سطح استاندارد نیترات در محصولات کشاورزی جنوب

چگونگی روند پایش محصولات زراعی

کرمان نو/ دکتر «رستگار»، مدیر زراعت سازمان جهاد کشاورزی جنوب کرمان گفت: از سال گذشته به دلیل نگرانی های مربوط به بحث سلامتی محصولات کشاورزی، پروژه سلامت و پایش نیترات باقیمانده در محصولات کشاورزی شروع شده است. در سال قبل، هنگام شروع این طرح، ۱۰۸نمونه خیار، هندوانه، گوجه فرنگی، سیب زمینی و پیاز به کرمان فرستاده شد و در نتایج پایش شده، موردی خاصی دیده نشده است.

راه اندازی آزمایشگاه مرجع، مشکلات را حل می کند

دکتر «رستگار» درباره نحوه نمونه گیری طرح پایش گفت: در این پروژه به صورت تصادفی تست می گیریم. به دنبال این هستیم که یک آزمایشگاه مرجع در دانشگاه جیرفت و یا در سازمان جهاد کشاورزی راه اندازی کنیم. به طوری که محصولات فوری تست شده و گواهی سلامت بگیرند و پس از آن به بازار هدف ارسال شوند. پروژه راه اندازی آزمایشگاه مرجع، اعتباری بالغ بر چهار میلیاد تومان  را نیاز دارد.

تولید بالا ناشی از مصرف کود زیاد نیست

مدیر زراعت سازمان جهاد کشاورزی جنوب کرمان گفت: درست است یکی از راه های افزایش تولید محصولات کشاورزی، مصرف کود است، اما نه به این معنا که تولید را دو یا ۳ برابر کند، چنین چیزی مبنای علمی ندارد.
وی افزود: دلیل این شبهات مربوط به محصولات جنوب، میزان عملکرد خوب جنوب استان، با رقمی بالغ بر چهار و نیم میلیون تن است. البته با توجه به شرایط آب و هوایی جنوب و آفتابی که در تابستان داریم. دمای بالای ۵۰ درجه، تمامی آفات را نابود می کند. بنابراین کشاورزان نیازی به مصرف سموم قبل از کاشت ندارند.
شرایط کاشت و داشت، کنترل امراض و آفات و تغذیه مناسب از جمله عواملی هستند که با رعایت آنها می توان به میزان بالای تولید دست پیدا کرد. بنابراین به صرف اینکه بگوییم با مصرف کود عملکرد به میزان 2 برابری افزایش می یابد، درست نیست.

پایش مواد کودی

دکتر «رستگار»، می گوید: در زمینه سلامت محصولات، چند مبحث داریم. یکی پایش مواد کودی است که از سال ۹۴ در پروژه ای با هفت عضو جهاد کشاورزی، تحقیقات، نماینده دادستان، نماینده تعزیرات، نماینده صنعت و معدن شروع شده است. کل مواد کودی که مصرف می شوند باید حتما ثبت سفارش موسسه تحقیقات داشته باشد، یعنی کود باید استاندارد باشد.
وی در ادامه گفت: کارگروه پایش مواد کودی، تمام این مواد وارداتی چه بخش خصوصی و چه دولتی که وارد بازار می شوند را به طور مستمر مورد پایش قرار می دهد. در گام اول مواد کودی و داشتن گواهی ثبت آن است. اگر گواهی نداشته باشند، کودها جمع آوری و با متخلف برخورد می شود. اگر دارای گواهی باشد، آنگاه گام دوم شروع می شود.

گام دوم پایش

دکتر «رستگار» درباره گام دوم پایش کودهایی است که در بازار قرار دارند، گفت: کودهای دارای گواهی نیز به طور مرتب، پایش می شوند. بدین صورت که محتوای مواد کودی با برچسب مقایسه می شوند. از مواد کودی به صورت تصادفی نمونه برداری می شود. نمونه ها به موسسه تحقیقات آزمایشگاه مرجع فرستاده می شوند. اگر محتویات آن با برچسب و گواهی ثبت همخوانی نداشته باشد، باز هم جمع آوری می شوند. توزیع کننده به عنوان متخلف به دستگاه قضا معرفی خواهد شد.
وی افزود: تا این لحظه نزدیک به 154 مورد از مواد کودی پرمصرف تا اوایل سال 97 پایش شدند و هنوز نتایج بررسی محتویات 90 نمونه دارای گواهی ثبت، در سال 97 به دست ما نرسیده است.

 پایش محصولات کشاورزی

مدیر زراعت سازمان جهاد کشاورزی جنوب کرمان گفت: برنامه گواهی بهداشت سلامت، ۵-۶ ماه است که توسط هیأت دولت مصوب و توسط وزارت کشاورزی ابلاغ شده است. این طرح در سه بخش محصولات سالم، ارگانیک و معمولی اجرا می شود. دستگاه های دخیل شامل بهداشت، استاندارد، گمرک، جهاد کشاورزی و صنعت و معدن هستند. کلیه محصولات در مبدأ پایش می شوند. براساس دستورالعمل کنترل و گواهی بهداشتی صادر و پس از آن به بازار عرضه می شود.

نتایج کارگروه پایش در جنوب

دکتر «رستگار» گفت: مواردی داشتیم که در حد مجاز نیترات بودند ولی خارج از حد مجاز نداشتیم. وی درباره نحوه نمونه برداری محصولات کشاورزی گفت: این کار باید در ساعات خاصی از شبانه روز انجام شود. مثلا در زمانی که گیاه فعال باشد. در این زمان کمترین میزان املاح و مواد معدنی در گیاه وجود دارند.
وی درباره وجود فلزات سنگین در محصولات گفت: مزیت این منطقه این است که پساب صنعتی ندارد. با قاطعیت می گویم که موردی در زمینه فلزات سنگین نداشته‌ایم.

زمان برداشت بر روی میزان نیترات محصولات کشاورزی تاثیر دارد. دکتر «رستگار» اضافه کرد: تنها در یک صورت نتایج متفاوت است و آن هم زمانی است که نمونه برداری محصول در اول صبح باشد، با نمونه ای که در ساعت ۱۱ قبل از ظهر برداشته می شود. قطعاً تفاوت خیلی زیاد است. به دلیل اینکه در شب، گیاه غیرفعال است و تجمع املاحی مانند نتیرات در بافت گیاه زیاد است. اما زمانی که به آن نور خورشید می رسد، گیاه فعال شده و املاح به ریشه برمی گردد.

تا به حال محصول صادراتی برگشتی نداشته ایم

دکتر «رستگار» در زمینه برگشت محصولات صادراتی از محل مقصد به دلیل وجود نیترات در محصولات کشاورزی می گوید: برخی از محصولات کشاورزی جنوب به آسیای شرق، آسیای میانه می رود. اگر یک مورد از محصولات مشکل داشته باشد برگشت می خورند و تا به حال برگشت محصول صادراتی دیده نشده است.

محصولات کشاورزی ارگانیک، باید قیمت متفاوتی داشته باشند

دکتر «رستگار» افزود: محصول کشاورزی ارگانیک، باید قیمت متفاوتی داشته باشد تا کشاورز ضرر نکند. کشاورزی که کود و سموم استفاده نکند، ۳۰ درصد از محصول مزرعه اش از بین می رود. پس باید قیمت این محصول با دیگر محصولات در بازار هدف متفاوت باشد.
وی تصریح کرد: همین که میزان نیترات و مصرف سموم محصولات ما در حد میزان استاندارد در زمینه سلامت باشند، یعنی کار خوب است. اما ما در کشور با شرایط ایده آل فاصله بسیاری داریم.