[درمان اختیاری؛ شاه کلید مبارزه با اعتیاد]

حامد حسینی پناه – با توجه به رهبرد اجتماعی شدن مبارزه با مواد مخدر و اهمیت پیشگیری از اعتیاد لازم است شخصیت های فرهنگی کشور و هنرمندان در عرصه های مختلف هرچه بیشتر با موضوع موادمخدر و ابعاد گوناگون آن آشنا شوند.

از آن جهت که استان کرمان در مسیر شاهراه اصلی انتقال مواد مخدر قرار گرفته و کرمان یکی از مهم ترین استان های کشور در مبارزه با مواد مخدر است که این مبارزه با کمترین امکانات منجر به تقدیم شهدای زیادی شده است، طرح بازدید جمعی از داستان نویسان برتر کشور از مبارزه با مواد مخدر در استان کرمان توسط بنیاد شعر و ادبیات داستان ایرانیان و شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان کرمان تدارک دیده شد.

در این طرح بازدید از ابعاد گوناگون مبارزه با مواد مخدر مانند پیشگیری، درمان، مقابله، سازمان های مردم و… در دستور کار قرار گرفت.

به همین منظور و برای آشنایی بیشتر هنرمندان ملاقات با مسوولان استانی مبارزه با مواد مخدر، بازدید از گلوگاه ها و مراکز ایست و بازرسی، بازدید از زندان کرمان و گفت وگو با مجرمان مواد مخدر، بازدید از موزه پلیس و نمایشگاه مبارزه با مواد مخدر استان، حضور در یکی از سازمان های مردم نهاد موفق در مبارزه با مواد مخدر و نیز بازدید از چند کمپ ترک اعتیاد طراحی شد.

بلافاصله بعد از رسیدن هنرمندان و نویسندگان به کرمان، برنامه بازدید با همراهی چندین نفر از شورای هماهنگی مبارزه با موادمخدر استان و تعدادی از نویسندگان و اعضای انجمن داستان استان با رفتن به کمپ ماده 16 آغاز گردید.

بعد از ابلاغ اصلاحیه قانون مبارزه با مواد مخدر در سال 1389 در چند بند به طور مستقیم به توسعه اقدامات پیشگیرانه، برنامه های علمی درمان و کاهش آسیب، حمایت های اجتماعی و مشارکت های مردمی و نهادهای مدنی اشاره شد و علاوه بر بندهای الزام آور برای ترک بر توسعه رویکردی حمایتی و نیز داوطلبانه درمان و کاهش آسیب تاکید شد.

این رویکرد در اصلاحیه قانون و در بندهای 15 و 16 قانون مبارزه با موادمخدر هم دیده شد.

در ماده 15 معتادان مکلف شده اند برای ترک به مراکز مجاز دولتی، غیر دولتی یا خصوصی و یا سازمان های مردم نهاد درمان و کاهش آسیب که توسط مراجع رسمی و متولی درمان کشور تعیین می شوند مراجعه کنند و معتادانی که داوطلبانه برای درمان مراجعه نکنند مجرم شناخته می شوند.

مراکز ترک اعتیاد 15 یا همان کمپ 15 ویژه داوطلبان ترک طراحی شد. اما افرادی که برای درمان داوطلب نمی شوند مشمول ماده 16 قانون می گردند. حتی در این صورت نیز قانون گذار  پیش بینی کرده است تا با استفاده از فشار قانون این افراد را نیز با اخذ قرار مناسب به الگوهای درمان اختیاری یعنی همان مراکز ماده 15 سوق دهد(تبصره2ماده16)؛ یعنی قاضی فرد را ملزم کند که برای درمان خود اقدام کند و اینجاست که تنها پس از این مراحل اگر باز هم فرد معتاد حاضر نشد برای درمان خود اقدام کند و متجاهر شناخته می شود و او را به مراکز ماده 16 یا درمان اجباری ارجاع می دهند.

البته تشخیص مصادیق متجاهر باید از طریق دو مرجع یعنی مقام قضایی و تیم پزشکی صورت گیرد.

بعد از وارد شدن به کمپ ماده 16 با همراهی دکتر شجاعی ،مسوول مرکز ماده 16 در جلسه صبحگاهی گروه درمانی و در جمع افراد تحت درمان حضور پیدا کردیم.

بعد از خارج شدن از جلسه گروه درمانی، دکتر شجاعی در جمع دوستان بازدید کننده گفت:

مرکز ماده 16 کرمان بعد واگذاری به بهزیستی در تاریخ 24/5/96 با صدور ابلاغ جهت تیم درمان مرکز و با دستور مدیر کل محترم سازمان بهزیستی استان کرمان جناب دکتر صادق زاده مبنی بر ارائه برنامه های درمانی جدید با هدف بهبود کمیت و کیفیت درمان شروع به کار کرد. هدف این بود تا با استفاده از تجربیات گذشته و با هدف کاهش مشکلات موجود میزان مانایی در درمان افزایش یابد.

برای نیل به اهداف پیش بینی شده می بایستی از یک الگوی درمانی منسجم استفاده گردد اما با توجه به شرایط بیماران نیاز بود تا این الگو متناسب با شرایط موجود تغییر یابد.

پس از رایزنی های متعدد با کارشناسان درمان اعتیاد تصمیم گرفته شد تا ترکیبی از برنامه درمان با متادون همراه با بخشی از برنامه های مرکز اجتماع درمان مدار(TC) اقامتی ترکیب و برنامه تحت نظر تیم درمان نظارت ، ارزیابی و  ارتقا یابد و در حال حاضر بعد از گذشت یکسال برنامه سه بار ارتقا یافته و در حاضر نسخه 4 برنامه تدوین و مورد استفاده قرار گرفته است و این برنامه به عنوان برنامه منتخب مراکز ماده 16 کشور به زودی بعد از ابلاغ در کلیه مراکز ماده 16 کشور اجرا خواهد شد .

برنامه موجود برنامه درمان با متادون به علاوه تعدادی از ابزارهای مرکز اجتماع درمان مدار است.

در بخش بعدی این گزارش پاسخ های دکتر شجاعی به سوالات داستان نویسان را بخوانید.