اُتیسم در پسران ۴ برابر بیشتر از دختران است | اُتیسم درمان دارویی ندارد

به گزارش کرمان‌نو، درحالی‌که طبق آخرین آمار در سال ۲۰۲۳ از هر ۳۶ نفر یک نفر دارای اختلال اُتیسم است؛ اما آگاهی نسبت به این افراد در جوامع کم است. ۲ آوریل (۱۴ فروردین) روز جهانی آگاهی از اُتیسم است روزی که در آن سعی می‌شود تا شناخت نسبت به این اختلال و چگونگی رفتار با فرد دارای اُتیسم و خانواده او به افراد آموزش داده شود.

اعظم هاشمی، روانشناس بالینی و مسئول فنی مرکز حرفه‌آموزی اُتیسم پسران بالای ۱۴ سال مرکز اُتیسم امام علی کرمان در مورد اُتیسم گفت: معنای اُتیسم یعنی درخودماندگی، بنابراین یک اختلال عصبی – رشدی است؛ یعنی کودک در هنگام رشد به این مسئله برخورد می‌کند. این اختلال بیماری یا سندرم نیست؛ بلکه اختلال طیف اُتیسم در نظر گرفته می‌شود به این دلیل که طیف مختلفی دارد و در سطح‌های مختلف از خفیف تا پیشرفته‌ است.

هاشمی در مورد علائم و زمان تشخیص این اختلال گفت: تشخیص این اختلال معمولاً از سه‌سالگی است که هر بچه باید ۵ علامت را داشته باشد تا به‌عنوان اختلال اُتیسم شناخته شود.

او ادامه داد: علایم مختلفی وجود دارد از جمله اینکه بچه تماس چشمی ندارد و دچار مشکل ارتباطی است و با اطرافیان ارتباط برقرار نمی‌کند. در مراحل بعدی می‌بینیم که کودک واکنش به اسم ندارد. علامت سوم این است که پرکاری حسی یا کم‌کاری حسی دارد. پرکاری حسی این‌گونه است که با کوچک‌ترین تماسی واکنش زیادی دارد و در کم‌کاری حسی واکنشی نسبت به تماس ندارند. روی پنجه‌ها راه می‌رود و در بعضی از بچه‌ها احساس خطر نمی‌کنند، بچه‌ها به‌شدت به چرخش علاقه دارند. چه چرخش خودشان و چه چرخش وسایل بازی‌شان. البته این علاقه به چرخش در تمام کودکان وجود دارد؛ اما برای تشخیص اینکه کودک دارای اُتیسم است یا خیر حداقل ۵ علامت باید وجود داشته باشد.

بعد از سه سالگی تشخیص قطعی انجام می‌شود

هاشمی در ادامه اضافه کرد: با استفاده از تست گارس شدت این اختلال سنجیده می‌شود. از سه‌سالگی به بعد می‌توانیم به تشخیص بالینی برسیم؛ اما گاهی می‌بینیم بچه در همان ماه‌های ابتدایی هیچ واکنشی نسبت به مادر و اطرافیان ندارد و وقتی مادر صدایش می‌کند هیچ واکنشی نشان نمی‌دهد. همین تماس چشمی و عدم تمرکز نشانه است؛ اما باید به علایم بعدی برسیم تا به تشخیص قطعی برسیم و از سه سال به بعد تشخیص قطعی صورت می‌گیرد.

این روانشناس بالینی در مورد زمان تشخیص اُتیسم در بچه‌ها گفت: زمانی که تشخیص داده شد بچه‌های یک‌زمان طلایی دارند این زمان از ۲ و نیم سالگی تا ۷ سالگی قبل اینکه به مدرسه بروند در نظر گرفته می‌شود تا زمانی که سطح اختلال مشخص شود.

اُتیسم درمان دارویی ندارد

او با بیان اینکه مشکل عمده این بچه‌ها ارتباطی است گفت: یک‌سری دارو برای بالابردن توجه و تمرکز داده می‌شود؛ اما داروی خاصی برای درمان وجود ندارد و به مراکز فرستاده می‌شوند. مشکل عمده ارتباطی است و مشکل در مهارت‌های اجتماعی و مهارت‌های خودیاری است به همین دلیل با آن‌ها کار می‌شود و خیلی بهتر می‌شوند. این بچه‌ها با آموزش یاد می‌گیرند و قطعاً عملکردشان بهتر می‌شود. هاشمی ادامه داد: مشکل عمده این بچه‌ها کلام است، بنابراین با مراجعه به گفتاردرمان سعی می‌شود تا بچه‌ها به گفتار برسند و ارتباطشان بهتر شود؛ اما این اختلال همیشگی است.

