پزشکان با کارتخوان‌های ویژه مخالف‌اند

فهیمه رضاقلی| برای همۀ ما پیش آمده که در مراجعه به مطب پزشکان با کاغذهایی بر دیوار برخورد کردیم که روی آن نوشته شده «کارتخوان نداریم»؛ یا موقع پرداخت هزینۀ ویزیت، منشی مطب گفته که باید نقدی بپردازید و ما مجبور شدیم بیرون از مطب و ساختمان پزشکان برویم و حتی مسافتی را طی کنیم تا به یک عابربانک برسیم. گاهی همراه مریضی بدحال بوده‌ایم که نباید او را تنها می‌گذاشتیم اما مجبور شدیم برای گرفتن پول از عابربانک، این کار را انجام دهیم. این مسئله آن هم در زمانه‌ای که همراه داشتن پول نقد دیگر امری عادی نیست و همه متکی به کارت‌های بانکی شده‌ایم، آزاردهنده است. موضوع نصب کارتخوان در مطب پزشکان که هر از گاهی سوژۀ خبرنگاران می‌شد بالاخره اواخر سال گذشته و در جریان قانون بودجۀ سال 98 در قالب قانون الزام پزشکان به نصب کارتخوان، تعیین تکلیف و الزام‌آور شد. در بند «ی» از تبصرۀ ششم قانون بودجۀ سال ۱۳۹۸ کل کشور آمده است: «کلیۀ صاحبان حرف و مشاغل پزشکی، پیراپزشکی، داروسازی و دام‌پزشکی که مجوز فعالیت آنها توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، سازمان نظام پزشکی ایران و یا سازمان نظام دام‌پزشکی و سازمان دام‌پزشکی ایران صادر می‌شود، مکلفند در چارچوب آیین‌نامه تبصرۀ ۲ ماده ۱۶۹ قانون مالیات‌های مستقیم مصوب ۴/۱۲/۱۳۶۶ و اصلاحات و الحاقات بعدی آن، از ابتدای سال ۱۳۹۸ از «پایانۀ فروشگاهی» استفاده کنند.» سازمان امور مالیاتی هم مهلت صاحبان حرف و مشاغل پزشکی برای ثبت درخواست تخصیص شماره شناسه پایانۀ فروشگاهی (کارتخوان) را تا ۲۳ مردادماه اعلام کرده بود که البته این مهلت تا پایان مردادماه تمدید شده است.

از مشکل کارتخوان تا معضل پایانه‌های فروشگاهی

با وجود پایان این مهلت و تمدید چند روزۀ آن، هنوز هم در سایت‌ها و شبکه‌های مجازی، مطالب متعددی در این مورد می‌بینیم؛ از درد دل‌‌های بیماران، تا گله‌‌های پزشکان! اما الزام پزشکان به استفاده از کارتخوان که به گفتۀ سخنگوی کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی، صرفاً برای رفاه حال بیماران تصویب شده، مخالفت‌هایی را از سوی جامعۀ پزشکی برانگیخته و در روزهای گذشته چندین صنف پزشکی ملی و استانی با ارسال نامه‌هایی اعتراض خود را به اجرای این قانون اعلام کرده‌اند. اما در این ماجرا در نظر گرفتن رفاه بیماران در پرداخت هزینه‌های پزشکی، بخشی از دلایل قانون‌گذار است. بحث عمدۀ دیگر در این رابطه مقابله با فرار مالیاتی پزشکان است؛ گفته شده برآورد میزان مالیات پرداختی پزشکان حدود ۱۵۰ میلیارد تومان است در حالیکه مرکز پژوهش‌های مجلس میزان واقعی مالیات این صنف را ۶۷۰۰ میلیارد تومان اعلام کرده؛ یعنی فرار مالیاتیِ ۶۵۵۰ میلیارد تومانی. اما پزشکان می‌گویند اصولاً پرداخت مالیات ربطی به کارتخوان ندارد و اینکه گفته می‌شود استفاده از کارتخوان باعث شفافیت مالی و در نهایت محاسبه و پرداخت دقیق مالیات می‌شود، کاملاً اشتباه است. آنها می‌گویند اگر طبق قانون، سازمان امور مالیاتی به حساب بانکی پزشکان دسترسی داشته باشد، چه لزومی دارد که پزشکان مجبور به نصب دستگاه کارتخوان باشند؟ دستگاه کارتخوان ربطی به مالیات ندارد و این گردش حساب فرد است که به مالیات مربوط می‌‌شود و در این مورد هم طبق قانون و رابطه‌‌ای که بانک‌ها با سازمان امور مالیاتی دارند، اقدام می‌‌شود.

