستند و مردم به دلیل کاهش درآمد، قدرت خریدی ندارند، زنجیره‌ای از پاس نشدن چک‌ها ایجاد می‌شود که تجار و صاحبان مشاغل را با مشکلات زیادی روبرو می‌کند.
کدام بخش‌ها بیشترین آسیب را می‌بینند؟
مرکز پژوهش‌های مجلس همچنین در دو جدول به هم مرتبط، 16 بخش که بیشترین آسیب را از تبعات اقتصادی شیوع کرونا در کشور می‌بینند، اعلام کرده.
برای فهم بهتر جدول باید به این توضیحات توجه کنیم:
سطر اول جداول نشان دهنده بخش‌هایی است که به دلیل تعطیلی یا کاهش تقاضا، به طور مستقیم از شرایط فعلی آسیب دیده‌اند. سایر سطرهای جدول به‌ترتیب نشان دهنده بخش‌هایی است که در نتیجه مشکل بخش‌های مندرج در سطر اول، با مشکل تقاضا روبرو خواهند شد.
به عنوان مثال بخش فعالیت‌های خدماتی مربوط به غذا و آشامیدنی که در ستون سوم سطر اول آمده، جزو بخش‌هایی است که به طور مستقیم از شیوع کرونا در کشورمان آسیب می‌بیند. در همین حال به دلیل آسیب این بخش، برخی بخش‌های دیگر هم دچار ضرر و زیان می‌شوند، از جمله ساخت (تولید) مواد غذایی، عمده فروشی و خرده فروشی به جز وسایل نقلیه موتوری و موتورسیکلت و … .
این جداول نشان می‌دهد کمتر بخش خدماتی در کشور وجود دارد که از تبعات مخرب شیوع کرونا، در امان بماند.