۱۱.۵ درصد از کل برداشتهای آبی کشور از آبخوانها در کرمان صورت میگیرد. ۶ هزار و ۴۰۰ میلیون مترمکعب؛ بیشترین میزان برداشت آب در کل کشور است. بهغیراز استان فارس که با ۶ هزار و ۳۵۰ میلیون مترمکعب برداشت از آبخوان، در این باتلاق برداشت آب از سفرههای آب زیرزمینی قدمبهقدم جلو رفته، میزان برداشت آب از آبخوانها در الباقی استانها اختلاف فاحشی با کرمان دارد. نزدیکترین استان بعد از فارس، استان مرکزی است با ۲ هزار و ۶۸۳ میلیون مترمکعب برداشت سالانه. این مدال رتبه اولی که به گردن کرمان آویخته شده، طناب داری میشود برای آیندگان. بررسیهای بیشتری گویای این است که نزدیک به دو سوم این برداشتها از طریق چاههای عمیق بوده.
به گزارش «کرمان نو» ۹۱ درصد برداشت از آبخوانها در کرمان، از طریق چاه است. دقیقاً ۵ هزار و ۸۳۴ میلیون مترمکعب از کل برداشت ۶ هزار و ۴۰۰ میلیون مترمکعبی که سالانه در استان صورت میگیرد. نزدیک یکسوم این برداشت اضافه بر میزان پروانههایی بوده که صادر شده است. تقریباً برابر ۲ هزار و ۲۵۵ میلیون مترمکعب. این عدد و یا حتی نزدیک به این عدد در کمتر استانی از کشور تکرار شده. عددی که گویای برداشت بیرویه از منابع حیاتی آب در این استان کویری و مهر تأییدی بر شمار بالای چاههای غیرمجاز و در کنار آن برداشتهای خلاف است.
آخرین آمار چاههای غیرمجاز مربوط به خرداد سال گذشته است. مدیرعامل آب منطقهای در جلسهای به رئیسکل دادگستری گزارش داده که ۳۴ هزار حلقه چاه در کرمان وجود دارد که از این تعداد، ۲۴ هزار چاه پروانهدار و ۹ هزار و ۵۰۰ چاه غیرمجاز هستند. پای مدیریت آب در کرمان اما فقط در مقوله مسدود و برخوردنکردن با چاههای غیرمجاز نمیلنگد، این استان بیش از ۲ برابر تمامی استانهای کشور به جز فارس، مجوز برای برداشت از آبخوانها صادر کرده است.
طبق آمار ۳ هزار و ۵۷۹ میلیون مترمکعب آبی که سالانه از آبخوانهای کرمان برداشت میشود، مجاز و طبق پروانه است. این عدد حدود ۸ برابر استان یزد (۴۵۳ میلیون مترمکعب) ۴.۵ برابر استان هرمزگان (۷۹۹ میلیون مترمکعب) و۱۶.۵ برابر بوشهر (۲۱۸ میلیون مترمکعب) است.
سؤال این است کرمان ظرفیت این حجم از برداشت آب حتی بهصورت مجاز را داشت؟ پاسخ «خیر» است. از این ۶ هزار و ۴۰۰ میلیون مترمکعبی که هر سال از مجموع آبخوانهای استان کرمان برداشت میشود، ۴ هزار و ۴۹۶ میلیون مترمکعبش از طریق چاههای عمیق بوده است. حتی استان فارسی که مدیریتش در میزان برداشت آب مشابه کرمان بود، اینجا در رقابت برداشت از چاه عمیق از کرمان جامانده. حجم برداشت آب استان فارس بهوسیله چاههای عمیق ۳ هزار و ۴ میلیون مترمکعب است که حداقل هزار و ۴۹۲ میلیون مترمکعب کمتر از کرمان است.
میزان ورودی و خروجی سفرههای آب زیرزمینی کرمان تراز نیست. حدود ۹۰۰ میلیون تا یک میلیارد مترمکعب کسری مخزن در استان کرمان داریم. اگر حجم سفرههای زیرزمینی را یک ظرف آب در نظر بگیریم سالانه ۹۰۰ میلیون تا یک میلیارد مترمکعب از سطح آب این ظرف کمتر میشود. سفرههای آب استان سالانه قدر نیم متر پایینتر میروند و طبیعت تاوان این امر را با فرونشست پس گرفته. ۳۷ دشت از ۴۱ دشت استان کرمان به جهت برداشت بیش از حد آب ممنوعه اعلام شدند و نام کرمان در میان استانهای است که دارای بیشترین میزان فرونشست است. مسئولان اما به کشاورزی سنتی نگاه میکنند و تخم فولاد در استان کمآب میکارند.