فضای سبز چقدر می‌تواند بر خلق و خوی شهروندان تأثیر بگذارد؟

فضای سبز از نیازهای مردم اقلیم گرم و خشک است

در حالی که سرانه استاندارد جهانی ۲۰ تا ۲۵ متر مربع به ازای هر نفر است، طبق مطالعات وزارت مسکن و شهرسازی، این میزان در شهرهای ایران ۷ تا ۱۲ متر مربع به ازای هر نفر است و در جنوب این مقدار نیز کمتر می‌شود. به گفته کارشناس اداره کل راه و شهرسازی، اماندادی، «در حال حاضر سرانه فضای سبز شهر جیرفت برابر ۹۳.۲ مترمربع به ازای هر نفر است. در طرح‌های جامع، این مقدار حتی بیشتر از ۸ مترمربع به ازای هر نفر است اما متاسفانه شهرداری‌ها اجرا نمی کنند و دلیل این کار را، نداشتن بودجه اعلام کرده است».

رئیس شورای شهر جیرفت، مشایخی گفت: «فضای سبز جیرفت، با پارک‌های اخیر بیشتر می‌شود و سرانه فضای سبز ما بالا می‌رود اما میزان دقیق آن به ازای هر نفر مشخص نیست. ۱۰ بوستان محله ای و پارک، تا پایان شش ماهه دوم اسفند ماه به بهره برداری می‌رسند.»

فضای سبز شهرها قربانی تغییر کاربری شده است

وسعت فضای شهری و فشار مسکن در شهر جیرفت، فضای سبز را قربانی خود کرده است. مردم مناطقی که با خشکسالی دست و پنجه نرم می‏کنند، به شهر جیرفت و شهرهای اطراف آمده‌اند و این مهاجرت‏های اجباری، خود دلیلی بر کمبود زمین و گرانی آن شده است. تغییر کاربری باغات و فضاهای سبز نیز بر این مشکل افزوده است.

اماندادی گفت: «پیش از تشکیل اداره کل راه و شهرسازی جنوب، تغییر کاربری توسط کمیسیون ماده 5 انجام می‌شده است و در سنوات قبلی، در شهرداری‌های قبلی تخلفات زیادی انجام شده و فضاهایی که به اسم فضای سبز بوده، تغییر کاربری داده شده‌اند. برخی از آنها به کمیسیون هم رفته و متاسفانه به صورت قانونی تغییر کاربری داده‌اند و دیگر نمی توان این فضاها را پس گرفت. ولی الان تغییر کاربری، در اداره کل راه و شهرسازی صورت نمی گیرد و تقریباً به صفر رسیده است.» به دلیل جلوگیری از تصرف فضاهای سبز، اداره راه و شهرسازی طرحی به نام «شهر سالم شهروند سبز» از دو سال پیش شروع کرده است، که در این طرح، از اهالی محل برای اجرای فضای سبز استفاده می‌شود.

کمبود فضای سبز، خشونت و درگیری را زیاد می‌کند

مردم جنوب، نظاره گر فضاهای ناهماهنگ و خشنی هستند که جای خانه‌های ویلاییِ پر از درخت را گرفته  است. خستگی ناشی از فشارهای روزمره، روح شان را می‌آزارد و بدون توجه به آنها، بر روی هم انباشته می‌‏شوند. این گونه است که با کوچکترین تلنگری برمی خروشد و خشمش را بر سر دیگران آوار می‌کند. به گفته محققان، طبیعت، مانند ترمزی است که سرعت خشم را کم می‌کند و یا به کلی از بین می‌‏برد. خشم اگر کنترل نشود، دام جرم را برای انسان پهن می‌کند.

کارشناس ارتباطات رسانه ای نیروی انتظامی استان، طاها ساسان گفت: باید قبول کنیم زندگی شهری، تنش هایی را در افراد به وجود می‌آورد. ما آدمها تحت یک سری شرایط محیطی و رفتارهای متقابل فردی، آرامش روحی و روانی خود را از دست می‌دهیم.

