نسخه منابع طبیعی برای مهار خشکسالی استان کرمان

«میانگین فرسایش سالانه خاک در دنیا ۴ تن در هکتار و در ایران حدود ۱۶ تن در هکتار است اما در استان کرمان بین ۳۰ تا ۴۰ تن در هکتار است لذا فرسایش خاک در کرمان حداقل دو برابر کشور و هشت برابر میانگین جهانی است.» این بخشی از سخنان مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کرمان در این گفت و گو بود.

او با بیان اینکه چون خاک را ارزش گذاری نمی کنیم، نمی دانیم چه سرمایه عظیمی را از دست می دهیم، اظهار کرد: وسعت حوضه های آبخیز شمال استان ۱۰.۵ میلیون هکتار است که باید کارهای اجرایی در آن انجام شود که تا امروز در سطح ۴ میلیون هکتار آن مطالعات انجام شده و عملیات اجرای روی تقریبا یک میلیون ۸۰۰ هزار هکتار صورت گرفته است لذا در سطح حدود ۱۸ درصد از حوضه آبخیز شمال استان، طرح های آبخیزداری اجرا شده است.

به گفته مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کرمان، متاسفانه تا سه یا چهار سال پیش به بحث آبخیزداری توجه جدی نمی شد و نگاه ها بیشتر به سمت سدسازی بود افزود: در سیل های اخیر همه مسئولین بر اجرای طرح های آبخیزداری تاکید کردند.

او از نگرانی خود از اجرای طرح های آبخیزداری، بدون انجام مطالعات دقیق گفت و در ادامه افزود: برخی اوقات جوی ایجاد می شود و شروع به ساخت و ساز بدون پشتوانه کارهای کارشناسی می کنیم که بعدها تبعات آن را مشاهده می کنیم. در دهه هفتاد بندهای خاکی با نگاه دپوی آب احداث می شد. شاید برای دوره کوتاه مدت این طرح خوب بود اما جلوی عبور طبیعی آب که سفره های زیرزمینی و قنات و … در این مسیر تغذیه می کرد، گرفته و باعث خشک شدن قنات ها و چاه ها شد.

به گفته رجبی زاده، طرح های آبخیزداری به گونه ای است که باید ظرف ۲۴ تا ۷۲ ساعت آب را از خود عبور دهند و فقط جلوی سرعت آب می گیرند ضمن آنکه رسوب سیلاب پشت بند خاکی گرفته می شود.

او از دستاوردهای طرح های آبخیزداری(حدود ۸ هزار سازه) که در ۱۸ درصد حوضه آبخیز شمال استان اجرا شده، سخن به میان آورد و اظهار کرد: با این میزان درصد اجرا و براساس بارش میانگین سالانه استان (۱۳۰ میلیمتر)، تقریبا ۴۶۰ میلیون مترمکعب روان آب را مدیریت کرده ایم لذا ۱۲.۵ میلیون تن فرسایش خاک کنترل و همچنین بین ۱۷۰ تا ۲۰۰ میلیون مترمکعب آب به سفره های زیرزمینی تزریق شده است.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کرمان، فرونشست زمین را یکی از تبعات افت سطح ایستابی سفره های زیرزمینی تلقی کرد و افزود: طبق آمار وزارت نیرو، استان کرمان حدود ۹۰۰ میلیون مترمکعب بیلان منفی دارد. اگر طرح های آبخیزداری در کل حوضه آبخیز شمال استان اجرا شود با همین میزان بارش، سالانه حدود ۵۰۰ تا ۶۰۰ میلیون مترمکعب آب به سفره های زیرزمینی تزریق می شود و ۳۰۰ میلیون مترمکعب دیگر با مدیریت مصرف می توان جبران کرد.

به گفته او، کرمان علی رغم کم بارشی، سومین استان سیل خیز کشور است و این نشات گرفته از فقر پوشش گیاهی عرصه های استان است.

رجبی زاده با اشاره به پروژه پخش سیلاب در احمدآباد و احمدآبادف اظهار کرد: این سازه دارای تقریبا ۹ بندخاکی است و در زمان بارندگی های مردادماه امسال حدود ۴ میلیون مترمکعب آب را پشت خود نگهداشت.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کرمان در ادامه به ایسنا می گوید: در بارندگی های اخیر، همه روی اجرای طرح های آبخیزداری متفق القول بودند و هنوز در ۸۳ درصد از حوضه آبخیز شمال استان طرح های آبخیزداری اجرا نشده است.