کاهش آسیبهای اجتماعی با نگاهی نو به آموزش
در بحث آموزش اغلب فکر می کنیم دبستان نقطه شروع آموزش محسوب می شود و گاهی نیم نگاهی به پیش دبستانی داریم و معمولا مهد کودک را ویژه کودکانی می دانیم که والدینی کارمند دارند و مجبورند ساعاتی کودک را به جایی بسپرند و به شغلشان بپردازند.
در حالیکه بر اساس یافته های علمی سالهای پیش از دبستان در رشد فرد نقش بسیار تعیین کننده ای دارند در این سن یادگیری کودک عمیق تر سریعتر و آسان تر بوده و امکان شکوفایی توانایی های کودک بسیار و بطور کلی در این سالها پایه های اصلی شخصیت فرد شکل می گیرد. در این نوشته سعی شده که نظر مسئولین و کارشناسان را راجع به اهمیت این مقوله جویا شویم.
مدیر بهزیستی شهرستان کرمان معتقد است که برای رسیدن به چشم اندازهای مشخص شده در برنامه های توسعه باید نیروی انسانی توانمندی داشته باشیم و برای داشتن این نیرو باید سرمایه گذاری ویژه ای روی دوره کودکی صورت بگیرد.
محمود منصوری می گوید در کشورهای توسعه یافته بیش از ۷۰ درصد کودکان از خدمات آموزش دوره کودکی استفاده می کنند در صورتیکه این آمار در کشور ما ۷ تا ۸ درصد است. این مشکل بسیار بزرگی است که باید مورد توجه مسئولین قرار بگیرد و خانواده ها باید اهمیت دوره کودکی را درک کنند.
او افزود خانواده ای که حاضر است بچه را سال اول دبستان در مدرسه ای با شهریه بالا ثبت نام کند تمایلی ندارد هزینه ای برای دوره مهد کودک بپردازد..این نشانه عدم آگاهی جامعه از اهمیت این دوران است.
وی می گوید مسئله دیگر اینکه مربیان کودکان موفق عمل نکردند و کیفیت خدمات در حدی نبوده که جامعه تفاوت بین بچه های مهد رفته و نرفته را احساس کند.
بنا به گفته منصوری سیاستگذاران نیز این بخش را کاملا فراموش کرده اند ما شاهد بودیم جامعه به نیاز افراد برای رفتن به دانشگاه با راه اندازی انواع دانشگاهها پاسخ داد. اما هیچ توجهی به نیاز کودکان نمی شود.در صورتیکه سنگ بنای تربیت افراد توانمند در کودکی گذاشته می شود.
وی اظهار کرد که اگر در کودکی به بچه توجه شود و فرد با عزت نفسی تربیت شود او توانایی نه گفتن را دارد و در آینده آسیب اجتماعی خیلی پایینی خواهیم داشت.متاسفم که روی اینها کار نمی کنیم.
او با اشاره به گذشته می گوید قبلا بچه ها در کوچه بازی می کردند و در این بازیها با مهارتهایی آشنا می شدند اما الان ما بچه ها را در کوچه نمی بیبنیم. همه چیز به مدرسه موکول می شود در مدرسه هم فقط سوادآموزی انجام شود با این روال در آینده ما نیروی انسانی کارآمدی نخواهیم داشت.
مدیر بهزیستی شهرستان افزود باید نمایندگان مجلس و دولتمردان به این موضوع اهمیت دهند ببینند جهانی که پیشرفت کرده روی کودکان کار کردند دولت باید الزام قانونی بیاورد از ۳تا۵ سال کودک به مهد کودک برود و در این راستا نصف شهریه مهد را تقبل کند
منصوری گفت که الان دولت با بحران بیکاری مواجه است و اینجا هم خلا آموزشی داریم وقتی دولت کمک مالی کند بخش خصوصی این افراد تحصیلکرده را جذب می کند و آموزش لازم را می دهد هم مربیان توانمند تری خواهیم داشت و مشکل بیکاری هم کم می شود.
