مناسب‌سازی نیاز جامعه‌ی افراد دارای معلولیت
مناسب‌سازی محیط شهری برای افراد دارای معلولیت دغدغه چندم مسئولان است؟
شاید وقتی که با ۲ پای سالم و چشمانی بینا از خیابان‌های شهر گذر کنیم و از خدمات و امکانات عمومی بهره‌‌مند شویم، کمتر متوجه استاندارد نبودن این فضاها باشیم و حتی به ذهن‌مان هم نرسد که استفاده از این فضاهای غیراستاندارد برای افراد دارای معلولیت چقدر می‌تواند دشوار باشد و آنها را با چالش جدی روبرو کند.
مناسب‌سازی و دسترس‌پذیری مسئله‌ای مهم و قابل توجه در بحث افراد دارای معلولیت که اگر تمامی دستگاه‌ها و نهادها پیگیر این امر نباشند بدون شک مشکلات زیادی را برای این افراد به وجود می‌آورد. شهری که مناسب‌سازی در آن رعایت نشود بدون شک مانع اول حضور این افراد در جامعه خواهد بود. زیرا اینچنین شهری باعث می‌شود فرد دارای معلولیت برای انجام بدیهی‌ترین کارهایش نیاز به حضور یک فرد دیگر در کنارش داشته باشد در صورتی که استقلال برای هر فرد برای حضور در اجتماع باید در اولویت باشد.
به گزارش کرمان‌نو، طبق ماده ۲ قانون حمایت از حقوق افراد دارای معلولیت که در سال ۹۶ مصوب شده کلیه وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها و مؤسسات و شرکت‌های دولتی و نهادهای عمومی موظفند در طراحی، تولید و احداث ساختمان‌ها و اماکن عمومی و معابر به نحوی عمل کنند که امکان دسترسی و بهره‌مندی از آنها برای افراد دارای معلولیت فراهم شود.
در این قانون شهرداری‌ها هم موظف شدند از صدور پروانه احداث و یا پایان کار برای ساختمان‌ها و اماکن عمومی و معابری که استانداردهای تخصصی مربوط به مناسب‌سازی را رعایت نکرده باشند خودداری کنند.
طبق این مصوبات در کشور ستادی به ریاست وزیر کشور و با حضور۶ وزارتخانه و نمایندگان شبکه‌های ملی افراد دارای معلولیت در سازمان بهزیستی و با عنوان ستاد مناسب‌سازی ایجاد شده که مصوبات این جلسات به استان‌ها ابلاغ می‌شود.
در کرمان بهزیستی استان کرمان نقش دبیری ستاد مناسب‌سازی را دارد و ریاست این ستاد برعهده‌ی شخص استاندار است. این جلسات سه ماهی یکبار به‌صورت فصلی برگزار می‌شود و بحث مناسب‌سازی و پیگیری‌ها صورت می‌گیرد. این جلسات با حضور نماینده ویژه استانداری و معمولا معاون عمرانی وی برگزار می‌شود.
اما با تمام این مصوبات و ستادهای تشکیل شده این موضوع آنطور که باید اجرا نمی‌شود به‌طوری که صدای حامیان حوزه‌ی افراد دارای معلولیت را درآورده است.
دلپسند رییس انجمن حمایت از حقوق افراد دارای معلولیت در گفتگویی در این‌باره به کرمان‌نو گفت: «متاسفانه اجرای این قانون به‌صورت کامل و آنچه در قانون آمده است اجرا نمی‌شود، به دلیل اینکه نظارت اصولی و دقیقی روی این موضوع از طرف ستاد مناسب‌سازی استان و یا قوه‌ی قضاییه و یا نهادهایی که باید ناظر بر اجرای قانون باشند نیست. دلیل آن می‌تواند کم کاری تشکل‌های افراد دارای معلولیت در مطالبه‌گری و یا کم‌کاری ستاد مناسب‌سازی استان باشد.»
وی همچنین ادامه داد: «کل قوانین و اصول رعایت نشده مثلا: یکی از این اصول این بود که باید تمام دستگاه‌های اجرایی ۶ ماه بعد از ابلاغ قانون مناسب‌سازی شوند، الان اگر نگاه کنیم در ساختمان‌های دستگاه‌های اجرایی برای ورود این افراد مشکل داریم و چندین سال از ابلاغ قانون گذشته و هیچ اتفاقی نیفتاده است.»
البته نکته قابل بحث در این موضوع نبودن مدیران ارشد سازمان‌های موظف به حضور، در ستاد مناسب‌سازی استان است. ریاست این ستاد برعهده‌ی شخص استاندار است که خود
وی در این جلسات حضور ندارد، این حضور پیدا نکردن مدیران ارشد خود باعث کندی کار می‌شود، اینکه مدیران به جای خودشان نماینده‌ای را بفرستند مشکلاتی را ایجاد می‌کند.
وحیدزاده مدیرکل بهزیستی کرمان که از دیگر متولیان موضوع‌های مرتبط با افراد داری معلولیت است، در این‌باره به کرمان‌نو گفت: «نبود مدیران ارشد در بحث‌های اجرایی همیشه جلسات ما را با مشکل خصوصا در بحث تصمیم‌گیری روبرو کرده است، با توجه به اینکه تصمیمات آن تعمقی که باید داشته باشد ندارد بنابراین حضور مدیر الزامی است، که البته با توجه به اینکه در بحث مناسب‌سازی چارچوب تعیین شده و تعهد دستگاه مهم است حضور نماینده از دستگاه و تعهد آن، کار را پیش می‌برد و لازم است نماینده دستگاه تعهد بدهد که طی یک مدت مشخص کار را انجام دهد.»
