کرمان خشک‌ترین سال در ۴ دهه اخیر را تجربه می‌کند

به گزارش کرمان نو به نقل از ایسنا، علی رشیدی درخصوص وضعیت آبی استان کرمان گفت: امسال سال بسیار خشکی داریم و به نظر می آید در بهار و تابستان نیز بارش موثری نخواهیم داشت.

وی ادامه داد: باران اندکی که امسال داشتیم و همچنین از نظر زمانی و مکانی پراکش بارندگی بسیار ناصحیح بوده و در بعضی از مناطق استان متوسط بارش ها کمتر از چهار یا پنج میلیمتر بوده است.

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان کرمان با اشاره به آمار هواشناسی استان اظهار کرد: متوسط بارندگی ها در استان کرمان تا ابتدای اردیبهشت ماه جاری کمتر از ۴۰ میلیمتر بوده و این نشان از سالی بسیار خشک و کم آب را می هد که شاید در طول حدود ۴۰ سال اخیر کم سابقه و بی نظیر باشد.

وی از کاهش ۷۰ درصدی بارندگی در استان نسبت به سال زراعی گذشته خبر داد و در ادامه به میزان ذخیره سدهای استان اشاره و بیان کرد: خشکسالی ها باعث کاهش بسیار زیاد مقدار ورودی سدهای استان شده اما باتوجه به مدیریت صحیح و ذخیره خوبی که از سال گذشته در مخازن سدها داشتیم، مقداری توانسته ایم کم آبی امسال را مدیریت کنیم.

رشیدی با اشاره به اینکه در سال گذشته در همین زمان حدود ۹۰ درصد مخازن سدهای استان پر بود، ادامه داد: ۵۸۳ میلیون مترمکعب ظرفیت کل چهار سد بزرگ استان کرمان است که در سال گذشته در این زمان ۵۳۰ میلیون مترمکعب آب پشت آنها ذخیره داشتیم اما اکنون ۳۲۹ میلیون مترمکعب آب پشت سدهای بزرگ استان داریم.

وی با تاکید برآنکه اکنون کمتر از ۵۶ درصد مخازن سدهای استان پر است، بیان کرد: کل ورودی امسال آب به سدها تقریبا ۱۰۸ میلیون مترمعکب بوده و این درحالی است که در سال گذشته در همین زمان تقریبا ۷ برابر امسال میزان آب ورودی به سدهای استان بوده است.

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان کرمان با تاکید برآنکه امسال خشکسالی بسیار شدید است، اظهار کرد: با توجه به کم بارشی ها، امسال بسیاری از چشمه سارها و آب های سطحی خشک می شوند و لازم است همه مردم و کشاورزان در مصرف آب صرفه جویی لازم را بیشتر از گذشته داشته باشند زیرا امسال، سال سختی خواهد بود.

راهی جز صرفه جویی نداریم

وی درمورد میزان برداشت از سفره های زیرزمینی نیز گفت: وضعیت استان کرمان در این زمینه اصلا خوب نیست به طوری که بیش از ۹۹۰ میلیون مترمکعب سالانه اضافه برداشت از منابع آب های زیرزمینی داریم و یادآور می شوم که ۹۴ درصد آب استان در بخش کشاورزی مصرف می شود.

رشیدی افزود: برخی از سازمان ها و دستگاه هایی که از آب به نوعی استفاده می کرده یا می کنند متاسفانه سبقت و مسابقه ای در چگونگی مصرف آب در راستای اهداف سازمانی خودشان گذاشته اند اما خوشبختانه در سند سازگاری استان با کم آبی مصوب شده که همه مصرف کنندگان بزرگ بخش آب مثل آب و فاضلاب، جهادهای کشاورزی استان، شهرداری ها و … در کنار یکدیگر قرار گرفته و راهکارهایی برای صرفه جویی در مصرف آب اتخاذ و اجرا کنند.

وی ادامه داد: در سند سازگاری با کم آبی باید حدود ۹۶۰ میلیون مترمکعب کسری مخزن را با صرفه جویی جبران کنیم تا تراز استان مثبت شود، در همین راستا با برنامه ریزی ۵ ساله به دنبال مثبت کردن این تراز منفی هستیم و از امسال اجرای این برنامه ها آغاز شده، به گونه ای که شرکت آب منطقه ای با نصب کنتور هوشمند برای دستیابی به ۸۰ میلیون مترمکعب آب صرفه جویی هستیم.

