به گفته‌ی مسئولان میراث‌فرهنگی استان کرمان؛
مرمت غیراصولی بلای جان یخدان محمودآباد سیرجان
یخدان روستای محمودآباد سیرجان از بناهایی با قدمت ۲۲۰ساله به شمار می‌رود که در بارش‌های شدید هفته گذشته بخشی از آن تخریب شد و آن‌طور که مسئولان میراث‌فرهنگی استان کرمان اعلام می‌کنند، مرمت غیراصولی عامل اصلی تخریب بوده است.
به گزارش کرمان‌نو به نقل از ایرنا، بارش‌های شدید بهاری هفته گذشته در شهرستان سیرجان ضمن اینکه نعمت الهی برای کشاورزی و محیط‌زیست بود، خساراتی نیز به برخی بناهای تاریخی این شهرستان وارد کرد.
یکی از بناهایی که تخریب آن خبرساز شد، یخدان روستای محمودآباد سیرجان بود و تصاویر و فیلم‌ها نشان می‌دهد که بخش بزرگی از ورودی یخدان در بارندگی تخریب شده است.
مسئولان میراث‌فرهنگی کرمان درباره علت تخریب بخشی از این بنا اظهار داشتند: مرمت این بنای تاریخی چند سال قبل توسط مالک که بخش خصوصی است، به‌صورت غیراصولی و بدون نظر کارشناسان میراث‌فرهنگی انجام شده و همین موضوع بنا را در برابر بارش‌ها آسیب‌پذیر کرده بود.
معاون میراث‌فرهنگی اداره کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان کرمان در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا گفت: این یخدان مالک خصوصی دارد و چند سال قبل بدون هماهنگی با میراث‌فرهنگی نسبت به مرمت بنا اقدام کرد.
محسن موحدی ادامه داد: مرمت یخدان محمودآباد سیرجان با پوشش آجری انجام شده که کار غیراصولی بود، درصورتی‌که باید با مصالح همگن و زیر نظر کارشناسان مرمت اداره کل میراث‌فرهنگی انجام می‌شد.
معاون میراث‌فرهنگی اداره کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان کرمان خاطرنشان کرد: البته چندسال گذشته تذکر و توضیح لازم برای مرمت این یخدان داده شد که به دلیل نیمه‌کار بودن مرمت امکان تغییر مصالح نبود، اما در مرمت جدید باید به طور حتم این کار با نظارت میراث‌فرهنگی باشد.
مرمت غیراصولی به روح بنای تاریخی آسیب می‌زند
او با اشاره به اینکه میراث‌فرهنگی در استان کرمان توانمندی، تجربه و فناوری مرمت بناهای تاریخی را دارد بیان کرد: در هر بنای تاریخی که مالک خصوصی دارد اگر دخل و تصرف بی‌رویه و غیرکارشناسی انجام شود، به بنا بیشتر آسیب وارد می‌آید.
موحدی تأکید کرد: مرمت و دخل و تصرف غیراصولی نه‌تنها از نظر فیزیکی به بنای تاریخی آسیب می‌زند؛ بلکه روح و اصالت بنا را هم از بین می‌برد.
او با بیان اینکه بنای تاریخی بر اساس اقلیم محل و منطقه احداث شده است تصریح کرد: وقتی تغییر اقلیم صورت می‌گیرد بناها در معرض تخریب بیشتر قرار می‌گیرند و در مناطقی از استان کرمان به دلیل بارندگی‌ها و تغییر اقلیم خسارت‌هایی وارد شده است.
معاون میراث‌فرهنگی اداره کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان کرمان افزود: در حال بازدید، ارزیابی و جمع‌بندی گزارش‌ها در زمینه خسارات واردآمده به بناهای تاریخی استان به دلیل بارش‌ها هستیم که میزان نهایی برای جبران خسارت، به ستاد بحران استان کرمان ارسال می‌شود.
توضیحات رئیس میراث سیرجان
رئیس اداره میراث‌فرهنگی سیرجان نیز زمان مرمت غیراصولی یخدان محمودآباد این شهرستان را سال ۹۰ اعلام کرد.
محمد کارآمد اظهار داشت: مالکیت این یخدان کاملاً شخصی بوده و هنوز ثبت ملی هم نشده، علت اینکه تا کنون در فهرست آثار ملی قرار نگرفته نیز همکاری‌نکردن مالک و مرمت غیراصولی آن بوده است.
او با بیان اینکه قدمت بنا به حدود ۲۲۰ سال قبل بر می‌گردد تصریح کرد: دیوارهای متصل به یخدان از نظر مقاومت در وضعیت خوبی هستند و می‌توان با همکاری مالک و دهیاری شورا روستا نسبت به مرمت اصولی آن اقدام کرد تا در نهایت پس از ارزیابی کارشناسان متولی در صورت داشتن شرایط پس از مرمت نسبت به ثبت ملی آن اقدام شود.
رئیس اداره میراث‌فرهنگی سیرجان تأکید کرد: در حال بررسی برآورد خسارت و هزینه به‌منظور احیای این بنا از سوی کارشناسان هستیم تا پس از تهیه طرح مرمت با همکاری عوامل متولی نسبت به مرمت یخدان اقدام شود.
او خاطرنشان کرد: قلعه تاریخی محمودآباد سیرجان نیز از بناهای قدیمی این منطقه است که نیاز به مرمت برای ثبت در آثار ملی دارد.
یخدان‌ها با معماری خاص و مبتکرانه در روزهای سرد تابستان محل انبارکردن یخ برای فصل گرما محسوب می‌شد که اغلب در عمق زمین و در مسیر قنات احداث شده‌اند.
شهرستان سیرجان قدمت و سابقه تاریخی کهنی دارد و بادگیر چپقی، باغ سنگی، یخدان‌های دوقلو، بنای شاه فیروز، قلعه سنگ، کفه نمکی و غیره از مهم‌ترین جاذبه‌های تاریخی و طبیعی این شهرستان محسوب می‌شود.