تقاطع غیرهمسطح سیلو، تحمیلی و اثربخشی آن حداقلی است| شهرداری به‌جای سوال از مشاور، پاسخ مدنظرش را حقنه می‌کند

به گزارش کرمان‌نو، دکتر رضا ناصری‌پور تکلو معمار، فعال حوزه شهر و استاد دانشگاه در تحلیل پاسخ مشاور طرح جامع حمل و نقل کرمان و مطالعات منتشر شده از تقاطع غیرهمسطح سیلو به کرمان‌نو گفت: تجربه این نوع مطالعات برای احداث تقاطع غیرهمسطح در تقاطع امیرکبیر هم وجود داشته و الان می‌بینیم که این تقاطع کاملا بی‌فایده شده است.

ناصری معتقد است تاثیر این تقاطع در عبور و مرور ناچیز است و بعد از مدتی همین تاثیر ناچیز وضعیت را بدتر خواهد کرد.

او می‌گوید نوع سوال کردن و ارتباط شهرداری کرمان با مشاور طرح‌ها حقنه کردن پروژه‌ها به طرح جامع حمل و نقل کرمان است.

حتما مطالعات مشاور طرح جامع و سوال شهرداری و پاسخ مشاور طرح جامع را در خصوص تقاطع غیرهمسطح سه‌راهی سیلو دیده‌اید، ارزیابی شما از این سوال و جواب چیست؟

شهرداری کرمان از مشاور طرح جامع خواسته است درباره غیرهمسطح سازی در سه راهی سیلو اظهار نظر کند، نکته اول این است که پرسیدن این سوال از مشاور، حقنه کردن این طرح به مشاور است و دوم باید بدانیم طرح جامع یک سیستم کلی و مدل‌سازی شده و بر پایه فرض و تئوری خواهد بود که از دل آن یک سری اولویت استخراج می‌شود. البته در انجام چنین مطالعاتی اول باید توجه داشته باشیم به چشم‌اندازی که کرمان می‌خواهد چه نوع شهری باشد؟ چه حمل و نقل و جابجایی در کرمان باید تامین شود تا به اهدافش برسد؟ پاسخ به این سوالات مهم است که به نظرم در این موارد بحث کافی نکردیم. پاسخ به این سوالات کار جامعه‌شناسان و شهر شناسان است اما در طراحی طرح جامع حمل و نقل کرمان، ما کار را مستقیم به مسئول فنی سپردیم که این کار کلا اشتباه است.
اما فارغ از این مباحث، باید بگویم شهرداری نمی‌تواند اینگونه سوال بپرسد، شهرداری فقط می‌تواند بپرسد که آقای مشاور طرح جامع الان چکار می‌توان انجام داد تا اوضاع عبور و مرور در کرمان بهبود پیدا کند؟ و برای مثال مشاور هم چند اولویت را تا سقف مالی اعلامی شهرداری اعلام کند، اما این نوع سوال کردن که شهرداری کرمان انجام داده که ما اینجا رو گذر بسازیم یا اونجا بسازیم یا هر دو را با هم بسازیم، این نوع سوال پرسیدن اصلا مشروع نیست و در واقع ما به مشاور می‌گوییم شما مراتب را جوری بچین که این غیرهمسطح از مطالعات نتیجه شود.

فارغ از این موضوع نظرتان در مورد پاسخ مشاور طرح جامع حمل و نقل کرمان چیست؟

اما اگر بخواهم در مورد این پاسخ نظرم را بگویم، مشاور در یک جدول بر اساس وضع موجود و وضعیت احداث غیرهمسطح ، با شاخص‌های وسیله‌کیلومتر و وسیله ساعت وضعیت سطح سرویس را منتشر کرده، و در پاسخ مشاور آمده درصد تغییرات وسیله‌کیلومتر فقط ۳دهم درصد است و عجیب است که بابت سه دهم تغییرات پیشنهاد شده هزینه آنچنانی انجام شود و در ناحیه دیگر هم یک و نیم درصد تغییرات ایجاد شده و حالا یک و نیم درصد هم عددی نیست که ما بخواهیم همچین هزینه‌ای برایش انجام بدیم و تجربه و مطالعات هم نشان داده که در یک پریود ۶ ماهه همین درصد تغییرات هم از بین می‌رود و رفته رفته و اوضاع شروع میکند به بدتر شدن.
اگر همین مطالعات را درباره تک تک غیرهمسطح‌هایی که در کرمان ساخته شده انجام دهید مثلاً درباره روگذر امیرکبیر به راحتی متوجه می‌شوید که این تقاطع غیر همسطح هم که دو و نیم کیلومتر بود هزینه بسیار هنگفتی داشت، همین عدد آمارها و نمودارها رو بابتش نشان دادند و امروزه می‌بینیم که این تقاطع به طور کلی کارکردش را از دست داده و اوضاع در اون محدوده به مراتب بدتر شده است.
موضوع پدافند غیرعامل در این پروژه چگونه ارزیابی می‌شود؟

درباره پدافند غیرعامل و نقشی که این غیرهمسطح در آن دارد، باید اول درخواست کنیم این طرح پدافند غیرعامل را به ما نشان بدهید زیرا اطلاعی نداریم ناحیه‌بندی‌ها به چه شکل هست و تخلیه جمعیت هر بخشی از کدام محور انجام می‌شود و این طرح را باید ببینیم، اما حالا فرض می‌کنیم که بخشی از جمعیت هم قرار است که از این محور و از این بخش تخلیه شوند و خب ما میدانیم که تخلیه در واقع راستگردی هست که الان هم باز است و می‌شود با اصلاح هندسی درست‌‌تر شود اما آن چیزی که ما باید احداث کنیم چپگردی هست که از بزرگراه وارد شهر می‌شویم و این نقشی در پدافند غیرعامل هم نداره و اینها بیشتر دلیل تراشی برای منویات یک مدیر است.