مشکل پزشکان، کارتخوان‌های ویژه است

اما دلیل دیگر سازمان امور مالیاتی در الزام پزشکان به نصب دستگاه کارتخوان، که علت اصلی مخالفت پزشکان نیز هست، رسید متفاوتی است که از این دستگاه‌‌ها دریافت می‌شود. یکی از پزشکان متخصص شهر کرمان در این باره می‌گوید: «به هیچ وجه کسی نمی‌گوید پزشکان دستگاه کارتخوان نداشته باشند. الآن فقط حدود پنج درصد از مطب‌ها دستگاه کارتخوان ندارند. بحثی که پیش آمده و علت مخالفت پزشکان شده، این است که می‌خواهند پزشکان را مستثنی کنند و می‌گویند باید دستگاه کارتخوان ویژه یا همان پایانۀ فروشگاهی را داشته باشند. متأسفانه درست به مردم اطلاعات نمی‌دهند و آنها تصور می‌کنند پزشکان با استفاده از کارتخوان مخالف‌اند. کارتخوان‌های ویژه به‌صورت مستقیم به ادارۀ مالیات وصل می‌شود؛ بدتر از همه اینکه پشت این دستگاه‌ها یک بارکد وجود دارد که به مراجعان می‌گویند از این بارکد عکس بگیرند و برای ادارۀ مالیات بفرستند تا تأیید شود که آن دستگاه کارتخوان ویژه هست یا نه. این کار نوعی توهین به جامعۀ پزشکی است. ما نیز همان کارتخوانی که در واحدهای تجاری و فروشگاه‌ها هست را می‌گذاریم، ولی با گذاشتن پایانه‌های فروشگاهی مخالفیم. هروقت برای همۀ صنوف دستگاه کارتخوان ویژه گذاشتند، می‌توانند از ما هم چنین انتظاری داشته باشند.» براساس سامانه‌ای که در سازمان امور مالیاتی طراحی شده، روی دستگاه‌‌های کارتخوان بانکی پزشکان یک نرم‌افزار مالیاتی نصب می‌‌شود که اطلاعات تراکنش‌‌های آنها را در اختیار دستگاه مالیاتی قرار می‌دهد.

ملکی، معاون اداره‌کل امور مالیاتی استان در مورد روند ثبت درخواست پایانه فروشگاهی(کارتخوان) می‌گوید: هنوز پزشکان در حال ثبت درخواست هستند و در حال حاضر آمار آن در اختیار سازمان امور مالیاتی کشور است و ما به این اطلاعات دسترسی نداریم. او به این نکته هم اشاره می‌کند که پزشکانی که برای دریافت پایانۀ فروشگاهی اقدام نکنند از معافیت‌ها و بخشودگی‌های مالیاتی محروم می‌شوند.

قانون برای همه رعایت شود نه فقط پزشکان

اما چند روز پیش دبیر شورای عالی نظام پزشکی نیز در گفت‌وگو با ایرنا به چهار شرطی که در ابلاغیۀ سازمان امور مالیاتی آمده، اشاره کرده و گفته است: الزام به نصب کارتخوان، اتصال دستگاه کارتخوان به سامانۀ مالیاتی، تعیین ضرب‌الاجل تا ۲۳ مرداد و لحاظ کردن جریمه برای کسانی که تا این تاریخ اقدام به نصب کارتخوان نکنند، از جمله موضوعاتی است که جامعۀ پزشکی نسبت به آن گله‌مند است.

محسن مصلحی، از اینکه موضوع نصب کارتخوان به سطح جامعه کشیده شده و رسانه‌ها طوری به آن پرداخته‌اند که گویی مردم با یک قشر قانون‌گریز و متخلف در ارتباط هستند، ابراز تأسف کرده و گفته است: با رواج این شائبه در اذهان عمومی، رابطه بین بیمار و پزشک مخدوش شده و حیثیت جامعۀ پزشکی زیر سؤال می‌رود در حالیکه مهمترین دغدغۀ پزشکان قبل از هر چیز بیماران هستند.

