مبلغ سرمایه گذاری‌ها، نسبت به سال ۸۸ با افزایش دو برابری معادن دارای فاضلاب، تقریباً نصف شده است
معادن کرمان برای محیط زیست تره خرد می‌کنند؟
معادن از عوامل مهم رشد اقتصادی و رفاه اجتماعی کشور، به شمار می‌روند، اما تأثیرات مخربی به محیط زیست وارد می‌کنند. بررسی‌ها نشان می‌دهد سرمایه گذاری‌های به موقع و به جا در زمینه دفع و تصفیه فاضلاب و پساب معادن، از تأثیرات مخرب آنها بر محیط زیست می‌کاهد. استان کرمان با ۶۵۶ معدن فعال در کشور، نام بهشت معادن را یدک می‌کشد. حال آن که با ۱۴۰ معدن، سومین استان از لحاظ معادن دارای فاضلاب در کشور با میزان ۲۵ میلیون و ۱۵۱ هزار و ۸۱۳ مترمکعب است. تنها ۳۳ معدن به ارزش ۹۸ هزار میلیون ریال، در بخش محیط زیست، سرمایه گذاری داشته‌اند. مبلغ سرمایه‌گذاری‌ها، نسبت به سال ۸۸ با افزایش ۲ برابری معادن دارای فاضلاب، تقریباً نصف شده است.
آثار زیست محیطی فاضلاب معادن
فعالیت‌های معدنکاری مانند دیگر صنایع، سبب آلودگی‌های زیست‌محیطی از قبیل آلودگی آب، خاک، هوا و صدا می‌شود. برخی از این آلودگی‌ها را می‌توان به وضوح مشاهده کرد. به همین دلیل، مشکلات زیست محیطی معادن از معضل‌های مهم در جهان مدنظر قرار دارد.
شاخص فاضلاب در معادن
آمارگیری از اطلاعات محیط زیستی معادن در حال بهره‌برداری استان نتایج جالبی را به همراه دارد. سال ۸۸ از مجموع ۱۵۰ معدن فعال، تنها ۷۸ معدن دارای سیستم فاضلاب بوده‌اند. یعنی تقریباً ۵۲ درصد معادن فعال استان کرمان. در سال ۹۶ تعداد معادن فعال به 656 معدن رسیده است. از این تعداد ۱۴۰ معدن، یعنی ۲۱ درصد آنها دارای فاضلاب هستند. با وجود کاهش درصد معادن دارای فاضلاب، اما می‌بینیم که تعداد معادنی که فاضلاب دارند، تقریباً 2 برابر شده است. یعنی خطری برای محیط زیست، که از ۷۸ به ۱۴۰ معدن رسیده است.
میزان سرمایه‌گذاری معادن کرمان
در سال ۸۸، از ۱۵۰ معدن، ۳۳ معدن در زمینه فعالیت‌های محیط زیستی سرمایه‌گذاری کرده‌اند. یعنی ۲۲ درصد معادن استان کرمان، سرمایه‌گذاری زیست‌محیطی داشته‌اند. رتبه ششم را در سطح کشور به خود اختصاص داده‌اند. ارزش ریالی سرمایه‌گذاری‌ها در این سال، ۷۹۶ هزار و ۶۰۵ میلیون بوده است. رتبه اول را در کشور به خود اختصاص داده‌اند. حال آنکه در سال ۹۶، تعداد معادن سرمایه‌گذار در بخش محیط زیست، تغییری نداشته است. با ۳۳ معدن در رتبه دوم قرار گرفته است. یعنی ۵ درصد که ۱۷ درصد نسبت به سال ۸۸ کمتر است. میزان سرمایه‌گذاری این معادن، مبلغی برابر ۹۸ هزار میلیون ریال بوده است. یعنی ۶۹۸ هزار و ۶۰۵ میلیون ریال کمتر از سال ۸۸.
مشاهده می‌کنیم تعداد معادن دارای فاضلاب نسبت به سال ۸۸ افزایش یافته است. اما تعداد معادن سرمایه‌گذار، هیچ تغییری نکرده است. به بیانی دیگر، ۱۷ درصد هم کاهش داشته است. بدتر از آنکه مبلغ سرمایه‌گذاری‌ها تقریباً به نصف رسیده است. این در حالی است که استان کرمان با مشکلات زیست‌محیطی بسیاری دست‌وپنجه نرم می‌کند.
