نرخ فقر در کدام استان‌ها بیشتر است؟
به تازگی دفتر مطالعات اقتصادی مرکز پژوهش های مجلس شواری اسلامی، در گزارشی با عنوان «خط فقر ایران در سال 1395 و مروری بر روش محاسبه آن»، ضمن معرفی متداول ترین روش های محاسبه خط فقر (روش هزینه نیازهای اساسی و مصرف انرژی غذایی) و با رویکردی جدید نسبت به روش هزینه نیازهای اساسی، به برآورد خط فقر مطلق در سال 1395 در کشور پرداخته است.
به گزارش روابط عمومی مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، در این پژوهش به جای برآورد خط فقر کشوری (شهری و روستایی)، 9 خط فقر (چهار خط فقر شهری و 5 خط فقر روستایی) محاسبه شده است. به این منظور از روش هزینه نیازهای اساسی تکراری استفاده شده، با این تفاوت که نوآوری هایی که مرتبط با ویژگی های جغرافیایی ایران است، به کار بسته شده است.
بالاترین و پایین ترین نرخ فقر در استان های کشور
بر اساس این گزارش، سه استان سیستان و بلوچستان، کرمان و گلستان نرخ فقر بالاتری نسبت به دیگر استان‌های کشور دارند. این نرخ در سه استان مذکور به ترتیب ۳۸٫۳۱، ۳۲٫۹۰ و ۳۰٫۳۸ درصد بوده است. همچنین درصد فقرا در سه استان چهارمحال و بختیاری، مازندران و کهگیلویه و بویراحمد نیز کمتر از دیگر استان‌های کشور محاسبه شده است. این نرخ در این سه استان به ترتیب ۱٫۸۷ درصد، ۲٫۰۹ و ۲٫۴۹ درصد بوده است.
در این گزارش همچنین نتایج حاصل از محاسبه خط فقر در مناطق شهری در سال 1395 نشان می دهد خوشه شامل شهرستان تهران با خط فقر سرانه معادل ماهانه حدود 770 هزار تومان، دارای نرخ فقر حدود 12 درصد است.
براساس این گزارش منظور از خط فقر سرانه آن است که این مقدار به ازای هر نفر است و منظور از معادل نیز، اصطلاحی است که در مطالعات فقر استفاده می شود و در آن هر یک نفر، ضریب یک نخواهد داشت. به طوری که بر اساس استاندارد مورد استفاده در این مطالعه، نفر اول بزرگسال ضریب 1، نفر دوم بزرگسال برابر 0/7 و بچه ها هر کدام ضریب 0/5 خواهند داشت. برای مثال در این روش بر اساس خط فقر سرانه معادل ماهانه 770 هزار تومان، خط فقر برای یک خانوار چهارنفره 2079 هزار تومان خواهد بود که از ضرب عدد 770 در 2/7 به دست آمده است.
در خوشه ای دیگر که شامل اغلب شهرهای پرجمعیت کشور است، خط فقر سرانه معادل ماهانه حدود 500 هزار تومان و نرخ فقر حدود 5/14 درصد را داراست. دو خوشه دیگر (شامل مناطق شهری سایر استان ها که بر اساس بردار قیمت به دو گروه تقسیم شدند) با خط فقر سرانه معادل ماهانه حدود 360 و 410 هزار تومان، دارای نرخ فقر حدود 15/4 درصد هستند. نرخ فقر کل در مناطق شهری نیز 14/9 درصد برآورد شده است.
در گزارش مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی نتایج حاصل از تعیین خط فقر در مناطق روستایی در سال 1395 نشان می دهد خوشه شامل استان های سیستان و بلوچستان، ایلام و کهگیلویه و بویراحمد با خط فقر سرانه معادل ماهانه حدود 200 هزار تومان (کمترین مقدار خط فقر در خوشه های روستایی)، نرخ فقر حدود 13/5 درصد د ارند. خوشه شامل مناطق روستایی استان های تهران و البرز نیز با خط فقر سرانه معادل ماهانه حدود 430 هزار تومان و نرخ فقر حدود 14/5 درصد بیشترین فقرا را در خود جای داده است. سه خوشه دیگر نیز دارای خط فقر بین دو خوشه مذکور هستند. نرخ فقر کل در مناطق روستایی نیز 11/6 درصد برآورد شده است. همچنین در این گزارش تاکید شده یکی از اهداف این پژوهش، معرفی روشی کامل و جامع برای محاسبه خط فقر است تا بتواند در مطالعات بعدی نیز به عنوان مرجع استفاده شود.