هاشمی در مورد رفتار جامعه نسبت به این افراد گفت: جامعه اولین کاری که می‌تواند انجام دهد این است که فرهنگ‌سازی صورت بگیرد و جامعه این افراد را به‌عنوان عضوی از جامعه بپذیرد. زمانی که جامعه کودک اُتیسمی را می‌بیند که شرایط غیرعادی دارد نباید به او زل بزنند که باعث رنجش خود او یا مادرش شود و باعث شود که این بچه دیگر بیرون نیاید.

او ادامه داد: آگاه‌سازی در جامعه بهتر شده اما هنوز نیاز به آگاهی بیشتری است. برای مثال بچه در اتوبوس بال‌بال می‌زند؛ اما جامعه هنوز به این درک نرسیده است که به این کودک توجه نکند و اینکه پیگیر می‌شوند که چرا این بچه این کارها را می‌کند باعث آزار می‌شود.

هاشمی افزود: باتوجه‌به اینکه حس عمقی این بچه‌ها مشکل دارد نیاز به پریدن دارند؛ بنابراین زمانی که پارکی ساخته می‌شود نیاز است بخشی نیز برای این کودکان در نظر گرفته شود و جای ایمنی باشد تا خانواده با خیال راحت این بچه‌ها را بیرون بیاورد. در خیلی از مواقع خانواده‌ها فرزند خود را از دوست و فامیل مخفی می‌کنند و او را در اجتماع قرار نمی‌دهند؛ اما اگر افراد بپذیرند که اُتیسم نیز یک اختلال است رفتار آن‌ها نیز بهتر خواهد بود.

او در ادامه گفت: آگاهی نسبت به این اختلال کم است. در یک برنامه‌ای فردی از ما پرسید آیا این اُتیسم واگیردار است. این خود بیانگر اطلاعات اندک در مورد این اختلال است. نیاز به آگاه‌سازی بیشتر است.

اُتیسم در پسران ۴ برابر بیشتر از دختران است

این روانشناس بالینی در مورد آمار این اختلال گفت: اوتیسم در پسران ۴ برابر بیشتر از دختران است. فرضیه‌ای وجود دارد کروموزوم xy پسران در برابر بیماری ضعیف‌تر است به همین دلیل پسران بیشتر درگیر این اختلال می‌شوند و کروموزوم xx دختران در برابر بیماری مقاوم‌تر است به همین دلیل پسران ۴ برابر دختران به این اختلال دچار می‌شوند.

او در مورد جدا بودن این افراد از سایر افراد جامعه گفت: بچه‌ها بر اساس شدت در طیف قرار می‌گیرند. پرکاری حسی و کم‌کاری حسی داریم. وقتی کودک دچار پرکاری حسی است صدای بلند اذیتش می‌کند، نور و لمس هم اذیتشان می‌کند. برعکس بچه‌هایی که دچار کم‌کاری حسی باشند دنبال نور و صدا هستند دوست دارند کسی آنها را لمس کنند.

با توجه به شرایطی که دارند و اگر به تنهایی فقط اُتیسم باشند و خفیف باشد به‌راحتی می‌توانند در مدارس عادی تحصیل کنند.

اما اگر که سطح بالاتری باشند همراه با ناتوانی ذهنی باشد یا چندمعلولیتی باشد قطعاً نمی‌توانند پابه‌پای بچه‌های عادی تحصیل کنند.

هاشمی در مورد ازدواج این افراد گفت: اگر اختلالشان کم باشد و در مسائل جزئی اختلال داشته باشند مشکلی ندارد.

او ادامه داد: دلیل عمده این اختلال پیدا نشده، اما از نظر فیزیولوژیکی برمی‌گردد به نورون‌های آینه‌ای مغز که نمی‌توانند تقلید و یک‌سری کارها را انجام دهند. از نظر ژنتیکی ثابت شده نیست. اما نمی‌توان به طور قطعی گفت این اختلال ژنتیکی است یا دلیل دیگری دارد.