عمر خرمای مضافتی سرآمد/ جایگزین واریته‌های صرفا صادراتی به جای خرمای مضافتی

سال گذشته خرمای 15 هزار تومانی ربی به 30 هزار تومان رسید و قیمت خرمای مضافتی تکان نخورد.

پدیده‌ای که از دید فعالان بازار خرما، تنها دلیلش نوسانات ارز است.

حالا کار به جای رسیده که کشاورزان و انجمن خرما به فکر ورود واریته‌های جدید به شرق استان هستند.

واریته‌هایی که صرفا برای صادرات‌اند و نسبت به خرمای مضافتی خشک‌ترند.
اکثر واریته‌ها به جز خرمای مضافتی افزایش قیمت دو برابری داشتند.

ربی از 15 هزار تومان به 30 هزار تومان رسید. خرمای زاهدی از 8 هزار تومان به بالای 20هزار تومان رسید و خرمای کلیته هم بین 70 تا 100 درصد افزایش قیمت داشت.

با این حال خرمای مضاتی مثل سال قبلش بین 15 تا 20 هزار تومان معامله شد.

فعالین بازار این ثبات قیمتی را به دلیل متکی بودن خرمای مضافتی به بازار داخلی می‌دانند.

محمد حسین اکبری، نائب رئیس انجمن خرمای استان کرمان به «کرمان نو» می‌گوید: « 30درصد از خرمای مضافتی سهم بازار صادراتی است و الباقی مصرف داخل است.»

خرمای صادراتی، گران‌تراز خرمای مرغوب داخلی

فعالان بازار معتقدند که تنها دلیل افزایش قیمت واریته‌ها افزایش نرخ ارز است.

تاثیر نرخ ارز را حتی می‌توان روی خرمای مضافتی صادراتی هم دید.

سالی که گذشت قیمت خرمای مضافتی صادراتی از خرمای داخلی هم پیشی گرفت.

رویه‌ای که تمام معادلات را به هم زد و فعالان بازار را در شوک فرو برد.

خرمای صادراتی معمولا خشک‌تر است و شیرینی کمتری دارد، برای همین هم این نوع خرما نسبت به نوع داخلی آن قیمت پایین‌تری دارد.

با این حال وقتی که نرخ ارز افزایشی شد و بازار داخلی به دلیل کاهش مراسمات و دورهمی‌ها از رونق افتاد،قیمت خرمای مضافتی صادراتی هم افزایشی شد. تا جایی که حتی قیمتش از خرمای مرغوب داخلی هم بیشتر شد.

سردخانه‌ها لبالب از خرما

خرمای مضافتی اما بازارش متکی به بازار داخل است.

برخلاف ربی و پیارم که به گفته نایب رئیس انجمن خرما قریب به 90 درصد سهم بازار صادراتی است.
همین شد که قیمت خرمای مضافتی در آذر ماه به زیر 20هزار تومان هم رسید.

به گفته اکبری تا آذر ماه قریب به 80 درصد از سردخانه‌های استان پر از خرما بود و کسی خریدار این خرما نبود.

قیمت کود هم با دلار بالا رفت

همه این ها در شرایطی رخ داد که هزینه‌های تولید دوبرابر شده بود.

بیژه سیستانی، از نخلداران جنوب استان به «کرمان نو» می‌گوید: «حتی قیمت کود حیوانی هم دو برابر شده. کامیون کودی که در سال 98 سه میلیون تومان بود حالا 6 تا 7 میلیون تومان است.»

افزایش چند برابری هزینه‌ای تولید گلایه مشترک تمام نخلداران است.

ابوالقاسم رنجبرزاده از نخلداران ریگان به «کرمان نو» می‌گوید: «هزینه کارگر برای جمع آوری خرما تا سال 98 روزی 30 تا 40 هزار تومان بود و سال 99 به 100 هزار تومان رسید. قیمت کودهای سولفاته و پتاسه هم که چندین برابر شده است.»

دولت از خودرو حمایت می‌کند از نخلدار نه

از دید مصطفی عامری،عضو انجمن خرمای استان و از نخلداران ریگانی، تمام کالاها با افزایش نرخ ارز افزایش یافته به جز خرما.

عامری معتقد است که در سالی که گذشت دولت هیچ گونه حمایتی از نخلداران نکرده است.

