کرمان زیر خط فقر فضای آموزشی| مدرسه‌سازی معادن کرمانی در استان‌های دیگر

به گفته مدیرکل نوسازی توسعه و تجهیز مدارس استان آذربایجان شرقی، شرکت صنایع مس ایران قرار است 14 مدرسه 77 کلاسه در این استان بسازد.

بر پایه تفاهم‌نامه‌ای که اواخر آذر امسال منعقد شده، این شرکت، مشارکتی 50 درصدی در ساخت مدارس یاد شده دارد تا دیگر مدرسه ناامن و کانکسی در آذربایجان شرقی وجود نداشته باشد.

البته که این اقدام شرکت صنایع مس ایران در راستای عمل به مسوولیت‌های اجتماعی، جای تحسین دارد، اما با نگاهی به وضعیت استان کرمان در بحث سرانه فضای آموزشی، می‌بینیم که شاید استان مادر صنایع مس ایران بیشتر نیازمند چنین اقداماتی از سوی شرکت‌های بزرگ معدنی باشد تا دیگر استان‌ها.

فاصله ۲۱۵ هزار مترمربعی تا شرایط استاندارد

آن‌طور که محمدرضا فرحبخش، معاون مشارکت‌های مردمی اداره‌کل نوسازی مدارس استان کرمان به «کرمان‌نو» می‌گوید استاندارد سرانه فضای آموزشی برای هر نفر ۸.۳ متر مربع است که این عدد در استان به پنج متر مربع هم نمی‌رسد.

او می‎‌گوید که این رقم در صورت حساب نکردن مدارس تخریبی، از این هم پایین‌تر می‌آید و اوضاع بدتر می‌شود.

به گفته فرحبخش، برای استاندارد شدن سرانه فضای آموزشی در استان کرمان، نیاز به ساخت 215 هزار متر مربع فضای آموزشی است که اگر معادن در این حوزه دست به کار شوند، رسیدن به سرانه استاندارد چندان دور از دسترس نیست.

کم‌لطفی معادن

معاون مشارکت‌های مردمی اداره‌کل نوسازی مدارس استان کرمان در پاسخ به این سوال که «با وجود این شرایط، چرا شرکت بزرگی همچون مس ایران که اتفاقا بزرگ‌ترین معادنش در کرمان وجود دارد، جای دیگری را برای ساخت مدرسه انتخاب می‌کند» می‌گوید که این مساله فقط مختص شرکت مس نیست.

به گفته او در چهار سال گذشته تنها شرکت معدنی که اقدام به ساخت مدرسه در استان کرده، شرکت گهرزمین بوده که یک مدرسه ساخته.

همچنین شرکت گل‌گهر هم برای یک خوابگاه دانش‌آموزی در مدرسه عشایری کمک هزینه 750 میلیون تومانی را تقبل کرده.

البته او تاکید می‌کند که این کمک‌ها رسمی هستند. اگر کمک‌های غیررسمی را که شرکت‌های بزرگ معدنی به آموزش و پرورش‌های مناطق می‌کنند، حساب کنیم، چیزی حدود 500 میلیون تا یک میلیارد تومان می‌شود.

فرحبخش اضافه می‌کند که در خراسان جنوبی ایمیدرو و مس ایران قبول کردند چهار و نیم میلیارد تومان برای ساخت مدارس شبانه‌روزی کمک کنند اما در استان کرمان اینگونه نبوده.

او با اشاره به رسالتی که این شرکت‌ها در بحث عمل به مسوولیت‌های اجتماعی دارند، می‌گوید که اگر آموزش، بهداشت و امنیت را جزو ضروری‌ترین نیاز که زیرساخت‌های جامعه است، بگذاریم، قطعا ساخت مدرسه می‌تواند محور مهم مسولیت اجتماعی باشد.

معاون مشارکت‌های مردمی اداره‌کل نوسازی مدارس استان کرمان در حالی خواستار ورود شرکت‌های بزرگ معدنی به بحث مدرسه‌سازی شده که روز گذشته هم رییس اتاق بازرگانی استان کرمان در شورای آموزش و پرورش از استاندار خواست که این شرکت‌ها، از جمله مس ایران را ملزم به ساخت مدرسه در کرمان کند، همانطور که این شرکت قرار است در آذربایجان شرقی چنین کاری کند.

