از وضعیت بی‌آبی کرمان تا بی‌توجهی مسوولین به این مساله

راضیه زنگی آبادی _ ابراهیم علیزاده مدیر عامل شرکت آب منطقه ای کرمان در این جلسه اطلاعات برنامه های کارگروه را به صورت زیر ارایه داد:

از 34هزار و 556 حلقه چاه آبی که در استان وجود دارد نزدیک به 8/5 میلیارد متر مکعب آب برداشت داشته ایم که متاسفانه نزدیک به 900 میلیون متر مکعب بیلان سالیانه ما هست و استان مکلف شده که این عدد را در برنامه ششم به صفر و تا برنامه هفتم این میزان را به آب قابل برنامه ریزی که حدود 4 میلیارد متر مکعب است برساند.
استان کرمان 6 حوزه آبریز درجه یک کشور را داراست که شامل حوزه آبریز قره قوم مرز شرقی، فلات مرکزی، دریای عمان و خلیج فارس، دریای مازندران و دریاچه ارومیه می شوند که بیش از 95 درصد آنها در فلات مرکزی به منطقه خشک و نیمه خشک و نزدیک به 5 درصد آن ها هم در حوزه آبریز دریای عمان و خلیج فارس قرار دارند و خود استان دارای شش حوزه آبریز درجه دو است که شامل کویر لوت، درنجی، جازموریان، کله مهران و ابرقو سیرجان و بندر عباس سدیچ می شود.

میزان بارندگی استان

میزان بارندگی بلند مدت استان کرمان 129 میلی متر بوده که نزدیک به یک دوم میزان بارندگی بلند مدت کشور به حساب می آید و نزدیک به یک پنجم میزان بارندگی بلند مدت دنیا بوده است.

وضعیت استفاده از آب های زیر زمینی

از منابع آب زیر زمینی 6/4 متر مکعب برداشت داشته ایم که نزدیک به 94 درصد آن در بخش کشاورزی و پنج درصد آن در بخش شرب و یک درصد آن در بخش صنعت استفاده می شود.

وضعیت نابه سامان دشت های استان

در آخرین آمار برداری که سال 92-91 انجام شده، دشت رودبار جنوب نزدیک 750میلیون متر مکعب تخلیه سالانه داشته و در دشت های شمالی علیرغم اوضاع اسف بار دشت رفسنجان نزدیک به 566میلیون برداشت از همین سفره بوده است.

آمار چاه های پروانه دار و غیر مجاز

نزدیک به 24هزار چاه مجاز در سطح استان وجود دارد که 11هزار مورد آن غیرمجاز در فرم شماره یک بوده که به قبل از سال 85 برمی گردد و باید گفت در بحث افت سطح آب دشت ها، بحرانی ترین مورد آن دشت دولت آباد است که دو متر در هر سال و در 15سال اخیر 31متر افت داشته و بیلان منفی همین دشت 137میلیون در سال و بیلان تجمعی آن در 15سال اخیر نزدیک به دو میلیارد متر مکعب بوده است.

روند رشد چاه ها از سال 1350 تا 1390

در سال 50، یک هزار و 660 چاه با 630 میلیون برداشت وجود داشته که در آخرین آمار برداری 34هزار و 500چاه ثبت شده و با 8/5 میلیارد متر مکعب برداشتی که در 12 سال گذشته از نمودارها دیده می شود تعداد چاه ها اضافه شده ولی برداشتی صورت نگرفته و در حقیقت نشان دهنده این است که ظرفیت سفره‌های آب زیرزمینی پایین آمده.

وضعیت کیفی آب

نزدیک به 24و نیم درصد «ای سی» آب منابع زیرزمینی بین صفر و 750 است و 38 درصد آن بین 750 و 2250 است و نزدیک به 40درصد «ای سی» آب بالای 2250 است و این یعنی علاوه بر نبود کیفیت، خیلی منابع آب سطحی مطمئنی در استان نداریم.

وضعیت سدهای استان

لازم به ذکر است کل منابع آبی سطح استان 2 میلیارد مترمکعب است که نزدیک به 80 میلیون متر مکعب آن در سدها مهار شده.
ما چهار سد در حال بهره برداری داریم که ظرفیت کل آن ها 580 میلیون متر مکعب بوده و از بارندگی سال 95 به دست آمده و هنوز در حال استفاده از آن هستیم به طوری که 300میلیون آب ذخیره از همین سال در سدها موجود است.

تفاوت اقلیمی استان

ما استانی با تنوع شدید اقلیمی هستیم که بین 30میلی متر متوسط بارندگی داریم که البته در بعضی شهر ها تا 400میلی متر هم می رسد، یعنی بیش از 13 برابر اختلاف اقلیم و بارندگی در استان ما وجود دارد.

مقایسه بارندگی سال های اخیر

میانگین بارندگی استان 129 میلی متر بوده که در 97-96، 52 میلی متر رسیده یعنی 70 درصد نسبت به سال 95 و 96 که در آن زمان 170 میلی متر بوده است کاهش داشته ایم و باید گفت 60درصد نسبت به بلند مدت در سال آبی 95- 96 کاهش باران داشتیم.

