خط فقر واقعا کجاست؟!

به گزارش کرمان نو حرف‌های تازه معاون وزیر کار و رفاه اجتماعی دوباره سوالی قدیمی را در فضای اقتصادی کشور به راه انداخته: رقم واقعی «خط فقر» در ایران چقدر است؟

در حالی که داریوش ابوحمزه، معاون رفاه اجتماعی وزیر کار، می‌گوید خط فقر در کشور برای خانواده چهار نفره حدود چهار میلیون تومان و برای شهر تهران کمی بیش‌تر نزدیک پنج میلیون است، اما داده‌هایی که در میانه سال‌های 1399 و 1400 منتشر شده از رقم دیگری حکایت دارد.

روزهای پایانی مرداد امسال بود که وزارت تعاون، کار و رفاه برای اولین بار گزارش رسمی از خط فقر در ایران منتشر کرد، گزارشی که می‌گفت در سال 1399، خط فقر سرانه هر فرد معادل یک میلیون و ۲۵۴ هزار تومان بوده است.

بر طبق این گزارش، در سال 1398 حدود ۲۶ میلیون نفر از مردم ایران زیر خط فقر بوده‌اند؛ یعنی از هر سه نفر یکی. خط فقر سرانه یک خانواده سه نفره، ۲‌ میلیون و ۷۵۸ هزار تومان و برای خانواده‌های چهار نفره این رقم ۳ میلیون و ۳۸۵ هزار تومان برآورد شده است.

این آمار در حالی برای خط فقر در سال 1399 بیان شده که میانگین نرخ تورم در آن ۳۶.۴ درصد گزارش شده بود و با توجه به رقم 44.4 درصد نرخ تورم اعلام شده از سوی مرکز آمار ایران در آبان 1400، می‌توان ارقامی که معاون وزیر کار برای خط فقر در ایران را بیان کرده، اندکی بهتر، فهم و احتمالا محاسبه کرد.

اما این پایان ماجرای خط فقر در ایران نیست. هم‌زمان با گزارش رسمی وزارت کار در مرداد امسال درباره خط فقر در کشور، مرتضی بختیاری، رئیس کمیته امداد گفته بود: برآوردها نشان‌دهنده آن است که به طور متوسط در دوره زمانی ۱۳۸۰ تا ۱۳۹۸ حدود ۳۳ درصد از جمعیت کشور زیر خط فقر چند بُعدی قرار گرفته‌اند و خط فقر از ۹۵۰ هزار تومان در سال ۱۳۹۰ به ۱۰ میلیون تومان در سال ۱۳۹۹ رسیده است.

این در حالی است که به گفته کارشناسان اقتصادی رقم خط فقر مطلق در ایران با توجه به گرانی‌های اخیر و عدم افزایش حقوق می‌تواند تا ۱۲ میلیون نیز افزایش داشته باشد.

موسی شهبازی، مدیر کل دفتر مطالعات اقتصادی مرکز پژوهش‌های مجلس، چند روز قبل در نشستی اظهار کرد: نرخ فقر در کشور ما به حدود ۳۵ درصد رسیده است و این ‌یعنی ۳۵ درصد مردم زیر خط فقر قرار دارند.

همه این حرف‌ها در حالی مطرح می‌شود که روح‌الله ایزدخواه، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس، روز شنبه ۱۸ دی در گفت‌وگو با خبرگزاری ایلنا با انتقاد از لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ گفت: ما الان ۱۰ میلیون خانوار زیر خط فقر داریم و با اجرای حذف ارز ترجیحی، به این تعداد افزوده خواهد شد.

اعداد و ارقامی که نشان می‌دهد حرف‌های معاون وزیر کار درباره رقم خط فقر در ایران را باید با دقت بیشتری تحلیل کرد.