زلزله در کمین شهرهای بزرگ استان| 58 درصد ساختمان‌ها در شهر کرمان آسیب‌پذیرند

پنجم دی ماه 82 زلزله‌ای شدید، بم را ویران کرد. پس از آن بود که این روز در تقویم به نام «روز ملی ایمنی در برابر زلزله» نام گرفت تا بیش از پیش بحث مقاوم‌سازی ساختمان‌ها در دستور کار قرار گیرد.

از آنجایی که خانه‌های روستایی معمولا آسیب‌پذیری بیشتری در مقابل زلزله دارند، تمرکز اصلی در خصوص مقاوم‌سازی ساختمان‌ها به روستاها متمرکز شده. همانطور که امروز علی ‌اکبر سلطانی‌نژاد، مدیرکل بنیاد مسکن انقلاب اسلامی استان کرمان از مقاوم سازی بالای 60 درصد واحدهای مسکونی روستایی و شهرهای با جمعیت زیر 25 هزار نفر استان خبر داده و به تسنیم گفته

ضریب نفوذ مقاوم سازی واحدهای مسکونی در استان به 65 درصد رسیده است.

اگرچه این آمار به خودی خود قابل توجه است اما نباید از یاد برد که نیمی از جمعیت استان کرمان در شهرهای بزرگ زندگی می‌کنند. حال سوال اینجاست که آیا شهرهای بزرگ استان همچون شهر کرمان، از آمادگی لازم در برابر زلزله برخوردار هستند؟

برای پاسخ به این سوال به دو تحقیق منتشر شده در خصوص مخاطرات زلزله در استان کرمان می‌پردازیم.

پرخطرترین شهرهای استان

نتایج تحقیقی که چهار سال پیش در دومین کنگره بین المللی علوم زمین و توسعه شهری منتشر شد نشان می‌دهد که سیرجان امن‌ترین نقطه استان کرمان از نظر زلزله‌خیزی است.

این در شرایطی است که 16 شهرستان شامل بم، زرند، کهنوج، جیرفت، ارزوییه، کوهبنان، قلعه‌گنج، ریگان، بردسیر، راور، کرمان، انار، عنبرآباد، نرماشیر، منوجان و رودبار جنوب  جزو مناطق با خطر بالا محسوب می‌شوند.

بافت، رابر، رفسنجان،شهربابك، فارياب و فهرج هم جزو شهرستان‌های با خطر متوسط به شمار می‌روند.

 

وضعیت قرمز در شهر کرمان

همانطور که در عکس بالا می‌بینید، اغلب شهرهای بزرگ استان کرمان در مناطق با خطر بالا از نظر لرزه‌خیزی قرار دارند. در این میان با بررسی وضعیت شهر کرمان به عنوان پیشانی استان که دارای بیشترین جمعیت است، می‌توان به دورنمایی کلی از وضعیت آسیب‌پذیری شهرهای بزرگ استان در مقابل زلزله منجر شود.

نتایج یک تحقیق که سال 96 در نشریه علمی- ترویجی مهندسی نقشه‌برداری و اطلاعات مکانی منتشر شده نشان می‌دهد که تنها 42 درصد ساختمان‌های شهر کرمان در مقابل زلزله نسبتا مقاوم هستند.

از سوی دیگر 23 درصد ساختمان‌ها در مقابل زلزله مقاوم نیستند و 35 درصد هم دارای مقاومت متوسط هستند. 

آنطور که نویسندگان این تحقیق بررسی کرده‌اند بیشترین آسیب‌پذیری ساختمان‌ها در مناطق یک، سه و چهار شهری کرمان است که اتفاقا تراکم جمعیتی در برخی نقاط این مناطق چشمگیر است.

در این تحقیق اشاره شده که ساختمان‌های منطقه یک شهر کرمان در حدود 75 درصد در مقابل زلزله آسیب‌پذیر هستند چرا که تراکم بالای ساختمانی و قرار گرفتن تاسیسات زیربنایی آسیب‌پذیر زیادی در این منطقه وجود دارد.

در شکل زیر می‌توانید نقشه آسیب‌پذیری شهر کرمان در مقابل زلزله را ببینید.

بررسی دو تحقیق یاد شده نشان می‌دهد که شاید بهتر باشد در کنار مقاوم‌سازی مناطق روستایی، فکری هم به حال شهرهای بزرگ استان کرمان شود. شهرهایی که غالبا در مناطق پرخطر از نظر امکان وقوع زمین‌لرزه‌های بزرگ قرار دارند.

• برای تهیه این گزارش از تحقیقات زیر استفاده شده است:

•  پهنه بندی خطر زلزله استان کرمان با کاربرد سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS و استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی AHP/ پیام اخلاص پور – فوق لیسانس زمین شناسی زیست محیطی، احمد عباس نژاد – دانشیار گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشکده شهید باهنر کرمان مجید نعمتی – استادیار گروه زمین شناسی دانشکده علوم و معاون مرکز پژوهشی زلزله دانشگاه شهید باهنر کرمان

• پهنه بندی آسیب‌پذیری ساختمان‌های شهر کرمان در مقابل زلزله با استفاده از GIS/ عبدالرضا کاظمي‌نیا، صدیقه میمندی پاریزی