ناخوانایی تولید و مصرف آب

در آب وفاضلاب روستایی میزان تولید آب در این بخش 67میلیون متر مکعب بوده که میزان مصرف آن 42 میلیون متر مکعب می رسد، باید گفت که از لحاظ کیفیت 165 روستا مشکل شوری و 577 روستا مشکل فلزات سنگین را دارند که 17 درصد آن پرت واقعی یعنی از شبکه هاست و 15 درصد آن پرت ظاهری که شامل انشعابات غیرمجاز بوده و 5درصد آن هم پرت مصارف غیر مجاز بوده است. در مجموع 37درصد پرتی آب در استان داریم که نرم دنیا 12 درصد بوده است .

حجم تولید آب در 20 سال کذشته 67 میلیون بوده که 42 میلیون آب فروخته شده و ماباقی آن دچار مشکلاتی شده است.

بیش از 70 درصد آب مصرفی مردم فلزات سنگین دارد

در حوزه آب وفاضلاب شهری 85درصد آب از لحاظ املاح مناسب و 15درصد آن دچار مشکل است ولی از لحاظ فلزات سنگین 27.9 درصد آب سالم است و ماباقی مشکل دارند البته اعلام شده که دستگاه های تصفیه در شهر ها برای حذف آرسنیک لحاظ شده است.

میزان تولید آب 178میلیون بوده و 129 میلیون هم فروش آب بوده که 50 میلیون آب در اصل گم شده است.

وضعیت شبکه فاضلاب

شبکه فاضلاب کرمان با 250 لیتر بر ثانیه و کهنوج با 25 لیتربر ثانیه اجرایی شده است.

کمبود آب صنایع و نیاز فعلی آن ها

مصرف فعلی آب صنایع کوچک و متوسط برابر با 909 میلیون متر مکعب است که 623 هزار مترمکعب آن در کمبود به سر می برد و تا پایان برنامه ششم باید 8 میلیون به آن اضافه شود و تا پایان برنامه هفتم هم باید به 16میلیون متر مکعب برسد.
مصرف فعلی آب صنایع بزرگ هم  44میلیون دیده شده و کمبود آب آن 7میلیون بوده که تا پایان برنامه هفتم به 87میلیون می رسد. مصرف فعلی آب در صنعت 62میلیون متر مکعب و کمبود آن 9میلیون متر مکعب است که تا پایان برنامه ششم 73میلیون متر مکعب و تا پایان برنامه هفتم 124میلیون مترمکعب به آن اضافه می شود .

مشکلات محیط زیستی در بخش مصرفی آب

علیزاده از نمونه چالش های محیط زیست ،عدم دسترسی به تکنولوژی های روز جهت کاهش آلاینده های صنعتی نام برد که بعد از برقراری کارخانه مردم اعلام می کنند که با این آلاینده ها مشکل دارند اما جوابی که می شوند این است که تکنولوژی مهار این آلایندگی هنوز در ایران وجود ندارد.

آنچه در کارگروه امروز گذشت

شرکت نفت، اطلاعات، دادگستری، کشاورزی شمال در این جلسه حضور نداشتند که محمد جواد فدایی سرپرست استانداری کرمان در حین جلسه دلیل حضور نیافتن دستگاه های نام برده را ارسال نشدن دعوت نامه از 22 تا 28مهرماه اعلام کرد و گفت:هر کدام از این مسوولین به من الان در پیامی که برای هرکدام فرستاده ام گفته اند دعوت نامه ای دریافت نکرده اند با این وضع نمی توان مشکلی را جلو برد، او نارضایتی خود را نسبت به محتوای جلسه اعلام کرد و گفت: اعضای کارگروه طی یک هفته باید در زمینه گزارش آب منطقه ای اظهار نظر کرده و حداکثر طی 10 روز آینده جلسه کارگروه مجددا تشکیل و گزارش برای ارسال به تهران مصوب شود زیرا که استان کرمان نسبت به استان های دیگر در تحویل برنامه خود تاخیر داشته است.

به گفته او برای کاهش مصرف و بهینه کردن مصرف آب باید به حوزه های پرمصرف از جمله کشاورزی توجه ویژه ای صورت گیرد.

سرپرست استانداری کرمان تصریح کرد: شهرداری ها نیز باید در راستای کاهش 30 درصدی مصرف آب فضای سبز طی یک ماه آینده برنامه های عملیاتی را به معاونت عمرانی استانداری ارائه دهند.

بن بست چاه های غیرمجاز

در ادامه باید گفت مدیر عامل شرکت آب منطقه ای در خصوص اقدامات انجام شده در جهت جلوگیری از افزایش تعداد چاه های غیر مجاز گفت که پر کردن چاه های غیرمجاز از مشکلات اصلی آب منطقه‌ای به حساب می آید.
زیرا از یک تاریخی به بعد فرم چاه ها تغییر کرد و غیر مجاز شناخته شدند و در اصل این مهم مساله اصلی است که به معیشت مردم بر می گردد و به همین دلیل نمی توان جلوی مردم را در بستن چاه ها گرفت و حتی نمایندگان شهرها به این موضوع ورود کرده اند که باید گفت کار ساده ای نیست که بتوان این چاه ها را بست.