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان کرمان افزود: سازمان های جهادکشاورزی استان باید حدود ۲۲۰ میلیون مترمکعب، در راستای برنامه سازگاری با کم آبی با اجرای طرح های مختلف صرفه جویی کنند و راهی جز این نداریم، شرکت آب و فاضلاب استان نیز با اصلاح شبکه آبی و نصب کنتور و … و شهرداری ها و همچنین صنایع با بازچرخانی آب نیز برای دستیابی به اهداف سند سازگاری با کم آبی باید کمک کنند.

وی سال زراعی گذشته را یکی از سال های پر بارش استان در ۳۰ تا ۴۰ سال گذشته دانست و بیان کرد: در سال گذشته حدود ۲۵۸ میلمتر بارندگی در سطح استان داشتیم اما امسال متاسفانه کمتر از ۴۰ میلیمتر بارش داشتیم لذا سند سازگاری با کم آبی حتما باید اجرا شود.

سهم سدها در خشکیدگی رودها و تالاب جازموریان چقدر است؟

رشیدی در پاسخ به این سوال که آیا در این چند سال خشکسالی رودخانه دایمی در استان خشک شده است؟ و دلیل کوچک شدن هلیل رود چه مقدار به احداث سدها و چه مقدار به خشکسالی برمی گردد؟ اظهار کرد: در سال گذشته ۷۱۶ میلیون مترمکعب میزان ورودی آب به سدهای استان بوده است به طور مثال ورودی سد جیرفت در سال گذشته ۴۰۹ میلیون مترمکعب و ۲۵۳ میلیون مترمکعب میزان خروجی از این سد بوده است و سال گذشته پس از چندین سال آب سد جیرفت تا پایان آبان ماه رها بود که بخشی از این آب به جازموریان و پایین دست آن رسید.

وی ادامه داد: اگر بارندگی خوبی داشته باشیم احداث سدها در کم حجم شدن هلیل رود تاثیری ندارد و سدها فقط برای جلوگیری از سیلاب ها ساخته شده اند و دبی پایین رودخانه ها باید دایم از سد رهاسازی شود و ما هم سال گذشته چندین برابر موظفی خود برای حفظ محیط زیست و کنترل سیلاب ها بخشی از آب سد جیرفت و نساء بم را در دو یا سه مرحله تخلیه کردیم.

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان کرمان اضافه کرد: رودخانه دایمی که کامل خشک شده باشد در استان نداریم و ممکن است در سال های کم باران مثل امسال رودخانه های استان دبی پایین تری داشته باشند و در سال گذشته چند رودخانه آب نداشتند که در پی بارندگی ها دوباره احیا شدند.

وی در پاسخ به این سوال که سهم چاه های غیرمجاز در خشکیدگی تالاب جازموریان چقدر بوده است؟ عنوان کرد: هنوز مطالعات در این زمینه کامل نشده است.

این مقام مسئول در مورد اینکه آیا جانمایی هیچ یک از سدهای استان اشتباه است؟ به ایسنا گفت: در استان ۴ سد بزرگ به بهره برداری رسیده و سد قدرونی نیز امسال افتتاح شد اما هنوز آبگیری لازم نشده است و باید مدنظر داشت که سدها براساس مطالعات ۳۰، ۴۰ یا ۵۰ سال گذشته انجام می شود و همه جوانب احداث سد سنجیده می شود لذا تصور نمی کنم هیچ یک از سدهای استان از نظر جانمایی مشکل داشته باشند.

رشیدی بیان کرد: تعداد چاه های غیرمجاز در سطح استان در یک دوره ای به بیش از ۱۱ هزار حلقه چاه رسید اما خوشبختانه در سال های اخیر سالانه بیش از ۱۰۰۰ حلقه از این چاه ها مسدود شده و در سال گذشته ۱۳۶۰ حلقه چاه پلمب کردیم و این نهضت همچنان ادامه دارد به طوری که امسال نیز بیش از ۱۰۰۰ حلقه چاه غیرمجاز شناسایی شده را مسدود خواهیم کرد.