اگرچه اقداماتی در حوزه‌ی مناسب‌سازی شده اما این اقدامات کافی نیست این موضوع رابطه‌ی مستقیمی دارد با حضور یا عدم حضور این افراد در جامعه، مهمترین مسئله‌ای که باید به آن پرداخت.
یکی از بزرگترین موانع در مناسب‌سازی به‌صورت کامل، وجود ساختمان‌های قدیمی است، آنطور که حتی وحیدزاده مدیرکل بهزیستی هم این مسئله را عنوان می‌کند: « ما در ساختمان‌هایی که جدید ساخته می‌شوند مشکلی نداریم مشکل ما عموما در ساختمان‌هایی است که در گذشته ساخته شده یا جزو میراث هستند که نمی‌شود کاری کرد.»
او همچنین ادامه داد:«مناسب‌سازی در دستگاه‌های دولتی عموما اجرا می‌شود و با توجه به اینکه نظام مهندسی و شهرداری هم در جلسات ستاد مناسب‌سازی حضور دارند مصوب شده که پایان کاری که به اماکن داده می‌شود حتما موضوع مناسب‌سازی در آنها رعایت شود، حتی میراث فرهنگی هم که در جلسات بوده است تمام بین‌راهی‌ها و مراکز رفاهی در صورتی پایان کار برای آنها صادر می‌شود که موضوع مناسب‌سازی را رعایت کنند.»
اگرچه مدیرکل بهزیستی استان معتقد است همین که جلسه‌ی ستاد مناسب‌سازی در استانداری برگزار می‌شود به معنای توجه به این امر مهم است ، اما آیا استاندار چند بار در سال برای حضور در این جلسه وقت دارد و این نبود مدیران ارشد چقدر می‌تواند جلوی پیشرفت کار را بگیرد؟ اینکه مصوبات این جلسه چقدر ضمانت اجرایی دارند؟ مصوباتی که بارها انجمن‌های حوزه افراد دارای معلولیت عنوان کردند که به درستی پیگیری نمی‌شوند.
مدیرکل بهزیستی استان کرمان در بخشی دیگر از صحبت‌هایش گفت: «شهرهایی مثل بم، جیرفت، ماهان، رفسنجان و سیرجان به عنوان شهرهای پایلوت معرفی شدند تا به عنوان شهر بدون مانع اجرا شوند اما متاسفانه بخاطر بحث‌های بودجه‌ای و مالی و منابع که باید ابلاغ می‌شد جلوی کار گرفته شد و به همین دلیل کمی روند کار را کند کرده است.»
دلپسند رییس انجمن حمایت از حقوق افراد دارای معلولیت در مورد پروژه‌ای در حوزه‌ی مناسب‌سازی عنوان کرد: «درحال حاضر پروژه‌ای را تحت عنوان پروژه مناسب‌سازی استان کرمان در حال اجرا است و ارزیابی مناسب‌سازی شهر کرمان را انجام می‌دهیم که برای این کار نیاز به یک‌سری مجوزها برای افراد ارزیاب وجود دارد و اگر این مجوزها داده شود ما می‌توانیم ارزیابی‌ها را در اختیار ستاد مناسب‌سازی شهر کرمان و شخص استاندار قرار دهیم تا بتوانند براساس ان تصمیمات خوب و درستی را بگیرند و ابلاغ کنند و مسئله مناسب‌سازی پیگیری شود.»
دلپسند که مشاور مهران عالم‌زاده شهردار سابق کرمان بوده است درمورد اقدامات انجام شده در دوره‌ی قبلی شهردای نیز گفت:« در دوره‌ی قبلی سرویس‌دهی‌های مناسب افراد دارای معلولیت توسط سازمان اتوبوس‌رانی در خطوط حمل و نقل شهری و هم مراکز خاص این افراد انجام می‌شد، همچنین خیلی از پیاده‌راه‌هایی که جزو پروژه‌های جدید عمرانی بود مناسب‌سازی برای افراد نابینا و ویلچری صورت گرفت و در خیلی از مکان‌ها هم اصلاحات صورت گرفته که گزارشات همه این‌ها در مناطق وجود دارد.»
با تمام تلاش‌های انجام شده اما باز هم بحث مناسب‌سازی به کندی پیش می‌رود. آنگونه که ۹۰ درصد ساختمان‌های اداری ما مناسب نیستند، آمار تکان‌دهنده‌ای که درد این گزارش را بیشتر می‌کند.
سلام
چنانچه کرمان نو رسالت خبرنگاری خود را ارتقا دهد پیرامون شهر پیاده محور که معلولین هم در آن دیده شده اند تحلیل فنی و کارشناسی انجام دهد معضل این مهم حل خواهد شد . کرمان تبدیل به شهر ماشین محور شده است گویا خودروها از اهمیت چند برابری نسبت به انسان در افکار مسولان جولان میدهد .
شهردار توانا شهردار انسان محور است نه خودرو محور . اگر به جای یکی از زیرگذرهای ضمخت و ناسازگار با چشم انداز شهری به ساماندهی پیاده روها اعتبار تخصیص داده شده بود قطعا شهر ویرانه ای زیر گام های مردم و عصا و ویلچر معلولین نبود