هشدار فرونشست در جنوب کرمان

به گزارش کرمان‌نو به نقل از ایرنا، محمدرضا شاهرخی معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری جنوب کرمان روز سه‌شنبه ۱۵ آبان اظهار کرد: گلاشگرد یا فاربما در فاریاب، دوساری در عنبرآباد، زه در کهنوج و اسماعیلیه در جیرفت نقاطی هستند که درگیر فرونشست و آبکندی (گالی) شده‌اند.

او با بیان اینکه دستکم هفت روستا فقط در فاریاب درگیر این موضوع هستند ادامه داد: برخی واحدهای مسکونی از وسط ترک خورده‌اند، گویی زلزله‌ای رخ‌داده باشد که دلیل اصلی فرونشست‌ها برداشت بی‌رویه آب‌های زیرزمینی است.

شاهرخی با اشاره به معنای گالی اضافه کرد: بعد از فرونشست در زمانی که بارش‌ها رخ می‌دهد ساختار خاک به شکلی است که آب‌شستگی رخ می‌دهد و کم‌کم دره‌های عمیق حتی تا ۳۰ و عرض ۵۰ متر شکل‌گرفته و در حال پیشروی است.

او تأکید کرد: طول گالی‌ها زیاد است و در مواردی تا ۲۰ کیلومتر هم می‌رسد.

معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری جنوب کرمان تصریح کرد: در دوساری عنبرآباد به دلیل اینکه آب لازم برای کشاورزی نمانده، کشاورزان ۱۰۰ هکتار زمین در بالادست را رها کرده و در ۲۰۰ هکتار پایین‌دست در حال کشاورزی هستند و چاه‌های جدید زده شده که به طور حتم پنج سال دیگر در این نقطه هم همان مشکل کمبود آب اتفاق می‌افتد.

او با بیان اینکه باید راهکاری برای کشاورزان دیده شود تأکید کرد: به‌ناچار باید شیوه‌های کاهش مصرف آب موردتوجه قرار گیرد یا اشتغال جدید برای آنها ایجاد شود.

همه دشت‌ها ممنوعه است؛ اما آب برداشت می‌شود

شاهرخی با بیان اینکه همه دشت‌های جنوب کرمان از نظر برداشت آب ممنوعه و بیلان آب منفی است تصریح کرد: اما به دلیل مجوزهایی که قبلاً داده شده است و برخی هم بدون مجوز به برداشت آب از آب‌های زیرزمینی می‌پردازند که شرکت آب منطقه‌ای باید مانع شود.

او با اشاره به اینکه فرونشست زمین یکی از مهم‌ترین بحران‌های محیط زیستی در عصر حاضر است گفت: فرونشست زمین و فرسایش آبکندی (گالی) عواقب جبران‌ناپذیری از جمله تخریب زیرساخت‌ها، کاهش کیفیت آب‌های زیرزمینی، تغییر شکل زمین و در نهایت ازبین‌رفتن اراضی کشاورزی را به همراه دارد.

شاهرخی افزود: این پدیده نه‌تنها اقتصاد منطقه را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد بلکه می‌تواند به یک بحران اجتماعی نیز تبدیل شود.

علل فرونشست

او برداشت بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی، کاهش بارندگی‌ها، خشکسالی‌های پی‌درپی و مدیریت نادرست منابع آب را برخی از علل فرسایش‌های خندقی و فرونشست زمین دانست و افزود: بندهای خاکی و پروژه‌های آبخیزداری ضمن حفظ منابع آب زیرزمینی می‌تواند مانع خسارت روان‌آب‌ها، کنترل فرسایش خاک و ضرر به زیرساخت‌ها، تأسیسات مناطق شهری، بیابانی و کشاورزی شود و بستر مناسبی برای هدایت سیلاب به خارج از مناطق مسکونی فراهم کند.

شاهرخی آبخیزداری را بهترین نسخه برای درمان فرسایش آبکندی (گالی) و فرونشست زمین دانست و اضافه کرد: سازه‌هایی برای کنترل رسوب‌گری و پیشروی ساخته می‌شود.

چالش‌های پیش روی آبخیزداری

معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری جنوب کرمان با اشاره به چالش‌های پیش روی اجرای طرح‌های آبخیزداری گفت: کمبود اعتبار و تغییر اقلیم از جمله مهم‌ترین چالش‌هایی هستند که اجرای طرح‌های آبخیزداری را با مشکل مواجه می‌کنند.

او درعین‌حال گفت: با برنامه‌ریزی دقیق و استفاده از ظرفیت‌های بخش خصوصی می‌توان بر این چالش‌ها غلبه کرد.
شاهرخی، بر لزوم توجه ویژه به آبخیزداری در برنامه‌ریزی‌های کلان کشور نیز تأکید کرد و افزود: آبخیزداری نه‌تنها برای مقابله با فرسایش آبکندی (گالی) و فرونشست زمین، بلکه برای حفظ منابع آب‌وخاک و توسعه پایدار نیز ضروری است، بنابراین باید با نگاه بلندمدت و استفاده از تمامی ظرفیت‌های موجود، به اجرای طرح‌های آبخیزداری در سطح کشور پرداخت.

معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی جنوب کرمان بر لزوم همکاری همه دستگاه‌های اجرایی، بخش خصوصی و مردم برای مقابله با پدیده فرونشست زمین تأکید کرد و از همه خواست تا با مشارکت در طرح‌های آبخیزداری، به حفظ این میراث ارزشمند برای نسل‌های آینده کمک کنند.