فرونشست به کرمان نزدیک‌تر شد | فرودگاه کرمان در معرض خطر
مسوولان سازمان نقشه‌برداری ایران خطر فرونشست زمین در فرودگاه‌های مهرآباد و امام خمینی تهران را جدی می‌دانند. همچنین از سوی این سازمان اعلام‌شده است که بررسی این نقشه‌ها نشان می‌دهند که علاوه بر تهران فرودگاه‌های اصفهان و کرمان هم با خطر فروچاله و فرونشست روبرو هستند.
رییس اداره مخاطرات زمین‌شناختی اداره کل زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی استان کرمان در این خصوص به «کرمان نو» گفت که اقدامات ما در مرکز زمین‌شناسی برای بررسی میزان فرونشست به‌صورت خاص برای یک محدوده کوچک انجام نمی‌شود تا بتوانیم آمار دقیقی را در خصوص میزان فرونشست زمین فرودگاه کرمان ارائه دهیم.
حامد درزاده افزود: سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور برای بررسی میزان فروشست زمین در سال 97 سال آبی 95 – 96 را در کل کشور در مقیاس یک‌میلیونی‌ام موردبررسی قرارداد که مشخص شد استان کرمان یکی از مناطقی بوده که فرونشست در آن به میزان زیادی اتفاق افتاده و شهر کرمان نیز همین شرایط را دارد.
رییس اداره مخاطرات زمین‌شناختی اداره کل زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی استان ادامه داد: فرونشست به‌صورت پیش‌رونده بوده و به شهرهایی ازجمله رفسنجان، کرمان و جیرفت هم رسیده است.
درزاده با اشاره به اینکه در استان کرمان کانون‌های فرونشست زیادی داریم، گفت که دشت باغین هم که تقریبا به فرودگاه کرمان نزدیک است فرونشست داشته است (تاثیر این فرونشست را بر فرودگاه کرمان نمی توان نادیده گرفت). هر چه از سمت کرمان هم به سمت رفسنجان می‌رویم این فرونشست بیشتر می‌شود. شواهد فرونشست را می‌توان طی سالیان اخیر در اطراف شهر کرمان ازجمله دولین ریزشی (فروچاله) اختیارآباد را در دهه 70 مشاهده کرد که اولین زنگ هشدارهای این پدیده بوده است.
وی با اشاره به اینکه در بحث فرونشست مواردی ازجمله بافت خاکی که شهرهای ما بر روی آن‌ها احداث‌شده‌اند و دیگری بحث آب‌های زیرزمینی تأثیرگذار است، گفت که فرونشست زمین به دلایلی ازجمله برداشت بی‌رویه آب، الگوی نامناسب کشاورزی، بهره‌برداری بی‌رویه از آب، صیانت نکردن از منابع آبی و … اتفاق می‌افتد.
رییس اداره مخاطرات زمین‌شناختی اداره کل زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی استان افزود: در نقاطی از استان شهرها بر روی خاک‌های با بافت آبرفتی درشت‌دانه احداث‌شده‌اند و اگر فرونشستی اتفاق بیافتد فرونشست در این نقاط کمتر بر روی زمین خودش را نشان می‌دهد. در نقاطی هم خاک‌های ریزدانه‌ای تحت عنوان خاک‌های مساله دار را داریم که وقتی آب این مناطق و لایه‌های تحتانی آن‌ها تخلیه می‌شود فشار معکوسی را آب به لایه‌های بالایی خاک وارد می‌کند که به آن نیروی شناوری( بویانسی) گفته می‌شود از بین می‌رود و وقتی این نیروی بویانسی از بین می‌رود لایه‌های بالایی خاک تخریب می‌شود و آثار آن به‌صورت ترک، فرونشست، اشکال فروریزشی و … بر روی سطح زمین دیده می‌شود.
