چالش سیلاب، ترشیدگی و قیمت‌گذاری پایین برای محصول خرمای استان
نگرانی نخلداران کرمان
سیل، آفت و قیمت پایین برخی از انواع خرما موجب شده تا نخلداران جنوب کرمان امسال برای فروش محصولشان با مشکلات متعددی روبه‌رو باشند. کاهش ۴۰ درصدی حجم تولید خرما در شهرهای جنوبی استان کرمان البته موجب شده تا کشاورزان با کاهش درآمد هم مواجه شوند. چنانچه به گفته‌ی رئیس سازمان جهاد کشاورزی جنوب کرمان: سیلاب، ترشیدگی و عارضه خشکیدگی خوشه خرما بین ۲۰ تا ۷۰ درصد در سطح ۳۰ هزار هکتار از نخیلات منطقه خسارت زد.
پیام ما: استان کرمان با بیش از ۶۰ هزار هکتار سطح زیرکشت خرما و تولید افزون بر ۵۲۰ هزار تن محصول به عنوان یکی از قطب‌های مهم تولید خرمای کشور شناخته می‌شود. سهم شهرستان‌های جنوبی این استان ۳۰ هزار هکتار سطح زیرکشت با ۲۲۰ هزار تن محصول است.
به گزارش ایرنا، طبق برآورد کارشناسان امسال پیش‌بینی محصول بیشتر و با کیفیت تری از نخلستان‌های جنوب برآورد شده بود که بارش باران در فصل تابستان و عارضه خشکیدگی خوشه خرما تمامی محاسبات و پیش‌بینی‌ها را برهم زد. جاری شدن سیلاب و شیوع آفت سبب کاهش کیفیت بخشی از محصول خرمای جنوب کرمان شد و از سوی دیگر افزایش نیافتن قیمت خرما در مقایسه با رشد هزینه‌ها سبب نارضایتی خرماداران شده است.
عارضه خشکیدگی خوشه خرما نیز سبب کاهش محصول خرما نسبت به سال گذشته شد که مبارزه با این آفت نیازمند فعالیت علمی و مدون است.
بر اساس برآورد کارشناسان جهاد کشاورزی هزینه تولید هر کیلو خرما بیش از ۲۰ هزار تومان است و این موضوع ارتباط مستقیمی با بسته‌بندی و کیفیت خرما نیز دارد که خرماداران با رعایت این ۲ اصل می‌توانند زمینه افزایش قیمت محصول خرما را فراهم کنند.
قیمت روز خرما در بازار جنوب استان کرمان به ازای هر سه کیلوگرم خرمای کلوته (نوعی خرمای مرطوب و پرطرفدار) ۱۷ تا ۳۰ هزار تومان است. همچنین هر کیلوگرم خرمای مضافتی از ۳۲ هزار تا ۳۵ هزار تومان و ضایعات خرما به ازای هر کیلو ۲ هزار و ۵۰۰ تا سه هزار تومان در بازار خرید و فروش می‌شود.
خسارت ۳۰۰ میلیارد تومانی سیل، طوفان، خشکیدگی
رئیس سازمان جهادکشاورزی جنوب کرمان سیلاب، توفان، عارضه خشکیدگی خوشه خرما و ترشیدگی ۳۰۰ میلیارد تومان به نخلداران هفت شهرستان جنوبی استان کرمان خسارت زده است.
احمد احمدپور به ایرنا گفت: سیلاب، ترشیدگی و عارضه خشکیدگی خوشه خرما بین ۲۰ تا ۷۰ درصد در سطح ۳۰ هزار هکتار از نخیلات این منطقه خسارت وارد کرد.
به گفته رئیس سازمان جهادکشاورزی جنوب کرمان تولید محصول خرمای این منطقه نسبت به سال گذشته ۴۰ درصد کاهش یافته است: «بر اساس برآورد کارشناسان امسال انتظار داشتیم بیش از ۲۲۰ هزار تن محصول خرما از نخلستان‌های هفت شهرستان جنوبی استان کرمان برداشت شود اما خسارت سیلاب و عارضه خشکیدگی و ترشیدگی سبب کاهش تولید محصول خرما شده است.» بر اساس اعلام احمدپور بیش از ۷۰ درصد خرمای نخلستان‌های هفت شهرستان جنوبی استان کرمان در سردخانه‌ها ذخیره شده است.
