مناسب سازی شهری، اصلی ترین دغدغه معلولان استان

خبرنگار: نجمه سعیدی

ویلچرش را روبروی در اداره نگه داشت، یک نگاه به برگه‌هایی که در دستانش بود، کرد و یک نگاه به دو پله ای که ورودی اداره را از کف پیاده رو جدا کرده بودند، این دو پله، ورودی اداره را بالاتر از پیاده رو و امکان اینکه او خود بتواند وارد شود را غیر ممکن کرده بودند، چشمش به امداد پیاده رو خیره ماند، تا شاید کسی را ببیند و دشوارترین جمله را به او بگوید «ممکن است، کمک کنید، من وارد اداره شوم.»

این داستان بسیاری از معلولان جامعه ما است که به دلیل عدم مناسب سازی به راحتی از ابتدایی ترین حقوق خود بی بهره اند و البته این مورد تنها یکی از مشکلاتی است که معلولان جامعه ما با آن دست به گریبان اند.

مشکلات برای معلولین چند برابر است

سلمه تجلی یکی از کارشناسان توانبخشی و اشتغال معلولین است، او در مورد مشکلات معلولان به کرمان نو می گوید: یکی از مشکلات اصلی معلولان این است که شهر برایشان مناسب نیست، یعنی فضاها و مکان‌هایی که عمومی هستند و بقیه مردم از آن استفاده می کنند برای معلولین مناسب سازی نشده است، یک فرد ویلچری نمی‌تواند به راحتی حتی از یک عابر بانک استفاده کند و نمی تواند به درستی تردد کند و حتی این خط های بریل برای نابیناها در پیاده رو هم در همه جای شهر وجود ندارد.

تجلی ادامه داد: مسئله ازدواج معلولین نیز یکی دیگر از مشکلات اصلی این گروه است زیرا جدا از نگرانی از وضعیت فرزندان، مجبور به آزمایش های ژنتیک پرهزینه هستند که از عهده ی بسیاری از معلولین خارج است.

وی تاکید دارد: همه ی مشکلاتی که می تواند برای افراد جامعه وجود داشته باشد، معلولین با چندین برابرش روبرو هستند.

تجلی می گوید: بزرگترین چیزی که این بچه های معلول را آزار می دهد نگاه ترحم آمیز مردم و کمک های غیر ضروری آن ها است ، با بچه ها که حرف می زنیم برخی از از آن ها می گویند« ما را بکشید ولی به ما ترحم نکنید.»

تجلی که در واحد اشتغال موسسه رعد، موسسه ی اشتغال حمایت شده معلولان کرمان کار می کند وی چالش اشتغال را یکی از اصلی ترین دغدغه های معلولان می داند و می گوید: اعتماد کارفرما به معلولان بسیار پایین است و رعد برای کمک به اشتغال معلولان هم فعالیت می کند.

وی ادامه داد:‌ پرونده همه معلولان تحت پوشش بهزیستی در کمیسیونی بررسی می شود تا شدت معلولیت آنها مشخص شود و بعد معلول بر اساس شرایطش برای خدمات گیری به مراکز مختلف ارجاع داده می شود ، موسسه رعد نیز یکی از این مراکز است و به معلولانی 18 سال تا 55 سال که توانایی کار کردن در 5 روز هفته را داشته باشند در زمینه اشتغال یاری می رساند.

اجرای مناسب سازی‌های بدون نظارت و بی کاربرد

لشکری مدیر مرکز رعد در مورد مشکلات معلولان می گوید: «مشکل اصلی که معلولان دارند عدم فرهنگ سازی برای یاری معلولان است اگر جامعه بتوانند با معلولیت آشنا شود ، این اتفاق از لحاظ فرهنگی رخ داده و بستری فراهم میشود که شرایط برای معلول بهتر شود.»

وی ادامه داد: «باید به سمتی برویم که معلولان هم از همه ی خدمات شهری مثل سیستم حمل نقل شهری استفاده کنند»

وی تاکید دارد: «مناسب سازی سطح شهر در همه مکان ها اجرا نمی شود اما از زمانی که آقای عالم زاده آمده، شرایط بهتر شده است ولی هنوز جای کار خیلی زیاد است. گاها اقداماتی هم انجام شده اما بدون نظارت و استاندارد های لازم بوده و آنچنان دردی را دوا نمی کند ، به طور مثال آسانسوری وجود دارد اما عرض آسانسور برای ویلچر مناسب نیست و یا رمپ‌های موجود است اما نامناسب یا خط بریلی که در پیاده روها برای نابینایان ایجاد شده در مواردی منتهی به جوب یا به دیوار می شوند یعنی فعالیت هایی که انگار برای رفع تکلیف است.»