مسوولیت اجتماعی شرکت‌ها؛ چرا و چگونه؟

هر چند در سال‌های اخیر بحث‌های زیادی درباره مسوولیت‌های اجتماعی شرکت‌ها شکل گرفته اما به نظر می‌رسد هنوز هم درباره تعریف دقیق این مفهوم توافق عمومی شکل نگرفته است.

قرائت‌های متفاوت از مسوولیت اجتماعی موجب شده برخی شرکت‌ها طرح‌هایی را به عنوان عملکرد مسوولیت اجتماعی معرفی کنند که با تعریف جهانی این مفهوم در تضاد قرار دارد.

همچنین برخی شرکت‌ها اساسا به مسوولیت اجتماعی اعتقادی ندارند و در چنین شرایطی این سوال مطرح می‌شود که چطور می‌توان شرکت‌ها را متقاعد کرد که مسئولیت‌های اجتماعی‌شان را بشناسند و به آن عمل کنند.

امین شول سیرجانی، روزنامه نگار و تسهیلگر مسوولیت اجتماعی شرکت‌ها (CSR) به «کرمان نو» می‌گوید بسیاری از کارهایی که به عنوان مسوولیت اجتماعی از سوی شرکت‌ها انجام می‌شود با تعاریف علمی آن در تناقض است.

به گفته او مسوولیت اجتماعی شرکت‌ها بر سه محور جامعه، اقتصاد و محیط‌زیست استوار است: «اگر در روزگاری فعالیت اقتصادی فی‌نفسه مهم بود اکنون دیگر این نگاه تک بعدی رنگ باخته و در گفتمان توسعه پایدار، هر فعالیت اقتصادی باید در برابر ذی‌نفعانش مسوولانه عمل کند».

به گفته شول سیرجانی شرکت نسبت به درون سازمان، جامعه محلی، محیط پیرامونی و مشتریان مسئولیت‌های بر عهده دارد که بی‌توجهی به آن‌ها می‌تواند موجب ناپایداری سرزمینی و اقتصادی می‌شود.

مسوولیت اجتماعی باید در بلند مدت به پایداری اقتصادی شرکت منجر شود

او می‌گوید شرکت‌های فعال در استان کرمان بعضا کارهایی را انجام می‌دهند که سطحی‌ترین برداشت از مسئولیت اجتماعی است: «امور خیریه و امدادی هر چند ارزشمند و مهم هستند اما در چارچوب یاد شده نمی‌گنجند. مسوولیت اجتماعی یعنی اقداماتی که در بلند مدت به پایداری اقتصادی شرکت منجر شود و پایداری در گروه توجه به اقدامات مسوولانه است».

به گفته شول سیرجانی توجه به کنترل فساد در درون سازمان، شفافیت عملکرد و پاسخگویی، شایسته سالاری، جبران خسارت‌های وارده به محیط زیست، کمک به توسعه زیرساخت‌هایی که در نتیجه فعالیت شرکت آسیب دیده‌اند از جمله اقدامات هر شرکت باید باشد.

شول سیرجانی در خصوص مسوولیت اجتماعی سازمان‌ها در حوزه محیط‌زیست هم می‌گوید که هر سازمانی باید با اجرای روش‌ها و طرح‌هایی، پیامدهای محیط‌زیستی فعالیت‌هایش را به حداقل برساند.

سلیقه گرایی، توزیع رانت و امتیاز دادن به جریان‌های سیاسی و… از جمله آفت‌هایی است که به گفته شول سیرجانی، طرح‌های مسئولیت اجتماعی را در برخی شرکت‌ها به بیراهه برده است.

او برای پرهیز از این چنین انحرافاتی می‌گوید: «شرکت‌های بزرگ استان باید ابتدا سند مسئولیت اجتماعی خود را تهیه کنند و به طور شفاف درباره چگونگی اجرای این سند به ذی نفعانشان گزارش دهند. در این صورت می‌توان امیدوار بود از شدت انحراف‌های موجود کاسته شود.»