اهمیت آموزش در این سن را از عظیمه جعفری صدر دکترای روانشناسی کودک پرسیدم. او معتقد است که آموزش بایستی از سن ۴ سالگی اجباری و رایگان باشد. در بسیاری از کشورهای پیشرفته نهادها و سازمانهای متولی با سپردن امر تعلیم و تربیت به بخش خصوصی ناظر بر آموزش در مهد کودکها هستند.
لزوم از بین رفتن سیستم سنجش کمیتی و نمره در دبستانها
وی افزود بر اساس نتایج تحقیقات صورت گرفته کودک سه ساله آمادگی پذیرش آموزش رابه خوبی دارد و به همین منظور شروع آموزش مهارتهای زندگی ،پرورش هوش هیجانی و هوش اجتماعی از۳ یا ۴ سالگی بایستی آغاز گردد.
به گفته جعفری میتوان رشته کارشناسی رشد کودک و نوجوان را در دانشگاهها ایجاد کرد تا مربیان با فراگیری دوره های دو ساله با آگاهی و مهارت لازم در کلاسها حاضر شوند. همچنین لازم است که مربیان همانند معلمان تحت پوشش حقوق دولتی قرار بگیرند تا با امنیت خاطربه کودکان آموزش دهند.
او با اشاره به اینکه نرخ آسیبهای اجتماعی در حاشیه شهر بالاتر است افزود که باید به آموزش بویژه در مناطق حومه شهری توجه و اهتمام بیشتری صورت گیرد و علاوه بر کودکان، باید به آموزش والدین توجه شود به گونه ای که والدین یکسری آموزشهای کاربردی از جمله مهارتهای اولیه زندگی و پس از آن آموزش فرزند پرورری را ببینند زیرا بسیاری از اختلالات رفتاری کودک نشات گرفته از خانواده است.
این استاد دانشگاه می گوید مشکل دیگری که وجود دارد بحث آموزش متفاوت در سیستم آموزش قبل از دبستان و بعد از دبستان است مثلا در مهد کودک آموزش می دهیم خودت را بشناس دیگری را بشناس. اما با ورود کودک به دبستان این آموزشها قطع می شود و مبحثی دیگر تحت نام نمره و سنجش نسبی پیش کشیده می شود که فرد با دیگری رقابت خواهد کرد فقط خود او ونمره بالای او مهم است.
جعفری می گوید در صورتیکه وجود امتحان و نمره در دبستانها درست نیست زیرا باعث اضطراب و کاهش عزت نفس کودک می شود خوشبختانه اکنون سبک توصیفی در دبستانها اجباری شده است که نمره حذف و وضعیت با درجه های بسیار خوب، خوب،متوسط و نیازمند به تلاش بیشتر مشخص شده و دیگر خبری از رقابت سر ۲۵ صدم و یک نمره نیست. هر چند در بعضی مدارس معلمین به سبک قدیم اصرار دارند.
وی اظهار داشت که بر اساس نظریه پیاژه کودک در7 تا 11سالگی در دوران عینی قرار دارد که دوران دبستان است و باید کودکی و بازی کند در این مقطع باید اصل علم را بیاموزد درست بتواند بیان کند و مهارتهای زندگی را بیاموزد نه فقط ریز به ریز مطالب و کتابها را حفظ کند
او در پایان گفت برای اینکه فضای رقابتی مضطرب و بدون اعتماد به نفس فعلی جای خود را به فضایی سرشار از آرامش و اعتماد بدهد لازم است سیستم سنجش کمیتی و نمره کاملا از دبستانها حذف شود تا نسل آینده با دارا بودن دیدگاهی با منش منفعت جمعی تربیت شود. ودستیابی به این هدف فقط با همکاری مسئولان امکان پذیر است ضمن اینکه برای برنامه ریزی در این مورد باید حتما از نظر متخصصان استفاده شود.