کمبود اشتغال دغدغه‌ی معلولان

لشکری معتقد است بعد از مناسب سازی شهری و فرهنگ سازی برای ایجاد شرایط بهتر برای معلولان، اشتغال بزرگترین دغدغه معلولان است.وی می گوید: «ما در مرکز رعد پیگیر همین موضوع هستیم که مشکل اشتغال برای معلولان کم شود، قصد داریم بر اساس همان ضرب المثل معروف به معلول ماهیگیری یاد بدهیم به جای اینکه تنها ماهی در اختیارش بگذاریم. وقتی مشکل اشتغال حل شود ، چالش مسکن و ازدواج هم حل می شود.»

لشکری ادامه داد: «اشتغال معلولان انواع مختلفی دارد، یک بحث به صورت خود اشتغالی است که یک سری آموزش ها در مراکزی مثل رعد می بیند، آموزش های این مرکز بر اساس استانداردهای سازمان فنی و حرفه ای است و با توجه به علاقه فرد ارائه می شود، در این مرکز در بیش از 15 رشته آموزش ارائه می شود حالا یک تعدادی از آموزش ها مثل کامپیوتر، زبان انگلیسی و یا حسابداری تخصصی تر هستند. این آموزش ها را می بینند و بعد آزمون‌ فنی و حرفه ای از آن ها گرفته می شود، مدرک را می گیرند و یک سری وام های خود اشتغالی، سازمان بهزیستی به آنها می دهد بر اساس وام هایی که می گیرند، می توانند شغلشان را شروع کنند.»

وی یادآور شد: «برخی از معلولان ترجیح می دهند برای کارفرما کار کنند و مایل به ایجاد کار نیستند این نوع دیگری از اشتغال معلولان است که در آن هم مورد حمایت قرار می گیرند یکی از مراکزی که برای حمایت از این دسته معلولان وجود دارد ، مراکز رعد هستند که در کل ایران 17 شعبه دارد شد و دغدغه اشتغال معلولان بر اساس علاقه مندی و توانمندیشان را دارد، از طریق همین مرکز هم به کارفرماهای مختلف معرفی می شوند.»

لشکری ادامه داد: «نوع دیگر اشتغال همان 3 درصدی است که دولت در قانون حمایت معلولان تعیین کرده است که مراکز دولتی جذب معلولان را برای اشتغال داشته باشند که در برخی از ارگان ها اجرا شده و در برخی امکان اجرا وجود ندارد.»

وی گفت: «نوع آخر اشتغال هم کارگاه های تولیدی است که با مجوز بهزیستی برگزار می شود مثل کارگاه های شیرینی پزی یا خیاطی که سود آن صرف معلولان می شود.» به گفته لشکری تاکنون بیش از 1000 معلول در مرکز رعد آموزش های لازم برای اشتغال را دیدند.»

او می گوید: «در حال حاضر حدود 150 نفر در مرکز مشغول هستند که از کلاس های ما استفاده می کنند ولی اکنون که شرایط کرونایی است یک سری از کلاس ها یا به صورت غیر حضوری و یا با ظرفیت کمتری برگزار می شود.»

لشکری تاکید دارد: «خدمات رعد به صورت 100 درصد رایگان در اختیار معلولان قرار میگیرد و حتی هزینه‌‌های ایاب و ذهاب معلولان هم رایگان است و فعالیت این مرکز اینطور است که یک تعدادی معلول جذب می شوند آموزش ها را می بینند برای انواع اشتغال آماده می شوند و بعد خارج می شوند و افراد دیگر وارد مرکز شوند.»

شرایط جامعه برای معلولان مناسب نیست و عزم جدی مسوولان را می طلبد و البته گفتنی است عالم زاده شهردار کرمان در آخرین اظهار نظر خود گفته است؛ کرمان با اجرای طرح‌های مختلف برای معلولان مناسب‌سازی می‌شود و برنامه ای وجود دارد تا تمام اختلاف‌سطح‌ها با رمپِ استاندارد، مناسب‌سازی شود.