وی اظهار کرد: قریب به ۸۰۰۰ چاه غیرمجاز در سطح استان در حال شناسایی هستند تا طبق سند سازگاری با کم آبی آنها را مسدود می کنیم.

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان کرمان بیان کرد: در بسیاری از دشت های استان که خیلی از آنها دشت های ممنوعه نیز هستند و ورودی آب به سفرهای زیرزمینی آنها کمتر از خروجی آنها است، مثل دشت های رفسنجان، رودبار، زرند و … با مشکل فرونشست زمین روبرو هستیم و بیشترین فرونشست را در دشت رفسنجان، کرمان و زرند داشتیم.

وی افزود: در برخی از مناطق مانند دشت دولت آباد ارزوئیه سالانه ۳۵ تا ۴۰ سانتیمتر فرونشت داشتیم و در ۱۵ سال اخیر دشت دولت آباد بیش از ۲ متر فرونشست داشته است.

رشیدی درباره صادرات مجازی آب نیز به ایسنا گفت: اگر زمانی اقتصاد آب تقویت و ارزش آب از نظر ریالی مشخص شود دیگر صادرات مجازی آب نخواهیم داشت. در حال حاضر آب یا مجانی یا به قیمت بسیار اندک در اختیار کشاورز قرار می گیرد، ولی اگر آب قیمت واقعی پیدا کند، دیگر شاید کاشت هندوانه و … نداشته باشیم.

حفظ منابع آبی داخل استان بهترین راه حل مشکل کم آبی

وی بهترین راه حل مشکل آب شرب استان کرمان را در صرفه جویی و حفظ منابع آبی داخل استان دانست و بیان کرد: انتقال حوضه به حوضه آب کار بسیار سنگین و پرهزینه ای از لحاظ اجتماعی، مالی و … است اما در حال حاضر ساده ترین راه برای رفع مشکل آب شرب شهر کرمان انتقال آب از خلیج فارس است.

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان ادامه داد: از کرمان تا ۲۶ کیلومتری رفسنجان، ۱۲۷ کیلومتر است که اگر این خط لوله را اجرا کنیم می توانیم از خط انتقال آب خلیج فارس برای شرب کرمان نیز استفاده کنیم و تاکنون ۳۷ کیلومتر آن اجرا شده است.

وی درباره موضع گیری خود به اجرای سیستم قنات در گذشته و مدیریت منابع در دوران معاصر عنوان کرد: نمی توانیم اذعان کنیم که مدیریت آب در زمان معاصر کاملا اشتباه بوده است و باید بپذیریم که جمعیت چندین برابر گذشته شده، مصارف آب زیاد و سطح زیرکشت مزارع و باغات بسیار توسعه یافته است و مجبور به استفاده از آب های زیرزمینی شده ایم. متاسفانه برخی از قنوات به علت خشکسالی و استفاده مجاز و غیر مجاز از آب های زیرزمینی خشک شده اند.

رشیدی درباره آخرین وضعیت سد پر چالش صفارود(شهیدان امیرتیموری) گفت: پیشرفت فیزیکی این سد خیلی خوب است اما فعلا با مشکلات مالی روبرو است و اگر امسال تامین اعتبار شود سد به مرحله آبگیری می رسد که تا این لحظه تامین اعتبار نشده است.

رشیدی در پاسخ به این شبهه که گفته شده این سد پیوست زیست محیطی ندارد، اظهار کرد: به زودی پیوست زیست محیطی آن صادر می شود.

وی در پایان خاطرنشان کرد: آب یک قوله بین بخشی است و متولی آب فقط وزارت نیرو یا دولت نیست بلکه تمامی بخش ها و دستگاه ها در مدیریت آب دخیل هستند و وزارت نیرو فقط می تواند مانند دبیرخانه عمل کند و امیدوار هستیم همه ارکان جامعه و مردم دست به دست یکدیگر داده تا مشکلات آب را حل کنند و قدر قطره قطره آب را بدانیم و این فقط در گرو توجه به اقتصاد آب است و آب را یک کالای گران بها و قیمتی بدانیم.