رفتارهای متقابل فردی، یعنی این که وقتی انسان یک رفتار منفی از هم نوعانش در فضای شهری می‌بیند، آن رفتار بر روی او نیز اثر منفی دارد، مثلاً اگر اخمو باشند، یا با عصبانیت، یا بددهانی جواب دهند، آن حس بد و منفی، متقابلاً به ما منتقل می‌شود. وی افزود: «عدم زیبایی شهری، کمبود فضاهای سبز، ترافیک در بعضی از ساعات و معابر شهر جیرفت، آلودگی صوتی زیاد، عدم دسترسی به مراکز برطرف کننده نیازهای زندگی در نزدیکی محل سکونت، و توزیع نامناسب آنها همه و همه حس خشونت و پرخاشگری را در انسان تحریک می‌کند.»

بیماری‌های روحی و روانی مانند بیماری‌های جسمی به دیگران سرایت می‌کنند. اگر در شرایط روحی و روانی بد، در یک فضای عمومی قرار بگیریم که دارای مبلان شهری استاندارد و فضای سبز مناسب باشد، از آن فضا لذت برده و تنش هایمان کمتر می‌شود. او می‌گوید:

هزینه‌های ناشی از خشونت و درگیری‌ها در جنوب بسیار هنگفت است

هزینه‌های ناشی از خشونت و درگیری‌ها در جنوب بسیار هنگفت است  بر روی دست دولت و خانواده‌ها گذاشته می‌شود. هزینه‌های ناشی از تصادفات، جراحت ها، قتل، بی سرپرستی خانواده‌های قاتل و مقتول و… به صورت مستقیم و یا غیرمستقیم به مردم و دولت تحمیل می‌شود. این در حالی است که در هر ساعت ۷۲ درگیری و مصدومیت در کشور داریم. این آمار پزشکی قانونی کشور در چهار ماهه نخست سال ۹۸است. که در مجموع بالغ بر ۲۱۵ هزار و ۶۴۳ مصدوم نزاع به مراکز پزشکی قانونی مراجعه کردند، این آمار در مقایسه با مدت مشابه سال قبل که آمار مراجعین نزاع ۲۰۷ هزار و ۴۲۷ نفر بود، ۴ درصد افزایش یافته است.

وی ایجاد مراکز فرهنگی، تفریحی، ورزشی، سینما، تیاتر و… را در کاهش جرایم، آسیب‌های اجتماعی و بیماری‌های روحی و روانی موثر دانست و گفت: «شهرداری‌ها و همه نهادهای دست اندرکار فضاهای شهری، باید به وظایف خود عمل کنند تا فضاهای سبز شهری را توسعه داده و به حد استاندارد برسانند. شاید عنوان کنند توسعه فضاهای شهری، هزینه بر باشد و اعتبار لازم را برای چنین کاری ندارند اما می‌توانند یک سری اقدامات کم هزینه انجام دهند و تا حدی این خلأ را جبران کنند مثلاً برگزاری جشنواره‌های ورزشی، موسیقی و… . همان گونه که همه می‌دانیم شهرهای جنوب کرمان، استعدادهای زیادی در حوزه ورزش و  موسیقی دارند اما متاسفانه به خوبی از آن‌ها استفاده نمی شود.»

توزیع فضای سبز بر خشونت و درگیری ها تأثیر دارد

توزیع نامناسب فضای سبز، معضل دیگری در شهرهای جنوبی است. در حال حاضر این توزیع، همه محلات را پوشش نداده و اصولاً در کنار محورهای اصلی شهر قرار دارند. کارشناس ارتباطات رسانه ای نیروی انتظامی استان می‌گوید: وقتی تعداد پارک‌ها و فضاهای تفریحی و رفاهی در شهر کم باشد، و یا در همه جا به صورت عادلانه توزیع نشده باشد، میزان خشونت و درگیری‌ها زیادتر می‌شود. پس باید این فضاها در همه جای شهر با توجه به جمعیت آن مناطق توزیع شود تا جمعیت در این فضاها تقسیم شود.