نظامِ سرمایهداری تاکنون بازار و اقتصاد را به جهتی حرکت داده که کسبوکارهای کوچک و روستایی در حال نابودی هستند. این در شرایطی است که هماکنون بیش از 50 درصد اشتغال توسط این تولیدکنندگان و عرضهکنندگان کوچک و متوسط ایجاد شده است.
این کسبوکارها متناسب با اقلیم هر منطقه و طی سالها شکل گرفتهاند و با فروش منطقهای، طلایهدار یک فرهنگ خاص برای هر منطقه هستند. آنها باوجود اینکه موجب اشتغال تعداد زیادی از جوانان شدهاند، ولی به دلیل عدمدسترسی و به کارگیری علوم جدیدی مثل بازاریابی، تبلیغات، تامین مالی و فروش اینترنتی، نتوانستهاند کسبوکار خود را رشد داده یا بروز رسانی کنند و متاسفانه در حال نابودی هستند. راهکار جلوگیری از نابودی کسبوکارهای کوچک، نه حمایتهای بدون برنامهی دولتی، بلکه همافزایی و توانافزایی جمعی توسط خود این افراد و بخش خصوصی بر اساس منافع و ظرفیتهای مشترک است. ظرفیت بزرگ این حوزه نیز معطوف به علاقهی زیاد مردم جهان به تنوعِ فرهنگی، بومگرایی و اصالتگرایی است که در صورت بهرهبرداری از ظرفیتها، میتواند فروش و منافع بزرگی را رقم بزند.
یک مثال از اثرات نظام سرمایهداری در کشور ایران، رشد و توسعهی فروشگاههای زنجیرهای است. هرچند توسعهی فروشگاههای زنجیرهای موجب تسهیل فرآیند خرید و تقریبا کمتر شدن واسطهگیری میگردد؛ ولی اینکه تولیدکنندگان و مصرفکنندگان محلی حذف شوند و مردم مجبور به خرید از فروشگاهای زنجیرهای شوند، میتواند عواقب انحصاریِ مخربی را در آینده فراهم آورد. همهی ما به خوبی میدانیم که ایجاد انحصار در هر صنعتی میتواند یک زنگ خطر باشد. متاسفانه این انحصار به جایی ختم شده که تولیدکنندگان نیز مجبور به فروش اقلام به حداقل قیمت و یا چاپ قیمتهای جعلی روی محصول برای فروشگاههای زنجیرهای شدهاند. مهمتر از آن، تولیدکنندهی محلی که محصولش متفاوت از سایر محصولات و برگرفته از اصالت بوده است، حذف میگردد.
راهکار خروج از این انحصار، نه مبارزه با توسعهی فروشگاههای زنجیرهای، بلکه فروش اینترنتی است. آمار تقریبی کشور برای فروش اینترنتیِ کسبوکارهای کوچک در سال گذشته 2 درصد بوده است که به 3.2 درصد افزایش یافته است. این در شرایطی است که بخش زیادی از توسعهی کشورهایی مانند چین، مدیون کسبوکارهای کوچک است و 25 درصد کسبوکارهای کوچک در چین به صورت آنلاین محصولات و خدمات خود را ارائه میدهند. این رقم برای سایر کشورهای توسعهیافته مثل بریتانیا نیز 22 درصد است ولی در ایران با وجود اهمیت کسبوکارهای کوچک در اشتغال، درصد فروش اینترنتی آنها محدود است. وسعت جغرافیایی و فرهنگی ایرانی و ظرفیت فروش اینترنتی به خوبی گویای ظرفیت پنهان این موضوع در اقتصاد کشور است و این دقیقا همان نقطهی قوتی است که میتواند توسط شرکتهای نوآورانه و فناورانه مورد استفاده قرار گیرد. یکی از شرکتهایی که دقیقا به دنبال استفاده از این ظرفیت است، بازار اجتماعی نخل است.
بازار اجتماعی نخل یکی از شرکتهای دانشبنیان کرمانی است که زیر نظر پارک علم و فناوری کرمان و در سال 98 آغاز به فعالیت کرده است. این شرکت با هدف توانافزایی کسبوکارهای کوچک و متوسط بر بستر اینترنت در حال فعالیت است. استقبال کسبوکارهای کل کشور برای فروش در نخل در طول 2 سال گذشته به خوبی گویای این حقیقت است که توسعهی فروش اینترنتی در کنار توانافزایی کسبوکارهای کوچک و متوسط میتواند با استقبال گستردهی اجتماعی روبرو شود و نخل دقیقا به دنبال استفاده از این ظرفیت برای خلق ارزش است.
بازار اجتماعی نخل پر از افراد علاقهمند به کسبوکارهای اصیل و خلاقانه است که در تلاش برای عرضهی مستقیم محصولات و خدمات به سراسر ایران هستند. کسبوکارهای اجتماعیِ کوچک و متوسطی که به کمک ارتباطات، آموزش و پشتیبانی و بهرهگیری از بستر اینترنت رونق میگیرند. نخل، نه صرفا یک فروشگاه اینترنتی، که یک بازار اجتماعی است. مجموعهای از فروشندگان، خریداران، سرمایهگذاران، تولیدکنندگان و خدماتدهندگانِ ماهر که همگی برای یک کسبوکار زندگیپذیر (life style business) فعالیت میکنند.
بازار اجتماعی نخل در راستای بخش مهمی از ماموریت خود، دورهی آموزش و توانافزایی کسبوکارها را در آذر ماه شروع کرده است. آنچنان که در بالا نیز اشاره شد، کسب وکارهای کوچک با چالشهایی نظیر: کمتوجهی به ظرفیتها، مواجهه با بازار محدود، فقدان مهارتهای مؤثر برای فروش و … روبهرو هستند که در این دوره و به صورت رایگان به چالشهای این کسبوکارها پرداخته میشود. این دورهی آموزشی در تلاش است تا با آموزش و توانافزایی و ارائهی ابزارهایی بر پایهی فناوری در سایت نخل https://nakhll.com/هر کسبوکارِ اصیلِ سالمی، داستان و هویت خودش را پیدا کند و به خوبی بفروشد.
نگارنده: سیدمحمدعلی مصطفوی، مدیر روابط عمومی بازار اجتماعی نخل
آیدی اینستاگرام : instagram.com/nakhll_com