وی همچنین گفته است: قانون باید برای همه اجرا شود و تعیین ضرب‌الاجل در شرایطی که خود ادارات مالیاتی در خصوص اجرای این مسئله برای پرسنل خود کلاس‌های آموزشی برگزار کرده‌اند، جای تعجب دارد. چطور جامعۀ پزشکی که ماهیت شغلش با خرید و فروش و بنگاه اقتصادی قابل مقایسه نیست، برای انجام آن تحت فشار قرار گرفته است؟

دبیر شورای عالی نظام پزشکی با اشاره به جلسۀ هیئت رئیسۀ شورای عالی با نمایندگان کمیسیون تخصصی مشورتی مالیات و عوارض، مشاور امور مالیاتی سازمان نظام پزشکی و رئیس کمیسیون برنامه و بودجه در خصوص مباحث مالیاتی پزشکان گفته است: پس از بحث و بررسی‌های لازم، مقرر شد مسائل قانونی و حقوقی این موضوع از طریق مراجع ذیربط از جمله دیوان عدالت اداری، پیگیری و مجدداً مشکلات قانونی و اجرایی آن به سازمان امور مالیاتی منعکس شود.

تخلفات مراکز درمانی را به 190 گزارش دهید

سراغ معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی کرمان هم رفتیم؛ مرتضی هاشمیان، با اشاره به الزامی بودن استفاده از کارتخوان در مطب‌ها و مراکز درمانی می‌گوید: همۀ پزشکان باید کارتخوان داشته باشند؛ ما هم در بازدیدهای خود بر این مسئله نظارت داریم و اگر موردی باشد با آن برخورد می‌کنیم. قبلاً هم که نصب کارتخوان الزامی نبود ما برای رفاه حال بیماران پیگیر آن بودیم و به همکاران توصیه می‌کردیم از کارتخوان استفاده کنند. ولی الآن چک لیست‌های نظارتی وارد شده و نظارت ویژه‌ای در این خصوص اعمال می‌شود. مردم هم اگر شکایتی داشته باشند می‌توانند به سامانۀ 190 گزارش دهند.

وی با اشاره به اینکه بحث نصب کارتخوان با پایانۀ فروشگاهی متفاوت است، گفت: پایانۀ فروشگاهی مربوط به سازمان مالیاتی است اما در زمینۀ کارتخوان مشکلی نداریم و در بازدیدهای نظارتی موردی ندیده‌ایم.

معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی کرمان با بیان اینکه پزشکانی که در بخش دولتی فعال‌اند مالیات از حقوق‌شان کسر می‌شود و بعد باقی حقوق به حساب‌شان می‌رود، افزود: در مورد پزشکان فعال در بخش خصوصی هم نظام پزشکی باید نظر دهد که البته حرف‌شان این است که چرا بحث کارتخوان ویژه یا پایانۀ فروشگاهی را از پزشکان شروع کردند و سراغ بقیۀ صنوف نرفته‌اند؟ وگرنه در اینکه پرداخت مالیات موجب عمران کشور است و باید پرداخت شود، کسی بحثی ندارد.

برای اطلاع از نظر جامعۀ پزشکی کرمان، چندین بار با رئیس سازمان نظام پزشکی استان تماس گرفتیم که متأسفانه پاسخ ندادند.

آنچه مسلم است استفاده از کارتخوان در مطب‌های پزشکی و مراکز درمانی یکی از ابتدایی‌ترین حقوق مراجعه‌کنندگان است، اما الزام پزشکان به نصب کارتخوان‌های ویژه‌ای که اطلاعات تراکنش‌های آنها را به‌طور دقیق ثبت کند، آن هم در حالیکه چنین قانونی در سایر صنوف اعمال نشده است، بحثی است که نیاز به بررسی بیشتر دارد. مسئلۀ اصلی و خواست مردم، استفاده از کارتخوان در مطب‌ها و مراکز درمانی است و رسیدگی به وضعیت مالیات‌دهی پزشکان شاید چندان دغدغۀ آنها نباشد. البته سامان‌دهی به مسئلۀ مالیات‌ها نیز بسیار مهم است اما شاید لازم باشد مکانیزم دیگری برای آن در نظر گرفته شود. باید ببینیم با پایان مهلت پزشکان برای ثبت درخواست پایانۀ فروشگاهی، میزان مشارکت آنها چقدر بوده و مخالفت‌ها و انتقادات جامعۀ‌ پزشکی به کجا خواهد رسید.