سهم فرش کرمان از بازار صادراتی به 3درصد هم نمی‌رسد
کل صادرات فرش ایران در سال گذشته 70میلیون دلار بود و کرمان 2میلیون دلار. استانی که تا سال‌ها به نماد فرشش شهره بود حالا تنها 2.8درصد از بازار صادراتی را به خود اختصاص داده. نکته اینجاست که رئیس سازمان صمت گفته این عدد نسبت به سال قبل افزایش هم داشته است.
از نیم میلیارد دلار صادرات فرش رسیدیم به 70 میلیون دلار.
این عددی است که محمدعلی زرینه‌کفش، رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و بافندگان فرش دستباف شهریور سال پیش ارائه داد و از آن به عنوان صادرات صفر فرش ایران یاد کرد.
۵۰ میلیون دلار آن از طریق گمرک بوده و حدود ۲۰ میلیون دلار هم از طریق بار مسافری از کشور خارج شده، شیوه ای که چندان هم در تعاریف اقتصادی صادرات نمی‌گنجد.
سهم استان کرمان از این مبلغ چقدر بوده؟ 2میلیون دلار.
این عدد را نهم خرداد ماه، رئیس سازمان صمت اعلام کرده و گفته که نسبت به سال قبل هم رشد داشته. نکته اینجاست که همین صادرات ناچیز را هم فعالان بخش خصوصی تایید نمی‌کنند.
سال گذشته فرشی صادر نکردیم
عطاالله شفیعی‌پور،مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های فرش دستباف استان کرمان در گفت و گو با «کاغذ وطن »می‌گوید: «ما به عنوان بخش خصوصی یک سال است که هیچ فرشی از کرمان صادر نکردیم و هیچ کشوری از ما خریدی نداشته.»
هر چند که به گفته او صادرات کرمان تا قبل از کرونا هم بسیار ضعیف بوده و همگی آن ها از گمرکات تهران ارسال می شده نه کرمان.
او علت این موضوع را نداشتن حتی یک کارشناس ارزیاب فرش در گمرکات کرمان می‌داند: «سالهاست که همه فرش صادراتی شان را به تهران می‌برند چرا که گمرک کرمان اصلا کارشناس مرتبط با فرش ندارد.»
سهم محدود کرمان از صادرات فرش
او علت اصلی صادر نشدن فرش در یکسال گذشته را کرونا می‌داند، هرچند که مشکلات صادرات فرش کرمان ریشه‌ای است.
حال آنکه در سال‌های قبل از کرونا هم استانی که به فرشش شهره خاص و عام است، حتی ده درصد از بازار فرش صادراتی را ندارد:« عمده صادرات از استان های تبریز و فارس و اصفهان است و چند سالی است که قم و یزد هم در این عرصه خیلی خوب عمل کردند.»
به گفته شفیعی‌پور، عمده فرش‌های صادراتی کرمان روانه اروپا و آمریکا می‌شوند:«اروپا فرش های صادراتی خاص خود و قیه العرب را می‌خواهد که بیشتر در ماهان، چترود، راین وگلباف تولید می‌شوند.»
هنوز همان نقوش قدیمی را تکرار می‌کنیم
هر چند که تمامی این نقش‌ها تکرار نقش‌های صدها سال قبل‌اند و کرمان کماکان سهمی در طراحی‌های جدید فرش ندارد.
از نظر مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های فرش دستباف استان بخشی از این کاهش نوآوری و عقب افتادگی کرمان مربوط به سیستم بیمه‌ای است:« بافنده‌ها دو گروه هستند؛ گروهی برای سازمان تأمین اجتماعی تولید می‌کنند که بیمه‌شان رد شود. این گروه هر چه شد تولید می‌کنند؛ چه بازار بخواهد و چه بازار نخواهد. این‌ها فقط عاشق همان 500 هزارتومانی هستند که دولت بابت بیمه به آن‌ها سوبسید می‌دهد. به همین هم قانع هستند. خیلی هم علاقه ندارند که این فرش کمک خرجی هم برای زندگی‌شان شود و بی‌انگیزه هستند.»
به گفته شفیعی این افراد حدود 30 تا 40 درصد بافنده‌ها را در برمی‌گیرد.
مابقی هم که دنبال درآمد از این عرصه هستند همان طرح‌ها و نقوش قدیمی را ادامه می‌دهند:«بافنده‌هایی که دنبال درآمد هستند متأسفانه همان کارهای سنتی را تولید می‌کنند و به خریداران سابقشان می‌دهند.»