واقعیت تلخ دستان کوچکی که به جای بازی کار می‌کند
این روزها نمودار افزایش تعداد کودکان کار در سطح شهرها با شیب نسبتا تندی در حال صعود است و حالا آنها به جز جدایی‌ناپذیری از شهرها تبدیل شده‌اند.
كودكان، سرمایه‌هایی هستند كه مراقبت های فكری، مهارتی و تقویت دامنه تعلیم و تربیت آنها لازمه ی توسعه هر جامعه ای است.
بر اساس تعریف كنوانسیون حقوق كودک سازمان ملل متحد، كودک به هر فرد زیر 18سال در جامعه گفته می‌شود.
كودكان، نیازمند حفاظت شدن در مقابل صدمه ها و آزارهای جسمی و روحی هستند.
آنها به واسطه محدودیت‌های طبیعی و اجتماعی خود نیاز به حمایت قانون‌گذار، والدین و جامعه دارند.
برای رسیدن به این هدف باید امکانات خانوادگی و اجتماعی برای استعدادیابی و رشد استعداد کودکان فراهم شود.
در این راستا سازمان ملل متحد پیوند نامه حقوق کودک را به تصویب رسانده تا از این رهگذر راهکار قانونی برای مقابله با موانع رشد کودکان میسر شود.
طبق این مقاوله نامه، انتظار می‌رود این گروه از افراد اوقات خود را به تحصیل، آموزش یا فراغت بگذرانند.
از این رو هر فعالیتی به استثنا تحصیل و فراغت که اوقات آنان را اشغال کند، مانع شناخته می‌شود.
بنابراین کار کردن کودکان نیز یکی از موانع نامبرده به‌شمار می‌آید.
سازمان بین‌المللی کار نیز با تاکید بر این پیوند نامه حقوق کودک سازمان ملل متحد، دو مقاوله نامه حداقل سن کار (شماره ۱۳۸) و بدترین اشکال کار کودک (شماره ۱۸۲) را مورد تصویب قرار داده است.
که بر اساس آن حداقل سن کار، اشتغال کودکان ۱۵ ساله و کمتر ممنوع است.
در ماده (۱) این مقاوله نامه به صراحت آمده است که سیاست‌های ملی باید به‌گونه‌ای باشد تا افزایش تدریجی حداقل سن قانونی کار متناسب با رشد کامل جسمی و ذهنی کودکان، صورت پذیرد.
در این راستا قانون کار جمهوری اسلامی ایران، اشتغال افراد زیر ۱۵ سال را ممنوع کرده و فعالیت کودکان ۱۵ تا ۱۸ ساله را فقط با رعایت شرایط ویژه بدون اشکال دانسته است.
با وجود تمام این قوانین اما آمارها چیز دیگری نشان می دهد و سال به سال بر تعداد کودکان کار در ایران افزوده می شود.
استان کرمان نیز از این قاعده مستثنی نبوده و کودکان کار در کرمان نیز آمار قابل توجهی دارند.
خدمت به 750 کودک خیابانی در 9 ماهه اول سال
مدیر کل بهزیستی استان کرمان در گفت و گو با «کرمان نو» گفت:
در ٩ ماهه اول سال جاری قريب بر ٧٥٠ كودک از مراکز مربوطه خدمت گرفته اند که احتمالا تا آخر سال این رقم از ١٠٠٠رد كند.
عباس صادق زاده افزود: آمارهای مربوط به حوزه آسيب ها قطعی نيستند و هميشه نيمه پنهانی دارند كه هيچ مرجع و دستگاهی به آنها دسترسی پيدا نمی کند.
آمارهای موجود نیز بر اساس تعداد افراد خدمت گرفته شده است.
به گفته وی سال گذشته ١٠٦٣ كودک خيابانی كه درصدی از آنها كودک كار بودند، از مجموعه های بهزيستی خدمت دریافت کردند.
صادق زاده ادامه داد که از این تعداد کودک، حدود 55 تا 60 درصد افاغنه هستند.
او افزوده که امسال برش استانی كودكان فوق ١٠٠٠نفر تعيين شده است.
5 ماه تعویق در پرداخت یارانه کودکان کار کرمان
مدیر عامل موسسه خیریه نسیم مهر قدسیان به «کرمان نو» گفت: قریب به 5 ماه است که سازمان بهزیستی کرمان یارانه کودکان تحت پوشش ما را پرداخت نکرده است.
حسین فاطمی نیا افزود: برای پرداخت کمک هزینه این بچه ها ما در لیست حسابرسی بهزیستی قرار داریم اما آنها می گویند بودجه نداریم.
مدیر کل بهزیستی استان کرمان نیز در اینباره به ما گفته که
كمك هزينه هر كودك در هر شبانه روز قريب ١٤٠٠٠تومان است كه تا كنون ٢٠درصد تامين و پرداخت شده است و ٨٠درصد معوقه دارند.