درزاده گفت: در چند سال اخیر به دلیل افزایش جمعیت‌های شهری و نیاز این جمعیت به مواد غذایی، تامین آن از طریق کشاورزی، استفاده نادرست از منابع آبی و رفتن به سمت کشت‌های پرمصرف موجب شده آب را نتوانیم به چرخه برگردانیم و از طرفی هم خشکسالی که در چند سال اخیر اتفاق افتاده مزید علت شده و نتوانسته‌ایم آب برداشتی را هم جایگزین کنیم که نهایتا موجب شده در استان کرمان دشت‌ها بیشتر از پدیده فرونشست تاثیر گرفتند.
وی در پاسخ به اینکه آیا می‌توان از افزایش و وقوع این فرونشست‌ها جلوگیری کرد گفت که امروز اگر بخواهیم جلوی این اتفاق را بگیریم خیلی بهتر از 10 سال دیگر است. بحثی به نام مرگ آبخوان‌ها وجود دارد و اگر آبخوان‌های استان به حالت مرگ برسند هیچ زمانی نمی‌توانیم این اتفاق را جبران کنیم حتی اگر 365 روز سال را هم در استان بارندگی داشته باشیم نمی‌توان آبخوان‌ها را احیا کرد به دلیل اینکه فشردگی لایه‌های خاک به حدی رسیده است که آب نمی‌تواند در آن نفوذ کند و به‌صورت روان آب‌ها و سیلاب ها جاری می‌شود. بنابراین اگر الگوهای کشت را اصلاح کنیم، به سمت کشت‌های کم‌مصرف و اصولی برویم می‌توانیم مرگ آبخوان‌ها و نشست خاک را به تاخیر بیاندازیم.
رییس گروه آب‌ها زیرزمینی شرکت آب منطقه‌ای کرمان نیز در خصوص فرونشست زمین فرودگاه کرمان به «کرمان نو» گفت که با توجه به فرونشست‌هایی که طی سال‌های گذشته در اطراف شهر کرمان اتفاق افتاده این موضوع می‌تواند درست باشد.
زراعت کار گفت که در اطراف زندگی آباد و اختیارآباد هم فرونشست‌هایی داشته‌ایم.
وی وضعیت فرونشست زمین در شهر کرمان را نامناسب دانست و گفت که برداشت بی‌رویه آب‌های زیرزمینی در استان نه‌تنها مشکل فرونشست را ایجاد کرده بلکه موجب شور شدن منابع آبی، کاهش منابع آبی و … شده است.
محمد برشان، کارشناس مسائل آب نیز معتقد است فرونشست زمین و ایجاد فروچاله ها در شهرهای بزرگ استان در صورت ادامه روند برداشت بی‌رویه آب‌های زیرزمینی به‌طورقطع رخ می‌دهد.
او به «پیام ما» گفته «سونامی فرونشست زمین رخ می‌دهد.»
وی دراین‌باره تردیدی ندارد که بالاخره فروچاله‌های ایجادشده به مناطق مسکونی هم می‌رسند.
چندی پیش نیز معاون زمین سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی بابیان اینکه اگر منطقه‌ای چهار میلی‌متر فرونشست داشته باشد، با بحران فرونشست مواجه است، گفت: «این در حالی است که ۳۰۰ دشت ایران دچار فرونشست است و دشت مشهد با ۲۵ سانتیمتر، دشت کرمان با ۲۰ سانتیمتر، دشت ساوجبلاغ با ۲۲ سانتیمتر و دشت تهران با ۱۷ سانتیمتر فرونشست مواجه است».
سال گذشته نیز دکتر امیر شمشکی، مدیرکل دفتر بررسی مخاطرات زمین‌شناسی، زیست‌محیطی و مهندسی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور گفته بود استان‌های فارس، کرمان و اصفهان بدترین وضعیت ازلحاظ فرونشست را دارند.
در کنار هم گذاشتن این اظهارات این نتیجه را در بردارد که قطعا فرودگاه کرمان هم درخطر فرونشست قرار دارد و اگر راه‌های جلوگیری از فرونشست زمین در استان موردتوجه قرار نگیرد با بحران بزرگی در مرکز استان روبرو خواهیم شد.