زمینه‌های سرمایه‌گذاری معادن در محیط‌زیست
بر اساس آمار سال ۸۸، از ۷۹۶ هزار و ۶۰۵ میلیون ریال سرمایه گذاری شده است. ۱۰۵ هزار و ۳۰۷ میلیون ریال در بخش آب و فاضلاب بوده است. ۱۳۲ هزار و ۸۱۹ میلیون ریال در زمینه هوا و ۵۵۸ هزار و ۱۶۸ میلیون ریال در زمینه پسماند بوده است. ۳۱۲ میلیون ریال هم به سایر زمینه‌ها اختصاص‌یافته است. در سال ۹۶، ۹۸ هزار میلیون ریال سرمایه‌گذاری در بخش محیط زیست بوده است. ۱۷ هزار و ۱۹۹ میلیون ریال در بخش آب و فاضلاب بوده است. ۲۱ هزار و ۸۰۰ میلیون ریال به بخش هوا اختصاص‌یافته است. ۸ هزار و ۷۰۳ میلیون ریال در بخش پسماند. ۴۸ هزار و ۷۳۸ میلیون ریال در بخش فضای سبز. یک هزار و ۵۴۰ میلیون ریال در بخش صدا بوده است. ۲۰ میلیون ریال هم در سایر بخش‌های محیط زیست، اختصاص داده‌اند.
شاخص سیستم تصفیه معادن استان
در سال ۸۸، از ۷۸ معدن، ۲۶ معدن دارای سیستم تصفیه فاضلاب بوده‌اند. یعنی ۳۳ درصد. از این تعداد ۲۳ معدن تصفیه فیزیکی و ۳ معدن تصفیه فیزیکی/ شیمیایی داشته‌اند. از ۵۲ معدن دارای فاضلاب بدون تصفیه، محل دفع فاضلاب پنج معدن چاه بوده است. یک معدن رودخانه، ۱۱ معدن زمین‌های کشاورزی، ۵۶ معدن زمین‌های غیر کشاورزی و سه معدن سایر محل‌ها بوده است. در سال ۹۶، از ۱۴۰ معدن دارای فاضلاب، هشت معدن دارای سیستم تصفیه فاضلاب بوده‌اند. یعنی حدود شش درصد. از این تعداد، چهار معدن از تصفیه فیزیکی، چهار معدن نیز از روش بیولوژیکی (زیستی) استفاده کرده‌اند. ۱۳۲ معدن دارای فاضلاب بدون تصفیه بوده‌اند، یعنی ۹۴ درصد. از این تعداد محل دفع فاضلاب ۶۲ معدن در زمین‌های کشاورزی بوده است. ۴۴ معدن در زمین‌های غیرکشاورزی رها شده‌اند. ۲۲ معدن در چاه، یک معدن در رودخانه و سه معدن در سایر محل‌ها است.
میزان معادن دارای باطله
در سال ۸۸، از ۱۵۰ معدن دارای فاضلاب، ۸۴ معدن یعنی ۵۶ درصد دارای باطله بوده‌اند. از این تعداد ۲۵ معدن یعنی ۳۰ درصد از سد باطله استفاده کرده‌اند. ۵۷ معدن یعنی ۶۷ درصد، مخزن دپوی باطله را محل دفع مواد معدنی قرار داده‌اند. در سال ۹۶، از تعداد ۶۵۶ معدن، ۳۱۴ معدن یعنی ۴۷٫۹ درصد دارای باطله بوده‌اند. از این تعداد چهار معدن یعنی ۱٫۳ درصد از مخزن سد باطله استفاده کرده‌اند. ۳۱۰ معدن یعنی ۹۸٫۷ درصد، مخزن دپوی باطله را محل دفع مواد باطله معدن قرار داده‌اند.
این گزارش نشان می‌دهد در هشت سال گذشته، معادن دارای فاضلاب، تقریباً 2 برابر شده است. تعداد معادنی که در بخش محیط زیست سرمایه گذاری کرده‌اند، تغییری نکرده است. حال آنکه مبلغ سرمایه‌گذاری‌ها نه تنها افزایشی نداشته است، بلکه تقریباً نصف شده است. همچنین میزان سرمایه‌گذاری‌های بخش آب و فاضلاب و هوا به یک ششم تقلیل یافته است. با توجه به اینکه کرمان بهشت معادن نامیده می شود. با این روند باید منتظر جهنم محیط زیست باشیم.