جای خالی موسسه ترک اعتیاد کودکان کار در کرمان
فاطمی نیا در ادامه صحبت های خود به صراحت بیان کرد: در کرمان مرکزی برای ترک اعتیاد کودکان کار وجود ندارد.
در رابطه با این موضوع از صادق زاده مدیرکل بهزیستی پرسیدیم
وی عنوان کرد: متولی ترک اعتياد دانشگاه علوم پزشكی است كه كودكان زير ٦سال در بيمارستان افضلی و بالای آن در شهيد بهشتی ترک می كنند.
دختران کار کرمان بدون سر پناه شبانه روزی
این مدیر عامل در ادامه گفت و گوی خود با «کرمان نو» به نبود موسسه نگهداری کودکان کار خیابانی دختر به صورت شبانه روزی در استان کرمان هم اشاره کرد.
وی با تاکید بر اهمیت این موضوع ادامه داد که یک اورژانس اجتماعی در این زمینه در کرمان فعالیت می کند اما مرکز خصوصی در این خصوص نداریم.
مدیرکل سازمان بهزیستی استان کرمان اما می گوید: دختران معمولا در سه مركز روزانه خدمات می گيرند و موارد فاقد سرپرست يا سرپرستی كه عدم صلاحيتشان به تاييد دستگاه قضايی رسيده باشد از همان ابتدا در مراكز شبه خانواده ساماندهی می شوند.
نبود ساختمان ایمن برای کودکان کار تحت پوشش موسسه
مدیرعامل موسسه خیریه نسیم مهر قدسیان عنوان کرد: ساختمانی که کودکان تحت پوشش ما اکنون در آن مستقر هستند ایمنی لازم را ندارد.
به گفته فاطمی نیا چندی پیش بهزیستی زمینی در خیابان جهاد در اختیار آنها قرار داده است تا با مشارکت بخش خصوصی مرکز نگهداری کودکان کار را بسازند.
وی افزود: با توجه به اینکه سرمایه ساخت این مرکز تامین شده بود و حتی تجهیز آن هم با ما بود بعد از مدتی جلوی کار را گرفتند.
او گفت: قرار شد تا مدیر کل بهزیستی این موضوع را بررسی و مشکل را حل کنند اما فعلا که خبری نیست.
این مدیر عامل با بیان اینکه خطر آسیب های اجتماعی از خطر جنگ با دشمنان نیز بیشتر است، ادامه داد: باید با برنامه ریزی جلوی این آسیب ها را گرفت.
بچه ها با سه روش به مراکز نگهداری جذب می شوند
کودکان خود معرف
کودکان کاری هستند که خودشان را به مراکز و موسسات خیریه نگهداری کودکان کار معرفی می کنند و این موسسات بعد از انجام آزمایش های بالینی آنها را پذیرش می کنند.
کودکانی که از طریق دادگاه معرفی می شوند
بچه ها ممکن است از هر طریقی به کلانتری ها معرفی شوند و کلانتری نیز آنها را به دادگاه معرفی کرده و بعد از آن با تایید دادگاه به موسسات معرفی می شوند.
تماس با 123 «اورژانس اجتماعی»
مردم در تماس با 123 این کودکان را معرفی کرده که بعد از تایید آنها به موسسات فرستاده می شوند.
گشت های شهری
مددکاران با گشت زنی در سطح شهر آنها را شناسایی می کنند و به مراکز مربوطه تحویل می دهند.
ناگفته نماند بچه های خیابانی لزوما بی خانواده نیستند آنها ممکن است بد سرپرست باشند.
معمولا بچه هایی که به موسسات فرستاده می شوند بعد بازه ی دو تا 21 روزه با بررسی مددکاران در صورت صلاحیت به خانواده بر می گردند.
اگر هم خانواده آنها رد صلاحیت شود به مراکز شبه خانواده سپرده می شوند.
تکلیف کودکان کار و خیابانی در استان کرمان هرچه زودتر روشن شود
استاندار کرمان 25 تیر 98 گفته بود که در موضوع کودکان خیابانی اتهامی متوجه بهزیستی نیست.
فدایی افزوده که دیگر دستگاه ها باید کمک و همکاری ها لازم با این سازمان را داشته باشند تا تکلیف کودکان کار و خیابانی در استان کرمان هرچه زودتر روشن شود.
وی به این هم اشاره کرده که باید کودکان جمع آوری و آموزش داده شوند و برای آنها کار ایجاد شود و همه ما مسئول اجرای این موضوع با مدیریت سازمان بهزیستی هستیم.
توجه اصولی به گذر دوران كودكی رسالتی است كه نباید از كف دولتمردان به آسانی برود و نیازمند برنامه ریزی و سرمایه گذاری هدفمند است.
شاید این بحث اکنون که اوضاع اقتصادی کشور در شرایط مناسبی نیست، از اهمیت بیشتری برخوردار باشد و انتظار می رود مسوولین مربوطه با ورود به این موضوع برای حل این معضل بزرگ اجتماعی قدم بردارند.