صادرات بیش از ۵۰ درصدی
بیش از ۵۰ درصد خرمای تولید هفت شهرستان جنوبی استان کرمان هر سال به کشورهای مقصد صادر می‌شود. روسیه، افغانستان، ارمنستان، چین و کشورهای اروپایی مهمترین مشتریان این محصول به شمار می‌روند.
به گفته نماینده تجار افغانستان در جنوب کرمان، خرمای منطقه جنوب کرمان توسط ۳۰ تاجر از کشور افغانستان در حال انجام است.
عبدالولی مبین‌زاده بیان کرد: از ابتدای خرید خرما در منطقه جنوب کرمان تاکنون هر تاجر افغانستانی تاکنون ۷۰۰ تا ۸۰۰ تن خرما خریداری کرده است.
نماینده تجار افغانستان در جنوب کرمان گفت: امسال سیل و آفت زیان بزرگی به خرماداران منطقه جنوب کرمان وارد کرد و کیفیت خرمای امسال منطقه جنوب کرمان نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش یافته است. مبین‌زاده به درجه‌بندی خرما تاکید کرد و گفت: خرماداران منطقه جنوب کرمان محصول خود را براساس کیفیت بسته‌بندی کنند تا با قیمت بیشتری محصول خود را بفروشند.
چالش قیمت‌گذاری
همچنان زنجیره اقتصاد خرما از تولید تا بسته‌بندی و فروش دارای مشکلاتی است که از گذشته بیش و کم وجود داشته است. مدیرکل جهاد کشاورزی جنوب استان کرمان نظام قیمت‌گذاری را مهمترین مشکل کشاورزان منطقه می‌داند اما به جز نفروختن محصول به قیمت پایین راه حل دیگری ندارد.
او با بیان اینکه بازار نوسانات زیادی دارد تصریح کرد: «قیمت خرما از ۱۵ هزار تومان در ارقام زودرس در اواخر خرداد ماه شامل رقم المهتری شروع شد و اینک ۳۵ هزار تومان برای یک کیلو خرمای مضافتی در حال فروش است.»
به گفته احمدپور در ادامه به حمل و نقل محصول خرما از باغ تا بازار اشاره کرد و گفت: «خرماداران نسبت به نرخ هزینه حمل و نقل از باغ تا بازار یا سردخانه‌ها ناراضی هستند. افزایش نرخ هزینه حمل و نقل سبب افزایش هزینه تولید و در نتیجه نارضایتی خرماداران شده است.»
محمود صالحی نخلدار فعال در پنج شهرستان جنوبی استان کرمان اما بر این نظر است که دولت باید «دست واسطه‌ها را قطع کند» تا سود بیشتری به کشاورزان برسد. «هزینه‌های برداشت خرما هر سال افزایش پیدا می‌کند ولی قیمت خرما به نسبت هزینه‌ها افزایش نمی‌یابد. دلالان محصول خرمای کشاورزان را با قیمت پایین خریداری و در سردخانه‌ها ذخیره می‌کنند تا در ماههای دی، بهمن، اسفند و حداکثر تا فروردین ماه قبل از ماه رمضان با قیمت بالایی بفروشند.»
یکی دیگر از خرماداران باسابقه جنوب کرمان، شیوع آفت و قیمت پایین محصول خرما را از بزرگترین مشکلات فعلی خرماداران می‌داند.
عابد سنجری با گلایه از حمایت نکردن مالی و معنوی سازمان جهاد کشاورزی جنوب کرمان می‌گوید: عارضه خشکیدگی خوشه خرما و آفت سرخرطومی حنایی زیان بزرگی به نخلداران جنوب کرمان وارد کرده است. او نسبت به شیوع بیماری‌های خرما در جنوب کرمان هشدار داد و خواستار پیگیری ویژه این موضوع شد.
سنجری با بیان اینکه ۲۰ هزار اصله نهال خرما در ۵۰ هکتار زیر بار محصول خرما داریم، قیمت فعلی بازار خرما را مطلوب ارزیابی کرد و گفت: با توجه به افزایش هزینه‌ها و تلاش نخلداران افزایش قیمت محصول خرما را طبیعی خواند. او با بیان اینکه در کنار نخلستان‌های خانوادگی (رقم‌های هم خانواده) یک سردخانه احداث کرده‌ایم، از اشتغالزایی فصلی ۲۰۰ نفر به صورت روزانه و ۱۵ نفر به صورت دائم خبر داد.