تحلیل شما از تصاویر منتشر شده درباره سطح سرویس قبل و بعد از احداث این تقاطع چیست؟

با تصور اینکه تصویر منتشر شده صحیح باشد ما از جاده تهران در سه راه سیلو یک راستگرد داریم به سمت بزرگراه و از بزرگراه یک چپگرد داریم به سمت جاده تهران و خب راستگرد که همین الانم باز است و با اصلاح هندسی بازتر هم خواهد شد و مسئله‌ای ندارد، در این دو تصویر هم که منتشر شده الان سطح سرویس زرد است و پشتش یه مقداری قرمز است و بعد از احداث غیرهمسطح این مسیر به طور کامل سبز می‌شود و خب در این فقره ما باید مدل‌های دیگر را بررسی کنیم، مثل همین اصلاح هندسی و تقویت این راستگرد که قاعدتاً تا حد زیادی سطح سرویس تامین خواهد شد. مسئله بعدی و حادتر آن چپگرد است که در واقع الان پشت چراغ قرمز است، خب شما می‌بینید که قبل از احداث سطح سرویس زرده و مسیر منتهی به آن در سه‌راهی سیلو یعنی از بزرگراه که میاییم به سطح سرویس زرد می‌رسیم و بعد از چراغ نارنجی می‌شود و بعد از غیرهمسطح قبل از تقاطع نارنجی بعدش نارنجی و حتی یک انسداد قرمز هم بعدش ظاهر می شود و این نشان می‌دهد که در این مسیر اوضاع بدتر می شود، اما نکته به نظر من این است که مسئله بیشتر جاده تهران و آزاد کردن این ترافیک شرقی غربی است، به نظرم در ذهن همه هم این است اما نمی‌گویند، اگر بررسی کنیم قبل از اینکه غیرهمسطح ساخته شود شما میبینید در امتداد جاده تهران. ما پشت چراغ قرمز قرمز و زرد بعد از چراغ قرمز زرد و قبل از چراغ تقاطع سه راه دخانیات نارنجی وقتی که غیر همسطح احداث شود، اون ناحیه قبل از سه راهی سیلو سبز می‌شود ولی بعد از سیلو یعنی در تقاطع سه راه دخانیات هم طول بیشتر میشود و هم ترافیک در آن ناحیه قرمز است، یعنی در واقع همین حرف کلی که مدام ما میزنیم به واقعیت می‌پیوندد و ترافیک جابجا می‌شود و بحران از نقطه‌ای به نقطه دیگری منتقل می‌شود. پس این بخش هم بی فایده و حتی مضر خواهد بود.

اشاره کردید به تقاطع امیرکبیر و اینکه انتقال بحران قبلا هم در پروژه مشابه‌ای انجام شده، در این رابطه بیشتر توضیح بدهید.

نکته جالب دیگری که از تصویر غیر همسطح سیلو می‌توانیم ببینیم و جالب است، این است که در این اطلاعات تصویری که از سطح سرویس قبل از احداث تقاطع غیر همسطح منتشر شده حوالی پروژه امیرکبیر هم قابل مشاهده است و وضعیت بحرانی این پروژه هم که با همین نمودارها و آمارگیری‌ها و عدد روش‌ها توجیه شده بود، تمام معبر اون محدوده سطح سرویس غیر قابل قبول و قرمز است، این یعنی غیر همسطح به این صورت عمل می‌کنند بعد از یک دوره بسیار کوتاهی سطح سرویس بدتر هم خواهد شد.

از منظر آیین‌نامه‌ها و استانداردهای شهری، این پروژه چه اشکالاتی دارد؟

فرض می‌کنیم ما می‌پذیریم که یک مسئله گره ترافیکی و بحرانی در سه‌راهی سیلو داریم، مسئله کرمان اساساً این است که ما مسائل را تغییر می‌دهیم برای حل یک مسئله، مشکلات و معضلات دیگر درست می‌کنیم. احداث تقاطع غیرهمسطح در سه‌راهی سیلو خلاف آیین نامه طراحی راه‌های شهری مصوب در کشور است و خلاف آیین نامه استاندارد معابر شهری است، فاصله تقاطع‌ها و طول رمپ‌های تبادل با هم تامین نمیشه و حیات اجتماعی که اطراف جاده تهران هست که به ما اجازه این کارها را نمی‌دهد هم از بین می‌رود.
ما رکورد دار مرگ و میر و آمار تصادفات درون شهری کشور شدیم و به عدد دو برابر میانگین رسیدیم که حاصل همین تصمیمات است، پس ما اگر بخواهیم کاری کنیم باید راه حل جامع الاطراف و خلاقانه پیدا کنیم که آیین نامه‌ای هم زیر سوال نرود ، ایمنی هم تعدیل نشود حیات اجتماعی هم تهدید نشود.
به نظر می‌رسد زمان آن رسیده دست از این راه‌حل‌های تک‌خطی ساده سازی شده تک منظوره برداریم.