«کنارصندل»؛ کاوش پس از وقفه ۱۷ ساله

به گزارش کرمان‌نو، آثار کشف شده در کنارصندل باعث شد که پژوهشگران علم باستان‌شناسی به نقطه آغاز پیدایش تمدن بشری هم شک کنند و در نظریه‌های قبلی خود دچار تردید شوند.
این بازتاب جهانی نتیجه عملیات کاوش دکتر مجید‌زاده در این منطقه بود. کاوش‌هایی که حدوداً در دهه ۸۰، حدود ۱۵ سال قبل با سرپرستی دکتر یوسف مجید‌زاده در کنار صندل و حاشیه رود بزرگ هلیل شروع شد و شگفتی تمدن قدیمی را بر همگان روشن کرد به طوری که به نظر یوسف مجید‌زاده، این تمدن ممکن است از تمدن میان‌رودان و مصر نیز دیرینه‌تر باشد.
توقف ناگهانی در عملیات کاوش
در فاصله سال‌های ۱۳۸۱ تا ۱۳۸۶، ۶ فصل کاوش در دو تپه کنار صندل جنوبی و کنار صندل شمالی انجام و بر اثر این کاوش‌ها هزاران شی تاریخی کشف شد. اما درحالی‌که نقل همه مجالس آثار کشف شده و عملیات باستان‌شناسی انجام‌گرفته در این منطقه بود و در مجامع علمی دکتر مجید زاده در حال سخنرانی‌های تخصصی بود به یکباره جلوی عملیات کاوش گرفته شد.
یوسف مجید زاده از جیرفت رفت و بعد از آن بود که گرد خاموشی بر نام کنارصندل و جیرفت پاشیده شد آن طور که از دکتر مجیدزاده نقل شده است: ما در جیرفت ۵ سال کار کردیم، این در مقیاس مانند نقطه‌ای کوچک با مداد اتود در یک صفحه سفید A۴ است. اطلاعات ما از اين منطقه هنوز در این حد است و منطقه کوچکی هم نیست. به مسافت ۴۰۰ کیلومتر ما آثاری مشابه به هم کشف کرده‌ایم که تا خلیج‌فارس و افغانستان و… امتداد پیدا می‌کند. اینجا لازم است نه‌تنها یک تیم بلکه گروه‌های زیادی کار کنند تا ما بتوانیم به نتایجی دست یابیم و عظمت خود را با مدرک و سند و نه‌تنها با حرف به دنیا نشان دهیم. ما چنین سند باارزشی داریم؛ ولی متأسفانه نمی‌دانم به چه دلیل حفاری منطقه به‌طورکلی تعطیل و به همین شکل رها شده است.
فصل تازه برای کنارصندل
۱۷ سال بعد از حضور مجیدزاده را تپه باستانی کنار صندل در سکوت و بی‌توجهی گذراند. حالا خبر می‌رسد که باستان‌شناس معروف دکتر منصور سید سجادی برای ازسرگیری کاوش‌های این منطقه به جیرفت آمده است.
کار کاوش در منطقه‌ای به این اهمیت از عهده هر کسی بر نمی‌آید. دکتر سید سجادی را به نام ناجی شهر سوخته می‌شناسند چرا که فعالیت حدود ۵۰ساله او در این منطقه بود که شهر سوخته را به شهرت جهانی رساند. به‌طوری‌که «ریچارد فرای»، ایران‌شناس آمریکایی به دنبال مطالعاتش وقتی به سیستان و بلوچستان رسید، این استان را «بهشت باستان‌شناسان» نامید و اکنون نام «شهر سوخته» به‌عنوان یکی از مهم‌ترین محوطه‌های باستانی کشور شهرتی جهانی دارد.
حالا قرار است که ادامه کلنگ‌زنی‌های دکتر مجید زاده را دکتر سید سجادی بر پهنه کنار صندل بکوبد و گرد غفلت را کنار بزند و قدمت ۵ هزارساله را از دل تاریخ نمایان کند.
آن طور که «ایران» از سجادی نقل می‌کند: یوسف مجید زاده، سرپرست کاوش‌های باستان‌شناسی هلیل‌رود از او خواسته است کاوش‌های کنارصندل را ادامه بدهد.
پای اهمال کاری مدیران در میان است
به گزارش کاغذ وطن، سید منصور سید سجادی در دیداری که با امام‌جمعه شهرستان جیرفت داشت، از حضور خود و تیم کاوش ابراز خرسندی کرد و گفت: این وقفه ۱۶ساله مقداری از آن اهمال‌کاری مدیران بوده که باعث شد لطمه زیادی به این تپه و آثار باستانی وارد شود.
این متخصص باستان‌شناسی اعلام کرد: باید قدر این آثار را بیشتر بدانیم و همه عوامل با تمام وجود سعی دارند که این عملیات راه بیفتد.