باروری ۳۰ هزار هکتار از نخلستان‌های جنوب کرمان
مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی جنوب کرمان نیز با بیان اینکه مجموع سطح نخلستان‌های هفت شهرستان جنوبی استان کرمان بیش از ۳۱ هزار هکتار است، سطح باور نخلستان های این منطقه را بیش از ۳۰ هزار هکتار برآورد کرد.
به گفته صادق حسین‌زاده ارقام تجاری خرمای منطقه جنوب کرمان شامل مضافتی، کلوته، مرداسنگ، هلیله‌ای، المهتری، نگار، ربی، شاهانی، گوردیال، شکری و انواع ارقام خشک و نیمه‌خشک شامل مجول، پیارم و زاهدی است. حسین‌زاده هزینه تولید هر کیلو خرما را بیش از ۲۰ هزار تومان عنوان کرد و یکی از بزرگترین مشکلات بازار فروش و قیمت محصول خرما را بسته‌بندی محصول بدون برند و نام تجاری منطقه برشمرد.
او با بیان اینکه بسته‌بندی‌های خرما در منطقه جنوب کرمان عمدتا متفاوت در وزن‌های مختلف و بدون نام و نشان منطقه است گفت: اگر تعاونی نخل‌کاران برای حل این مشکل در ابتدای برداشت، بسته بندی های یک شکل با برند منطقه بین تولیدکنندگان خرما توزیع کند، فروش و صادرات محصول خرما آسان‌تر و با قیمت بالاتری صورت می‌گیرد.
قیمت خرما تابع عرضه و تقاضاست
نماینده مردم جیرفت و عنبرآباد و عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی اما با بیان اینکه قیمت خرما تابع عرضه و تقاضاست، گفت: بسته‌بندی در سطوح یک، دو و سه و نوع بسته‌بندی در قیمت خرما تاثیرگذار است.
ذبیح‌الله اعظمی به آخرین وضعیت قیمت‌های خرما در جنوب کرمان اشاره کرد و افزود: قیمت واقعی خرما از ماههای آینده مشخص می‌شود و باغداران این موضوع را مدنظر قرار دهند اما فعلا خرما به صورت تقریبی از کیلویی ۲۰ هزار تومان (فله و بدون بسته‌بندی) تا ۴۵ هزار تومان در حال خرید و فروش است.
او با بیان اینکه قیمت خرما معمولاً در پایان شهریور و مهرماه مشخص می‌شود، قیمت‌های فعلی بازار خرما را کاذب دانست و عنوان کرد: خرماداران محصول درجه یک خود را در سردخانه‌ها نگه می‌دارند تا با قیمت مناسب به فروش برسانند.
تقاضای نمایندگان بوشهر و خوزستان برای خرید حمایتی
عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی از درخواست نمایندگان استان‌های بوشهر و خوزستان برای خرید حمایتی خرمای کبکاب بوشهر و استعمران خوزستان خبر داد و گفت: این نمایندگان خواستار خرید حمایتی خرما توسط سازمان تعاون روستایی هستند.
به گفته اعظمی خرمای مضافتی، کلوته و مرداسنگ به دلیل کیفیت و بازار فروش مناسب نیازی به خرید حمایتی دولت ندارد.
او در عین حال از ایجاد میز خرما در وزارت صمت طی هفته آینده خبر داد و گفت: این میز در معاونت توسعه و تجارت وزارت صنعت، معدن و تجارت دایر می‌شود. عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی همچنین از ایجاد دو میز خرما توسط مجلس شورای اسلامی و وزارت جهاد کشاورزی خبر داد و گفت: «برگزاری این میزهای خرما نقش مهمی در بهبود وضعیت قیمت خرما دارد.» مسایل زنجیره خرما یک روزه شکل نگرفته که یک روزه با دستور دولت یا مداخله مجلس حل و فصل شود. از همین‌رو باید سرنوشت این وعده‌ها را چند ماه دیگر بررسی کرد.