انتقال آب از هلیل رود، طرح کارشناسی شده‌ای نیست

نجمه سعیدی | چالش‌های طرح انتقال آب از هلیل‌رود به شمال کرمان، همچنان وجود دارد، اکنون این نگرانی وجود دارد که امکان دارد این طرح، علی رغم همۀ هشدارهای محیط زیستی،اجتماعی و اقتصادی‌ای که در موردش گفته می‌شود، ادامه پیدا کند.

این نگرانی بعد از صحبت‌های استاندار کرمان پر رنگ هم شده است.

زینی وند گفته بود این طرح در مراحل پایانی است و به همین دلیل امکان توقفش وجود ندارد. بعد از اظهار نظر جنجالی استاندار، منتقدان این طرح در قالب‌های متفاوت، مخالفت خود را اعلام کردند،  استاندار اعلام کرده بود که برای تامین آب مناطق جنوبی، پیگیر انتقال آب از دریای عمان خواهد بود، در دیدار استاندار کرمان با وزیر نیرو در 24 آذر این موضوع  نیز مطرح شد و مقرر شد.

تقی‌زاده خامسی، معاون آب و آبفای وزیر نیرو در خصوص تخصیص آب دریای عمان برای نیاز شرب و صنعت شهرهای جنوبی اقدام کند.

بسیاری از کارشناسان با این طرح پیشنهادی استاندار هم مخالف هستند و حتی اجرای آن را برای جنوب استان غیر منطقی می‌دانند، بر اساس نظر کارشناسان، اقتصاد جنوب استان بر مبنای کشاورزی است، صنعتی نیست که آب شور بتواند نیازش را برطرف کند و کشاورزی، آب شیرین نیاز دارد.

حالا این بحث مطرح می‌شود، در کنار هزینه‌‌های انتقال ، آیا هزینه‌های مناسب‌سازی آب، این طرح پیشنهادی را از منطق دورتر نمی کند؟

 برای طرح‌های انتقال آب از دریا تبلیغات زیادی انجام می‌شود

حسن اشرف گنجوئی کارشناس و محقق تامین آب هم  طرح انتقال آب از دریای عمان به جنوب استان را غیرکارشناسانه می‌داند و به کرمان نو می گوید: اینکه  برای جنوب کرمان آب را از دریا  بیاوریم، حرف عجیبی است، وقتی منطقه ای آب دارد و  به آبی که در آن وجود دارد هم قانع است، آب آن منطقه را  با میلیاردها  تومان هزینه به یک حوضۀ دیگر منتقل کنیم  و بعد از دریا برای آن منطقه آب بیاوریم.

او افزود: این کار منطقی نیست، آیا اگر این مسائل در مجامع علمی عنوان شود می توان از آن دفاع کرد؟

اشرف گنجویی می‌گوید: یک تبلیغات عجیبی از انتقال آب از دریا راه اندازی کردیم که فقط گوش خراشند، اگر این تبلیغات واقعی است و ما توانایی انتقال آب از دریا تا سیرجان را پیدا کرده‌ایم پس تا کرمان را هم می توانیم، انجام دهیم تا آب شرب  کرمان تامین شود.

او ادامه داد: البته  من به این شکل تامین آب شرب برای کرمان هم اعتقاد ندارم و معتقدم آب شرب کرمان از نواحی اطراف خود کرمان، قابل تامین است.

انتقال آب و نابودی یک منطقه

این کارشناس رسمی تامین آب در مورد طرح انتقال آب از هلیل‌رود برای تامین آب شرب شمال کرمان می‌گوید:  منطقه هلیل رود یک منطقه ویژه است و سال ها، ساکنین این مناطق با این آب زندگی کرده اند و یک تمدن در کنار این رود به وجود آمده است. نمی‌توان بدون کارشناسی دقیق در مورد انتقال آب این رود اقدام کرد.

او افزود: برای این طرح  باید پارامترهای گسترده‌ای مورد مطالعه قرار بگیرد. من به عنوان کارشناس، معتقدم برای این طرح مطالعات لازم انجام نشده و طرح کارشناسی شده ای نیست.حتی محاسبه نشده است که آیا سدی که برای این طرح ساخته شده است، می تواند هدف‌هایی که مسوولین برای طرح تعریف کرده اند را تامین کند. با اجرای این طرح با یک بحران اجتماعی مواجه می‌شویم و همان بلایی که سر سفره‌های آب زیرزمینی آمد، بر سر سرشاخه های هلیل هم خواهد آمد با این تفاوت که یک منطقه ای را هم محو و نابود کرده‌ایم.

اشرف گنجویی اعلام کرد: طرح انتقال آب از سرشاخه‌های هلیل اثبات می‌کند که مسائل آب استان کرمان در اتاق فکری که مبتنی بر علم و دانش، صلاحدید‌های منطقه ای باشد حل و فصل نمی شود .با بیان وقایع مطروحه از تصمیم گیرندگان مسائل آب استان انتظار می رود، اول برای آب‌های زیر سطحی چاره اندیشی بنیادی شود و بعد انتقال آب.

آیا راهی به جز انتقال آب از هلیل رود وجود ندارد؟

اشرف گنجویی در مورد تامین آب شرب کرمان می گوید: آیا  ما برای تامین آب شرب کرمان در اطراف شهر به بن بست خورده ایم که برای انتقال آب از نقاط دوردست، اقدام کنیم.. در اطراف شهر کرمان قنات های کم نظیر را داریم که اکثرا در شرف تخریب هستند. زیر شهر کرمان شبکه ای از کوره های قنوات ورودی و یا خروجی از شهر قرار داشته و  در گذشته عمق آب‌های زیرزمینی ده متر و یا حداکثر سی متر بوده است. با به راه افتادن صنعت چاه زنی، سطح آب سفره‌های زیرزمینی هم به موازات افزایش چاه ها به سرعت پایین رفته و به عمقی که امروزه مطرح است یعنی بیش از صد و پنجاه و یا دویست متر رسیده است.

او افزود: ضرورت دارد که با بررسی‌هایی دقیق برای ایجاد امنیت از تولید فروچاله و تاثیر تخریبی بر روی ساخت و سازها نقشه از موقعیت کوره ‌انتهای این شبکه قنوات تهیه و به متقاضیان پروانه هشدار دهیم. ضمنا از آبهای زیر زمینی این منطقه صرفا برای تامین آب شرب استفاده نموده و استفاده های کشاورزی را حذف نمائیم.

این کارشناس ادامه داد: زمانی که ما مجوز حفر چاه برای کشاورزی را صادر می‌کردیم به فکر تامین آب شرب  نبودیم، همان زمان می توانستیم بخشی از آب‌ها را در دشت ها آزاد بگذاریم و اجازه حفاری ندهیم تا به عنوان ذخیره روزهای این چنینی باشد.