دکتر سجادی عنوان کرد: آثار باستانی مانند برگ‌های یک شناسنامه هستند که وقتی پراکنده شوند در واقع هویتمان از بین می‌رود و وظیفه باستان‌شناسان است که این قطعات شناسنامه را کنار هم جمع کرده و به هم بچسبانیم. از هویت خود دفاع کنیم.
او گفت: درحالی‌که برخی از کشورهای همسایه شدیداً در حال هویت گذاری هستند. ما باید کار خود را انجام دهیم و در این مقوله اهمال‌کاری نکنیم.
تسریع در تعیین حریم و عرصه کنارصندل
سرپرست تیم کاوش کنار صندل اظهار کرد: پنجاه سال است این کار را انجام می‌دهم و سعی شده که علاوه بر کاری که وظیفه‌مان است و انجام می‌دهیم گره کار مردم را هم باز کنیم.
او ادامه داد: ما نمی‌توانیم جلوی پیشرفت روستا را بگیریم باید وظیفه را انجام بدیم و درعین‌حال به مردم کمک کنیم و مشکلی برای مردم ایجاد نکنیم.
سید منصور سید سجادی با عنوان اینکه باید هرچه سریع‌تر نقشه عرصه و حریم روستای کنارصندل را تعیین کنیم به و طوری که به مردم هم آسیب نرسد توضیح داد: صدمات وارد شده در طی این چند سال باعث شده که کار را کندتر توسعه بدیم و بایستی بیشتر به احیای مناطق تخریب شده پرداخت.
دکترای باستان‌شناسی بیان کرد: تعصب خاصی در نوشتن گزارش و دادن اطلاعات برای مردم دارم و این حساسیت باعث می‌شود که انتشارات و گزارشاتی که آینده قرار است ارائه شوند به زبان مردمی ولی علمی باشد به‌طوری‌که فهم عمومی آن راحت شود.
کنار‌صندل معیارهای ثبت جهانی را دارد
دکتر سجادی عنوان کرد: کنارصندل تمام معیارهای ثبت میراث جهانی را دارد، تلاش داریم که با برنامه‌ریزی دقیق و حداکثر در دوره‌ای پنج‌ساله این منطقه را به استانداردهای ثبت در سازمان جهانی یونسکو برسانیم.
او از شغل‌آفرینی به‌عنوان یکی دیگر از نتایج شروع فصل کاوش‌ها نام برد و افزود: با توجه به تجربه‌ای که در شهر سوخته دارم، با شروع کارو عملیات کاوش، اشتغال منطقه هم افزایش می‌یابد و در این منطقه هم مسئله گردشگری آن حل شود می‌تواند کمکی علاوه بر مسائل علمی و فرهنگی به مسئله اقتصادی این منطقه هم شود.
سعید شاهرخی، مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان کرمان وقفه ۱۷ساله کاوش‌ها را باعث تخریب قسمت‌هایی از تپه‌ها و همچنین اشیای تاریخی به دست آمده می‌داند و مهم‌ترین هدف کاوش‌های جدید را برنامه نجات‌بخشی و حفظ آثار به دست آمده در این تپه‌ها اعلام می‌کند.
ایجاد بانک اطلاعاتی در اولویت است
به گفته شاهرخی، مطالعه و آسیب‌شناسی اولیه و تخمین زمان برای مرمت و حفاظت از آثار به دست آمده نیز جزو مهم‌ترین اهداف پایگاه میراث فرهنگی جیرفت است و آن‌طور که او می‌گوید: بسیاری از آثار به دست آمده همچنان مطالعه نشده‌اند و نیاز به مستندسازی دارند که تهیه بانک اطلاعاتی جزو اولویت‌های اداره کل میراث فرهنگی خواهد بود.

در دیدار اعضای گروه کاوش باستان شناسی و دکتر سجادی با امام جمعه شهرستان جیرفت داشتند حجت الاسلام میثم تارم با بیان اینکه در مدت کوتاه از حضور دکتر شاهرخی به عنوان مدیر کل میراث فرهنگی استان اتفاقات خوبی رخ داد است و بعد از بازدید مدیر کل میراث از شهرستان جیرفت، آثار تاریخی شهرستان دیده و تصمیمات خوبی گرفته شد و انجام حصار تپه قلعه کوچک را در برنامه قرار دادند و همین طورشاهد از سرگیری کاوش‌های منطقه کنارصندل بودیم، قدردانی می‌کنم.
حجت الاسلام تارم از تلاش‌های دکتر مجید‌زاده که کاوش‌های و همایش‌های اتحام‌گرفته زمان او در سطح بین‌المللی انجام شد، نیز قدردانی کرد و گفت: امیدوارم که دکتر سجادی کاوش‌ها یی که انجام می‌دهند با موفقیت انجام بگیرد و بتوانند با برگزاری همایش‌هایی در سطح بین‌المللی این اثار معرفی شوند. و نتایج خوبی برای شهرستان و کشور داشته باشد و همین که این وقفه شانزده‌ساله برداشته شد، این کار جای قدردانی دارد.