او به «کرمان نو» می‌گوید:«کود، برق، نایلون و کارت ما با نرخ آزاد حساب شد و تمامی هزینه‌ها با افزایش دلار، بالا رفت اما قیمت خرما ثابت ماند.»
قامت کشاورزان زیر بار افزایش قیمت هزینه های تولید خم شده است.

به گفته کشاورزان هزینه تولید هر کیلو خرمای مضافتی حدود 14 هزار تومان است.

این هزینه البته تنها شامل هزینه‌های جاری است و هزینه 8 الی 10 سال رسیدگی به نخل تا ثمر دهی را شامل نمی‌شود.

این در حالی است که تا سال 98 هزینه تولید هر کیلو خرما حدود 8 هزار تومان بود.

به عبارت دیگر هزینه تولید دو برابر شده و قیمت خرمای مضافتی مثل سال قبلش روی 15 تا 20 هزار تومان مانده.

خرمایم را چکی فروختم

تنها حاشیه سود پایین نیست که کشاورزان را رنجانده است، خرید و فروش نیز با مشکل مواجه شده است.

رنجبر زاده می‌گوید: «سال 98 خرمای مضافتی‌ام را با قیمت 20هزار تومان فروختم اما سال 99 خرمایی که حتی کیفیت بهتری نسبت به سال قبلش را داشت را قیمت 18 هزار تومان فروختم. آن هم نه به صورت نقد بلکه با هزار منت با چک از من خریدند و هنوز پولم را پرداخت نکرده‌اند.»

قیمت خرما در سالی که گذشت تنها در ابتدای برداشت خوب بود و به 22 هزار تومان رسید.

یک ماه بعدش اما سیر نزولی گرفت، تا جایی که در آذرو دی ماه به 17 هزار تومان هم رسید.

از نگاه نائب رئیس انجمن خرمای استان کرمان، افزایش تولید در کنار کاهش تقاضای داخلی عامل این ثبات قیمتی بوده است.

صادرات جلوی ریزش قیمت را گرفت

به گفته اکبری کیفیت و کمیت خرمای استان در سال 99 به مراتب بیشتر از سال 98 بوده است.

در سالی که گذشت حدود 200 هزار تن خرمای مضافتی در شرق استان و در مجموع استان 400 هزار تن برداشت شد.

آنچه که نجات بخش بازار خرما بود و جلوی ریزش قیمت را گرفت صادرات بود.
به گفته نائب رئیس انجمن خرمای استان کرمان، سال 99 برخلاف سال‌های گذشته تا 50 درصد از خرمای مضافتی استان صادر شد.

راهکاری که مانند سدی جلوی کاهش قیمت ایستاد و قیمت را از 17 هزار تومان به بالای20هزار تومان رساند.

موجودی سردخانه‌ها نیز هم اکنون به زیر 20 درصد رسیده است.

به طوریکه حالا سردخانه‌های ریگان و فهرج خالی از محصول شدند و موجودی سردخانه‌های نرماشیر نیز به حدود 10 درصد رسیده است.

پیارم و مجول جایگزین خرمای مضافتی شود

از نگاه او عامل اصلی ثبات قیمت خرمای مضافتی سهم پایین آن در صادرات است.

به طوریکه برخلاف ربی، زاهدی و کلیته که حدود 90درصد از تولیدشان صادر می‌شود، خرمای مضافتی بازار اصلی‌اش داخلی است.

اکبری معتقد است که راهکار بلند مدت برای احیای کشاورزی استان، رفتن به سمت واریته‌های صادراتی و جایگزین کردن خرمای مضافتی است.

او می‌گوید:«خرمای مجول وپیارم ارقامی هستند که در کنار قیمت خوب و تقاضای زیاد در بازار خارجی، بسته بندی آنها نیز راحت‌تر است و به نسبت خشک‌ترند.»

تا وقتی دولت دست از دخالت در بازار برندارد، مشکل حل نمی‌شود

جایگزین کردن خرمای مضافتی با پیارم و مجول سیاستی است که پیش از این نیز مطرح شده اما استقبال چندانی از سمت کشاورزان نداشته است.

مصطفی عامری معتقد است که علت اصلی آن ناآگاهی کشاورزان است.
او معتقد است که در کنار این راهکار بلندمدت دولت نیز بایستی دست از دخالت در بازار و سرکوب قیمت دست بردارد.

او می‌گوید:«تعزیرات بارها فشار آورده که چرا قیمت خرما در تهران روی 50هزار تومان است. کنترل قیمتشان تنها در نقطه تولید است و به بازار فشار می‌آورند که قیمت کاهش یابد.»